Tại tâm dịch Vũ Hán khi đó, Trung Quốc đã ứng dụng robot kết nối 5G cung cấp thuốc men, đồ ăn cho bệnh nhân mà không phải tiếp xúc gần với y bác sĩ. Bên ngoài, những chiếc xe tự hành di chuyển khắp đường phố giao nhu yếu phẩm, vật tư y tế.

Ngoài ra, với những khu vực đặc biệt nguy hiểm, drone điều khiển từ xa được trang bị để phun thuốc khử khuẩn, cung cấp thuốc, chuyển mẫu xét nghiệm. Drone còn được cảnh sát địa phương sử dụng để liên tục phát đi cảnh báo nhắc nhở người dân đeo khẩu trang cũng như không ra khỏi nhà. 

Khi Covid-19 lây lan rộng hơn, các công ty như Alibaba và Tencent đã phối hợp với chính phủ Trung Quốc xây dựng hệ thống đánh giá sức khỏe toàn dân gắn với smartphone. Chỉ những người có trạng thái sức khỏe xanh mới được phép di chuyển đến những nơi công cộng, đi qua các trạm kiểm soát QR. 

Sau tất cả, Trung Quốc có một hệ thống camera nhận diện khuôn mặt đặt ở mọi nơi. Kết hợp với dữ liệu lớn, máy học nhằm phân tích lịch trình di chuyển, thân nhiệt, số người tiếp xúc, Trung Quốc có thể dễ dàng phân vùng và cô lập F1, F2, F3 ngay khi phát hiện ca F0. 

Nhờ đó, Trung Quốc đã kiểm soát thành công Covid-19 trong bối cảnh nhiều nước trên thế giới, nhất là các nước phương Tây, loay hoay tìm cách ứng phó. 

Mỹ dùng siêu máy tính để phân tích chủng virus

Khi đại dịch Covid-19 bùng nổ trên phạm vi toàn cầu, Hoa Kỳ rất biết tận dụng vị thế siêu cường công nghệ của mình để đi tắt đón đầu trong việc chế tạo vắc-xin ngừa virus. 

Nhằm rút ngắn thời gian nghiên cứu, Nhà Trắng đã có được sự trợ giúp của những gã khổng lồ công nghệ trong việc cung cấp những thiết bị tối tân nhất đáp ứng cho việc phân lập mẫu virus, kể cả những biến thể mới của Covid-19, trong thời gian ngắn nhất.

Với mỗi biến thể có thể có tới 30.000 DNA gốc, bộ công cụ miễn phí của Nvidia có khả năng giải trình tự gen DNA và RNA nhanh hơn 35 - 50 lần so với truyền thống. Một ông lớn khác là Google sử dụng chương trình trí tuệ nhân tạo AlphaFold để dự đoán cấu trúc protein và chuyển giao kết quả này cho các trường đại học, viện nghiên cứu. 

Mỹ tận dụng lợi thế siêu cường công nghệ để đẩy nhanh quá trình giải trình tự gen, tiến tới sản xuất vắc-xin ngừa Covid-19.

Siêu máy tính Mỹ có sự đóng góp của 43 công ty trong đó có IBM, Intel, Microsoft với sức mạnh xử lý của 6,8 triệu CPU và 50.000 GPU đã giúp hoàn thành gần 100 dự án nghiên cứu về Covid-19. Nhờ đó, Mỹ đi đầu trong việc cấp phép ba loại vắc-xin với hàng chục loại đang thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 và 2. 

Khi dịch bệnh lây lan mạnh hơn, Microsoft mau chóng triển khai nền tảng hỗ trợ chăm sóc sức khỏe miễn phí trên đám mây Azure. Nền tảng này đóng vai trò như một trợ lý ảo thông minh hỗ trợ bác sĩ trong việc quản lý, thăm khám và sàng lọc bệnh nhân Covid-19.

HP, công ty chuyên sản xuất máy tính và máy in, cũng sử dụng các máy in 3D của mình để sản xuất những bộ công cụ phòng chống dịch như chốt mở cửa không dùng tay, mặt nạ, khẩu trang...

Khi việc tiêm vắc-xin được triển khai rộng khắp, Microsoft và Oracle cùng các tổ chức bắt tay nhau xây dựng hộ chiếu vắc-xin điện tử, giúp truy cập và xác thực tình trạng tiêm vắc-xin chỉ thông qua một cú quét mã QR.

Công nghệ là chìa khóa

Sau Trung Quốc, nhiều nước trên thế giới học hỏi cách thức chống dịch của đại lục. Đó là hệ thống bản đồ dịch thời gian thực của Google, Facebook ở Mỹ trước tiên.

Các nước như Hàn Quốc, Anh hay Israel cũng sớm thảo luận để đưa vào hệ thống theo dấu người dân. 

Anh và các nước phương Tây đã ứng dụng triệt để QR Code trong truy vết người nhiễm Covid-19.

Như tại Vương quốc Anh (gồm Anh, Scotland, Xứ Wales và Bắc Ireland), Dịch vụ y tế quốc gia NHS đóng vai trò cơ sở dữ liệu chung cho toàn bộ người dân trong khối. Tất cả các địa điểm kinh doanh muốn mở cửa đều phải dán poster chứa mã QR để thu thập thông tin khách hàng trong ít nhất 21 ngày.

Tại các nước gặp khó khăn trong việc ứng dụng công nghệ thông tin như Ấn Độ hay Brazil, có thể thấy số ca nhiễm mới vẫn đang ở mức kỷ lục với tổng số ca nhiễm lần lượt là 21,9 triệu và 15,1 triệu ca. 

Cùng với những biến chủng mới của Covid-19, thế giới đang phải bước vào một giai đoạn mới của việc phòng chống căn bệnh viêm đường hô hấp cấp do virus nCoV gây ra. Đã đến lúc cần có sự ứng dụng rất cao của công nghệ nhằm đẩy lùi dịch bệnh, đưa thế giới trở lại trạng thái bình thường. 

Phương Nguyễn

8 'vũ khí' công nghệ thông tin phòng chống dịch Covid-19 đắc lực

Công nghệ không thể đẩy lùi đại dịch, tuy nhiên, nó có thể hỗ trợ ngăn chặn dịch bệnh lây lan, giáo dục, cảnh báo, trao quyền và giảm đáng kể thiệt hại.  

Hai loại vắc xin được chuyển giao công nghệ mới để nghiên cứu và sản xuất là vắc xin dại và cúm.

Theo ông Đạt, nhu cầu sử dụng vắc xin dại ở Việt Nam rất lớn. Trước đây, Việt Nam đã sản xuất vắc xin dại từ chuột, song đã ngừng do có những phản ứng mất an toàn. Hiện, 100% lượng vắc xin dại đều phải nhập khẩu từ Pháp, Ấn Độ với giá thành đắt đỏ từ 300.000 đến 400.000 đồng một liều.

"Nếu Việt Nam chủ động trong việc sản xuất vắcxin dại bằng công nghệ cao, người dân sẽ được sử dụng vắc xin chất lượng tốt với giá thành rẻ bằng một nửa hiện tại. Với công nghệ mới, thời gian nghiên cứu, sản xuất vắc xin được rút ngắn còn khoảng 3 năm thay vì 5-10 năm như trước đây", ông Đạt nói.

Công nghệ sản xuất vắc xin dại và cúm được chuyển giao cho phép tổng hợp gen để tạo ra thành phẩm vắc xin trong thời gian rất ngắn. Trong khi đó, đối với những loại vắc xin truyền thống, việc sản xuất phải dựa trên quá trình phân lập chủng virus, sau đó nuôi cấy trong thời gian dài.

Giáo sư Imre Berger - Đại học Bristol, khẳng định, hiện công nghệ trên đang được hơn 1.000 phòng thí nghiệm và hầu hết các hãng vắc xin lớn ứng dụng.

Việt Nam hiện là 1 trong 42 quốc gia sản xuất được vắc-xin phòng bệnh trên người và có thể tự túc được hầu hết vắc xin cho Chương trình tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Vabiotech là nhà sản xuất vắc xin hàng đầu tại Việt Nam, trực thuộc Bộ Y tế, Công ty đang sản xuất và kinh doanh 4 sản phẩm vắc-xin chính gồm vắc-xin viêm gan A, viêm gan B, viêm não Nhật Bản và vắc-xin tả (dạng uống). Các vắc xin của Vabiotech được sử dụng trong Chương trình tiêm chủng mở rộng và xuất khẩu.

Trong nhiều năm qua, Việt Nam đã đạt được nhiều thành tựu trong nghiên cứu, phát triển vắc xin phòng bệnh. Hiện Việt Nam đã sản xuất được 10 loại vắc xin phòng bệnh lao, sởi, Rubella, rota, tả, thương hàn, bạch hầu, ho gà, uốn ván, sởi-Rubella..., trong đó 8 vắc xin được sử dụng trong Chương trình Tiêm chủng mở rộng quốc gia.

Hiện Việt Nam là một trong 42 nước có thể tự sản xuất vắc xin phòng bệnh, đồng thời là một trong 39 quốc gia được Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) công nhận là Cơ quan quản lý vắc xin đạt chuẩn quốc tế.

Trong vài năm trở lại đây, Việt Nam đang nghiên cứu sản xuất vắc xin phối hợp 5 trong 1 và 6 trong 1.

Theo mục tiêu của Chính phủ, đến năm 2020, Việt Nam sẽ sản xuất được 12 loại vắc xin và đến năm 2030 sẽ sản xuất được 14 loại để sử dụng trong chương trình Tiêm chủng mở rộng và phục vụ xuất khẩu.

Do chưa sản xuất được vắc xin dại, Việt Nam đang phải nhập khẩu vắc xin của Pháp, Ấn Độ với giá thành khá cao. Vắc xin Verorab là vắc xin của Pháp

T.Thư