Các chuyên gia cho biết, không nên sử dụng kết quả kiểm phiếu sớm tại các tiểu bang chiến trường Mỹ làm dấu hiệu về việc ứng cử viên Dân chủ Kamala Harris hay ứng cử viên đảng Cộng hòa Donald Trump sẽ giành chiến thắng, do các quy tắc kiểm phiếu khác nhau và sự phức tạp ở một số bang.
Trong cuộc bầu cử năm 2020, một số tiểu bang xuất hiện "ảo ảnh đỏ" (red mirage),trong đó kết quả kiểm phiếu sớm cho thấy ông Trump dẫn trước vào đêm bầu cử. Không lâu sau, "làn sóng xanh"(blue shift)quay lại và ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden trở thành người chiến thắng, khi các lá phiếu gửi qua thư được kiểm đếm.
Bà Kamala Harris và ông Donald Trump. (Ảnh: Reuters)
Đây cũng là một trong những lý do mà ông Trump cho rằng cuộc bầu cử "bị đánh cắp". Và kịch bản tương tự có thể xảy ra trong tuần này, đặc biệt là ở Pennsylvania, Michigan và Wisconsin.
Trong khi đó, điều ngược lại - "ảo ảnh xanh"- cho thấy bà Harris dẫn trước, để rồi sau đó"làn sóng đỏ"xuất hiện đảo ngược kết quả - cũng có thể xảy ra, đặc biệt là ở North Carolina và Georgia.
Nhóm vận động tranh cử của ông Trump cho biết ông có kế hoạch tuyên bố chiến thắng khi tin rằng ông đã giành được từ 270 phiếu của Đại cử tri đoàn. Nhưng tuyên bố này cũng có thể là quá sớm, phụ thuộc vào số lượng phiếu bầu vẫn chưa được kiểm cũng như các phiếu đến từ đâu.
Các bang dao động kiểm phiếu thế nào?
Pennsylvaniakhông có người chiến thắng rõ ràng vào năm 2020, cho đến tận 4 ngày sau Ngày bầu cử, vì các quan chức để lại một lượng lớn phiếu bầu qua thư. Tiểu bang này là một trong số ít tiểu bang không cho phép nhân viên bầu cử xử lý hoặc kiểm phiếu qua thư, cho đến trước 7 giờ sáng Ngày bầu cử.
Với số lượng cử tri Dân chủ bỏ phiếu qua thư nhiều hơn số cử tri Cộng hòa, kết quả ban đầu - dựa trên số phiếu bầu trực tiếp trong Ngày bầu cử - có thể sẽ cho thấy ông Trump dẫn trước, nhưng khoảng cách dẫn trước của ông có thể sẽ thu hẹp khi số lượng phiếu bầu qua thư được kiểm đếm nhiều hơn.
Năm nay, một luật mới yêu cầu hầu hết các quận phải thông báo vào lúc nửa đêm trong đêm bầu cử, về số lượng phiếu bầu qua thư chưa được kiểm đếm, nhằm ngăn chặn các thuyết âm mưu.
Giống như Pennsylvania,Wisconsinkhông cho phép các viên chức bầu cử xử lý hoặc kiểm phiếu qua thư cho đến sáng ngày bầu cử, điều đó có nghĩa là có thể có sự chậm trễ trong việc báo cáo kết quả. Ngoài ra, nhiều thành phố lớn nhất của tiểu bang vận chuyển phiếu bầu qua thư đến một địa điểm tập trung để xử lý và kiểm phiếu. Điều đó có thể dẫn đến việc báo cáo một loạt phiếu bầu đáng kể cùng một lúc vào sáng sớm 6/11.
Tại Georgia, phiếu bầu vắng mặt hoặc qua thư, có thể chiếm khoảng 5% số phiếu bầu, có thể được xử lý bắt đầu từ hai tuần trước cuộc bầu cử, mặc dù nhân viên phải đợi đến Ngày bầu cử để bắt đầu kiểm phiếu. Tất cả các phiếu bầu sớm - trực tiếp và qua thư - phải được kiểm và báo cáo trước 8 giờ tối.
Các lá phiếu từ cử tri ở nước ngoài và quân đội sẽ được chấp nhận trong vòng ba ngày sau cuộc bầu cử nếu được đóng dấu bưu điện trước ngày 5/11. Số phiếu này cũng khá đáng kể.
Tại Arizona, gần 90% cử tri bỏ phiếu sớm, phần lớn là qua thư, vào năm 2020. Các viên chức bầu cử ở Arizona có thể bắt đầu xử lý và kiểm đếm các lá phiếu qua thư sau khi nhận được, nhưng kết quả không thể được công bố cho đến một giờ sau khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa.
Con số này thường khá lớn - vào năm 2022, những lá phiếu "sớm muộn" đó chiếm một phần năm tổng số lá phiếu ở quận Maricopa, quận lớn nhất của tiểu bang - và có thể mất nhiều ngày để kiểm đếm.
Người dân bỏ phiếu ở North Carolina.
Kể từ cuộc bầu cử năm 2020, Michigan thiết lập bỏ phiếu trực tiếp sớm lần đầu tiên và bắt đầu cho phép các khu vực có hơn 5.000 người bắt đầu xử lý và kiểm đếm các lá phiếu gửi qua thư 8 ngày trước Ngày bầu cử. Các khu vực nhỏ hơn có thể làm như vậy vào ngày 4/11. Các quan chức hy vọng những thay đổi đó sẽ cho phép tiểu bang báo cáo kết quả nhanh hơn so với năm 2020, khi các lá phiếu gửi qua thư không thể được xử lý trước, tạo ra một "ảo ảnh đỏ" vào đêm bầu cử.
Tại North Carolina, các quan chức bầu cử bắt đầu xử lý và quét các lá phiếu gửi qua thư trước Ngày bầu cử. Sau khi các cuộc thăm dò kết thúc, kết quả đầu tiên được báo cáo có thể chủ yếu là phiếu bầu qua thư cũng như phiếu bầu sớm. Phiếu bầu Ngày bầu cử sẽ được kiểm và báo cáo trong suốt buổi tối. Nếu cuộc bầu cử diễn ra sát nút như các cuộc thăm dò cho thấy, kết quả ở North Carolina có thể phải mất một tuần hoặc hơn để trở nên rõ ràng.
Năm 2020, các phương tiện truyền thông cho rằng ông Trump thắng tại North Carolina cho đến ngày 13/11, tức là 10 ngày sau cuộc bầu cử.
Việc kiểm phiếu chậm của Nevadavào năm 2020 từng tạo ra vô số ý kiến trái chiều, nhưng các quan chức cho biết họ đã đẩy nhanh quá trình này. Đáng chú ý nhất là các quận được phép bắt đầu xử lý và kiểm phiếu qua thư vào ngày 21/10. Ngoài ra, nhân viên có thể bắt đầu kiểm phiếu trực tiếp sớm lúc 8 giờ sáng vào Ngày bầu cử, thay vì phải đợi đến khi các điểm bỏ phiếu đóng cửa.
NhưngNevadavẫn có thể không có kết quả nhanh chóng. Việc bỏ phiếu qua thư phổ biến ở tiểu bang này và đây là chiến trường duy nhất chấp nhận các lá phiếu qua thư đến muộn. Bất kỳ lá phiếu nào có dấu bưu điện trước ngày 5/11 vẫn sẽ được tính nếu đến trong vòng bốn ngày. Những lá phiếu đến muộn này theo truyền thống có lợi cho đảng Dân chủ, vì vậy có thể có sự dịch chuyển về phía Harris khi các lá phiếu được kiểm sau Ngày bầu cử.