Hà Lan

Alexandra Elbakyan đã mất vài năm để đi từ một sinh viên công nghệ thông tin lên thành kẻ chạy trốn nổi danh.

Alexandra Elbakyan

Vào năm 2009, khi đang làm đồ án nghiên cứu năm cuối đại học ở Almaty, Kazakhstan, Elbakyan đã thất vọng vì không thể đọc nhiều bài nghiên cứu vì cô không đủ khả năng trả phí. Vì thế cô đã học cách lách dịch vụ thu phí của các nhà xuất bản.

Những kĩ năng của cô đã sớm được dùng đến. Elbakyan đã thấy các nhà khoa học trên các diễn đàn hỏi về những bài báo mà họ không thể truy cập – và cô rất vui lòng giúp đỡ họ. “Tôi đã nhận được nhiều lời cảm ơn vì gửi đi những đường dẫn bài báo đã được trả phí”, cô nói.

Vào năm 2011, cô đã quyết định tự động hóa quá trình này và sáng lập ra Sci-Hub, một trang web bất hợp pháp, lấy những bản sao của các tài liệu nghiên cứu đã được trả phí trước đó và cung cấp cho bất kì ai có yêu cầu.

Năm nay, sự quan tâm đến Sci-Hub đã bùng nổ khi truyền thông chính thống đã hiểu rõ về trang web này và lượt sử dụng trang đã tăng vọt. Theo số liệu của Elbakyan, trang web hiện giờ có khoảng 60 triệu bài báo và có khả năng đáp ứng hơn 75 triệu lượt tải về vào năm 2016 – tăng từ 42 triệu năm ngoái và theo ước tính, gồm khoảng 3% trong tổng số lượt tải về từ các trang công bố khoa học trên toàn thế giới.

Đây là việc xâm phạm bản quyền trên quy mô rất lớn – và đã mang lại cho Elbakyan những lời tán dương lẫn chỉ trích, thậm chí cả một vụ kiện. Có rất ít người ủng hộ thực tế rằng cô đã hành động phi pháp, nhưng nhiều người xem Sci-Hub như một sự thúc đẩy phong trào truy cập mở, trong đó lưu trữ những bài báo được tạo ra (một cách bất hợp pháp) để mọi người có đọc miễn phí và sử dụng kiến thức từ các bài báo đó hỗ trợ nghiên cứu của mình.

“Những gì cô ấy đã làm thật tuyệt vời”, Michael Eisen, nhà sinh học tại Đại học California, Berkeley, một người ủng hộ truy cập mở nói. “Thật bất công khi nhà nghiên cứu không thể tiếp cận các bài báo khoa học, và cô ấy đã khắc phục điều đó”.

Alexandra Elbakyan

Những năm đầu mới thành lập, trang web không bị chú ý – nhưng cuối cùng nó đã phát triển quá mạnh nên các nhà xuất bản có tính phí với người đọc không thể để lờ nó đi. Vào năm 2015, công ty Elsevier của Hà Lan, được ngành xuất bản rộng lớn hơn hỗ trợ, đã đệ đơn kiện Elbakyan vi phạm và xâm phạm bản quyền tới tòa án Mỹ. Nếu thua kiện, Elbakyan có nguy cơ phải trả nhiều triệu đô la bồi thường thiệt hại, và có khả năng bị ngồi tù (vì thế, Elbakyan không tiết lộ vị trí hiện tại của mình và cô đã được phỏng vấn cho bài báo này qua thư điện tử và tin nhắn đã được mã hóa).

Vào năm 2015, một thẩm phán Hoa Kỳ đã ra lệnh đóng Sci-Hub nhưng trang web đã bất ngờ xuất hiện trên những tên miền khác. Nó phổ biến nhất ở Trung Quốc, Ấn Độ và Iran, cô nói, nhưng ít nhất có 5% người dùng, hoặc hơn, là đến từ Hoa Kỳ.

Elbakyan thấy tên mình trên khắp các mặt báo, và nói rằng cô thường nhận được hàng trăm thông điệp ủng hộ một tuần, một số thì đi kèm với ủng hộ về tài chính. Cô nói cô cảm thấy có trách nhiệm lương tâm để giữ cho trang web hoạt động vì những người dùng cần nó để tiếp tục công việc của họ. “Có gì sai hay xấu hổ trong việc điều hành một trang web tạo điều kiện cho mọi người truy cập nghiên cứu như Sci-Hub? Tôi nghĩ là không, vì thế tôi có thể chia sẻ cởi mở về những hoạt động của mình”, cô nói.

Những người chỉ trích và ủng hộ Elbakyan đều nghĩ rằng trang web sẽ có tác động lâu dài, ngay cả khi nó không tồn tại mãi. "Tương lai là truy cập mở sẽ phổ biến", theo Heather Piwowar, đồng sáng lập Impacstory, một công ty phi lợi nhuận được thành lập tại Carrboro, Nam Carolina, trong đó giúp các nhà khoa học theo dõi tác động của việc cung cấp thông tin trực tuyến. "Nhưng chúng tôi nghi ngờ và cũng hi vọng rằng Sci-Hub hiện đang khiến những nhà xuất bản truy cập có trả phí hoảng sợ thực sự. Vì trong nhiều trường hợp, đó là thứ duy nhất sẽ khiến họ thực sự làm điều đúng đắn và chuyển sang mô hình truy cập mở".

Dù điều đó có xảy ra hay không, Elbakyan nói rằng cô sẽ vẫn tiếp tục xây dựng Sci-Hub – đặc biệt, để phổ biến rộng khắp những cơ sở dữ liệu cũ của trang web – trong khi học bằng thạc sĩ lịch sử khoa học. "Tôi tự duy trì trang web, nhưng nếu tôi bị ngăn cản, ai đó có thể tiếp nhận công việc này", cô nói.

Theo Tia sáng/ Nhàn Vũ dịch

Pinky Savika hiện bị tạm giam để điều tra cáo buộc lừa đảo. Ảnh: Khaosod.

Tổng lợi nhuận Pinky Savika thu về ở 2 công ty còn lại vào năm 2021 là gần 10,7 triệu bath (300.000 USD). Trong đó, công ty thực phẩm chức năng và mỹ phẩm làm đẹp của cô có doanh thu 173.000 USD, còn công ty quản lý diễn viên là 123.000 USD.

Thu nhập này chưa tính cát-xê của Pinky Savika trong showbiz. TheoThairath, ở thời kỳ đỉnh cao sự nghiệp, cô có thể nhận 1,3 triệu USD/phim.

Pinky Savika sinh năm 1986. Cô từng là sao nhí nổi tiếng nhất thập niên 1990 của showbiz Thái Lan, với các phim như Chờ đợi hôm nay, Sinh ra từ trái đất, Sao Kim, Cá bống vàng, Kaew Chom Kaen.

Năm 2012, Pinky Savika chính thức ra mắt ngành giải trí. Cô ký kết hợp đồng với đài truyền hình nổi tiếng nhất Thái Lan là Channel 7, và có cơ hội tham gia nhiều dự án lớn như Dance, Don't Fool, See Rak, The King Medicine, Angkor 2… Một trong những bộ phim nổi tiếng nhất của Pinky Savika là Lưới tình Catwalk hợp tác với Bee Namthip.

Pinky Savika đã có nhiều vai diễn thành công trong sự nghiệp. Tuy nhiên, truyền thông Thái Lan nhận định cô khó có thể tiếp tục hoạt động sau cáo buộc lừa đảo.

Ngày 18/8, Pinky Savika cùng anh trai, mẹ và 19 người khác bị bắt giam vì cáo buộc lừa đảo.

Tòa án Hình sự đã ra lệnh tạm giam Pinky Savika cùng các bị cáo. Nữ diễn viên cùng mẹ đệ đơn yêu cầu trả tự do tạm thời, nhưng tòa án không cho phép vì vụ án có tính chất nghiêm trọng. Số nạn nhân trong vụ lừa đảo lên tới 9.824 người cùng số tiền là gần 2,5 tỷ baht (khoảng 69 triệu USD).

Theo Thairath, Cục Điều tra Đặc biệt điều tra Pinky Savika sau khi phát hiện ảnh chụp chung của nữ diễn viên với ông Apirak - người đứng sau ứng dụng bị cáo buộc lừa đảo là Forex-3D. Anh trai của Pinky Savika cũng từng đăng bài viết kêu gọi đầu tư vào Forex-3D.

Trước khi bị bắt, Pinky từng nói trong một cuộc phỏng vấn cô không liên quan đến vụ lừa đảo. Nữ diễn viên khẳng định cô là nạn nhân vì đầu tư 10 triệu baht và chưa nhận được lại tiền.

(Theo Zing)

Gợi ý trong tâm thư người hâm mộ gửi Buffalove khiến hội đồng cố vấn và khán giả thêm bối rối:"Các anh em trong đội tuyển bóng rổ thành phố luôn tự hào khi có Buffalove trong đội”. Sau khi nghe đáp án của Châu Đăng Khoa là Miu Lê, Trấn Thành "nổi đóa" và phản bác: "Nghe nói mà tôi cọc. Ngang ngược dễ sợ. Mặt người ta như vậy mà nói Miu Lê". Nam MC còn đề nghị "tịch thu" điện thoại của Châu Đăng Khoa khi thấy anh tìm kiếm trên mạng nghệ sĩ chơi bóng rổ.

Trước cách hát có phần khác lạ so với vòng trước của Buffalove, Tóc Tiên bối rối vì chưa tìm được đáp án và Trấn Thành cũng phải lăn tăn với quyết định trước đó. Châu Đăng Khoa không khỏi do dự và liên tưởng đến nhiều cái tên khác nhau. Cuối cùng, Trấn Thành cùng ý kiến với Tóc Tiên khi cho rằng Buffalove là Vương Anh Tú. Anh chia sẻ thêm:“Anh nói thật. Nếu đây là Tú thật thì Tú đang đi lên một nấc nữa về sự tiến bộ trong giọng hát của mình”. 
 
Hoàn toàn trái ngược với ấn tượng đầu tiên của hội đồng cố vấn, giây phút lộ diện của Buffalove khiến mọi người bất ngờ khi nhân vật sau mặt nạ là ca sĩ - nhạc sĩ Vương Anh Tú - người sở hữu hàng loạt ca khúc đình đám về tình yêu như:"Có tất cả nhưng thiếu anh", "Hết thương cạn nhớ", "Em ngày xưa khác rồi", "Anh cứ đi đi",… Châu Đăng Khoa xấu hổ khi không nhận ra bạn của mình, thậm chí cho rằng Buffalove là Châu Gia Kiệt.

Phần lộ diện của Vương Anh Tú:

Vương Anh Tú tiết lộ lý do tham gia chương trình:“Vì trong con đường làm nghệ thuật của Tú, khi Tú là người viết nhạc mà đứng hát thì sẽ có rất nhiều áp đặt về suy nghĩ của mọi người dành cho mình là một nhạc sĩ. Hiện tại Tú đang trở lại với con đường ca hát. Khi đứng phía sau mặt nạ, Tú cảm thấy rất thoải mái bởi vì mọi người không biết mình là ai cả”.

Trấn Thành động viên: "Khán giả yêu thương em là thật vì sau lớp mặt nạ không biết em là ai. Đây là sự yêu thương từ giọng hát của em". Tóc Tiên cũng tin rằng sau chương trình, khán giả sẽ có cái nhìn khác về Vương Anh Tú và anh sẽ nhận được nhiều sự yêu thích hơn. Như lời chào tạm biệt, Vương Anh Tú gửi đến khán giả ca khúc ra mắt làm nên tên tuổi - "Giúp anh trả lời những câu hỏi", khiến cả trường quay đắm chìm trong giai điệu của bài hát thanh xuân một thời.

Kim Ngân