Một mỏ khai thác đất hiếm tại Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: STR/ AFP/Getty Images.

Tuy nhiên, các nhà phân tích Phố Wall cho rằng "vũ khí" này của Trung Quốc thực tế không quá đáng sợ như nhiều người lầm tưởng, và sẽ không thể đem lại lợi thế cho Bắc Kinh trên bàn đàm phán thương mại với Washington.

“Nhìn chung, tác động (của lệnh cấm xuất khẩu đất hiếm) đối với Mỹ sẽ rất hạn chế. Do đó chúng tôi cho rằng Trung Quốc sẽ không 'siết cò' khai hỏa vũ khí này”, CNBC dẫn lời nhà phân tích Ed Mills và Pavel Molchanov của ngân hàng đầu tư Raymond James.

Vấn đề là theo khảo sát của ngân hàng Raymond James, Mỹ chỉ nhập khoảng 9% trong tổng cung đất hiếm toàn cầu để phục vụ các hoạt động sản xuất. Điều đó có nghĩa là các doanh nghiệp Mỹ chỉ chi vỏn vẹn 160 triệu USD vào năm 2018 để nhập khẩu đất hiếm.

Trung Quốc có lượng dự trữ đất hiếm lớn nhưng vẫn còn nhiều sự lựa chọn cho Mỹ. Nguồn: Cục Khảo sát Địa chất Mỹ.

"Vấn đề khá dễ hiểu. Mỹ sản xuất rất ít sản phẩm công nghệ cần đất hiếm. Phần lớn hàng điện tử tiêu dùng hay sản phẩm công nghiệp được sản xuất quy mô lớn ở chính Trung Quốc và các nước châu Á, chứ không phải tại Mỹ", chuyên gia Ed Mills và Pavel Molchanov giải thích. 

Vài ngày trước, Viện đầu tư Wells Fargo dự báo lệnh cấm của Trung Quốc có thể khiến các nhà sản xuất Mỹ sử dụng đất hiếm gặp nhiều khó khăn, chi phí sản xuất tăng cao và sản xuất đình trệ.

Nhưng cũng chính Viện đầu tư Wells Fargo nhấn mạnh lệnh cấm xuất khẩu đất hiếm không phải là "át chủ bài" của Bắc Kinh. "Trung Quốc sẽ tự bắn vào chân mình nếu hạn chế nguồn cung đất hiếm", chuyên gia John LaForge của Viện đầu tư Wells Fargo đánh giá.

Trên thực tế, Trung Quốc đã từng thử nghiệm "vũ khí" đất hiếm nhưng không thành công. Khi Bắc Kinh cắt giảm xuất khẩu vào năm 2010, giá đất hiếm tăng vọt.

Một công nhân đang làm việc trong một mỏ đất hiếm tại tỉnh Giang Tây. Ảnh: Reuters.

Nhưng điều đó tạo ra động lực cho các quốc gia khác đẩy mạnh sản xuất đất hiếm. Lệnh hạn chế của Trung Quốc cũng kéo tụt nhu cầu đất hiếm bởi nhiều nhà sản xuất tìm ra cách giảm hàm lượng đất hiếm trong sản phẩm.

Và lệnh cấm xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ cũng trở nên vô nghĩa khi các công ty Mỹ chuyển sang mua hàng các quốc gia khác như Malaysia và Nhật Bản, dù với chi phí cao hơn.

Một quan chức Hiệp hội Đất hiếm Trung Quốc thừa nhận điều này khi trao đổi với đại diện ngân hàng Bank of America Merrill Lynch. Ông này cũng cho biết lanthanum và cerium chiếm tới 80% nhu cầu đất hiếm của Mỹ, mà nguồn cung hai khoáng chất này rất dồi dào trên thế giới.  

Trung Quốc hiện là nhà sản xuất đất hiếm hàng đầu thế giới. Đây là khoáng chất có mặt trong hầu hết các sản phẩm điện tử tiêu dùng và công nghệ cao, từ điện thoại, máy vi tính, tivi màn hình phẳng cho đến xe điện và thiết bị quốc phòng. 

Theo CNBC, Trung Quốc sở hữu khoảng 35% trữ lượng đất hiếm toàn cầu. Năm 2018, Trung Quốc sản xuất tới 70% tổng lượng đất hiếm. Do đó, khi chính quyền Bắc Kinh lên tiếng đe dọa sẽ ngừng xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ, nhiều người lo ngại đây sẽ là "vũ khí hạng nặng" khiến Washington phải e dè. 

Một mỏ khai thác đất hiếm tại Giang Tô, Trung Quốc. Ảnh: STR/ AFP/Getty Images.

Tuy nhiên, các nhà phân tích Phố Wall cho rằng "vũ khí" này của Trung Quốc thực tế không quá đáng sợ như nhiều người lầm tưởng, và sẽ không thể đem lại lợi thế cho Bắc Kinh trên bàn đàm phán thương mại với Washington.

“Nhìn chung, tác động (của lệnh cấm xuất khẩu đất hiếm) đối với Mỹ sẽ rất hạn chế. Do đó chúng tôi cho rằng Trung Quốc sẽ không 'siết cò' khai hỏa vũ khí này”, CNBC dẫn lời nhà phân tích Ed Mills và Pavel Molchanov của ngân hàng đầu tư Raymond James.

Vấn đề là theo khảo sát của ngân hàng Raymond James, Mỹ chỉ nhập khoảng 9% trong tổng cung đất hiếm toàn cầu để phục vụ các hoạt động sản xuất. Điều đó có nghĩa là các doanh nghiệp Mỹ chỉ chi vỏn vẹn 160 triệu USD vào năm 2018 để nhập khẩu đất hiếm.

Trung Quốc có lượng dự trữ đất hiếm lớn nhưng vẫn còn nhiều sự lựa chọn cho Mỹ. Nguồn: Cục Khảo sát Địa chất Mỹ.

"Vấn đề khá dễ hiểu. Mỹ sản xuất rất ít sản phẩm công nghệ cần đất hiếm. Phần lớn hàng điện tử tiêu dùng hay sản phẩm công nghiệp được sản xuất quy mô lớn ở chính Trung Quốc và các nước châu Á, chứ không phải tại Mỹ", chuyên gia Ed Mills và Pavel Molchanov giải thích. 

Vài ngày trước, Viện đầu tư Wells Fargo dự báo lệnh cấm của Trung Quốc có thể khiến các nhà sản xuất Mỹ sử dụng đất hiếm gặp nhiều khó khăn, chi phí sản xuất tăng cao và sản xuất đình trệ.

Nhưng cũng chính Viện đầu tư Wells Fargo nhấn mạnh lệnh cấm xuất khẩu đất hiếm không phải là "át chủ bài" của Bắc Kinh. "Trung Quốc sẽ tự bắn vào chân mình nếu hạn chế nguồn cung đất hiếm", chuyên gia John LaForge của Viện đầu tư Wells Fargo đánh giá.

Trên thực tế, Trung Quốc đã từng thử nghiệm "vũ khí" đất hiếm nhưng không thành công. Khi Bắc Kinh cắt giảm xuất khẩu vào năm 2010, giá đất hiếm tăng vọt.

Một công nhân đang làm việc trong một mỏ đất hiếm tại tỉnh Giang Tây. Ảnh: Reuters.

Nhưng điều đó tạo ra động lực cho các quốc gia khác đẩy mạnh sản xuất đất hiếm. Lệnh hạn chế của Trung Quốc cũng kéo tụt nhu cầu đất hiếm bởi nhiều nhà sản xuất tìm ra cách giảm hàm lượng đất hiếm trong sản phẩm.

Và lệnh cấm xuất khẩu đất hiếm sang Mỹ cũng trở nên vô nghĩa khi các công ty Mỹ chuyển sang mua hàng các quốc gia khác như Malaysia và Nhật Bản, dù với chi phí cao hơn.

Một quan chức Hiệp hội Đất hiếm Trung Quốc thừa nhận điều này khi trao đổi với đại diện ngân hàng Bank of America Merrill Lynch. Ông này cũng cho biết lanthanum và cerium chiếm tới 80% nhu cầu đất hiếm của Mỹ, mà nguồn cung hai khoáng chất này rất dồi dào trên thế giới.  

Ngược lại, luật sư của CNEX cho rằng Huawei đi chậm hơn về công nghệ này, và "CNEX chẳng lấy gì từ Huawei cả. Vụ này thực sự là Huawei đánh cắp của CNEX".

Các quan điểm đấu tay đôi này xuất phát từ những gì đã xảy ra trong hai năm mà Yiren "Ronnie" Huang làm việc cho Huawei sẽ được trình bày tại phiên tòa dự kiến kéo dài ba tuần ở Sherman, Texas. Bên ngoài phòng xử án, Huawei là trung tâm của một trận chiến toàn cầu giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, kéo theo một loạt đồng minh chính trị và doanh nghiệp Mỹ.

Đây là trường hợp hiếm hoi Huawei cáo buộc một ai đó đánh cắp bí mật thương mại. Trước đó, hãng công nghệ Trung Quốc đã bị nhà mạng T-Mobile của Mỹ cáo buộc đánh cắp công nghệ về kiểm thử điện thoại - cáo buộc mà Huawei luôn phủ nhận.

Mâu thuẫn giữa Huawei với CNEX xoay quanh công nghệ ổ đĩa thể rắn (SSD), loại ổ đĩa lưu trữ thông tin trên thiết bị bán dẫn. Ổ đĩa này có khả năng truy cập dữ liệu nhanh hơn công nghệ dựa trên đĩa từ truyền thống.

Ông Huang, một người đã làm trong lĩnh vực SSD nhiều năm, được Huawei tuyển dụng vào công ty con có tên FutureWei ở California vào năm 2011. Sau đó, Huang cùng một số nhân viên khác bỏ việc tại Huawei và thành lập CNEX.

Huawei nói rằng công nghệ mà CNEX dùng để cạnh tranh với Huawei chính là công nghệ độc quyền của Huawei. Trong khi đó, Huang nói việc Huawei "chiêu mộ" ông chẳng qua nhằm mục đích đánh cắp bí quyết của ông.

Ngoài vụ kiện với CNEX, Huawei còn đang kiện Chính phủ Mỹ, đề nghị tòa án Mỹ chặn quyết định của chính quyền Tổng thống Donald Trump về cấm các cơ quan và nhà thầu liên bang mua thiết bị Huawei.

Huawei và CNEX đã rất quyết liệt trong các cáo buộc chống lại nhau. Trong hồ sơ tòa án, các luật sư của CNEX tuyên bố một giám đốc điều hành cấp cao của Huawei đã dẫn đầu nỗ lực đánh cắp công nghệ của ông Huang, và luật sư của công ty tuyên bố Huawei đã "cố gắng chôn vùi chúng tôi bằng vụ kiện".

Huawei đã gọi các tuyên bố của CNEX là "vô căn cứ" và tin chắc rằng các chứng cứ đầy đủ sẽ minh chứng Huawei bị phá hoại bởi những tuyên bố sai lệch này.

Theo Bloomberg, luật sư của Huawei tại phiên xét xử bắt đầu từ hôm qua 3/6 nói rằng đồng sang lập CNEX là Ronnie Huang "đã đánh cắp bí mật thương mại mà Huawei phải mất nhiều triệu USD mới phát triển được".

Ngược lại, luật sư của CNEX cho rằng Huawei đi chậm hơn về công nghệ này, và "CNEX chẳng lấy gì từ Huawei cả. Vụ này thực sự là Huawei đánh cắp của CNEX".

Các quan điểm đấu tay đôi này xuất phát từ những gì đã xảy ra trong hai năm mà Yiren "Ronnie" Huang làm việc cho Huawei sẽ được trình bày tại phiên tòa dự kiến kéo dài ba tuần ở Sherman, Texas. Bên ngoài phòng xử án, Huawei là trung tâm của một trận chiến toàn cầu giữa Hoa Kỳ và Trung Quốc, kéo theo một loạt đồng minh chính trị và doanh nghiệp Mỹ.

Đây là trường hợp hiếm hoi Huawei cáo buộc một ai đó đánh cắp bí mật thương mại. Trước đó, hãng công nghệ Trung Quốc đã bị nhà mạng T-Mobile của Mỹ cáo buộc đánh cắp công nghệ về kiểm thử điện thoại - cáo buộc mà Huawei luôn phủ nhận.

Mâu thuẫn giữa Huawei với CNEX xoay quanh công nghệ ổ đĩa thể rắn (SSD), loại ổ đĩa lưu trữ thông tin trên thiết bị bán dẫn. Ổ đĩa này có khả năng truy cập dữ liệu nhanh hơn công nghệ dựa trên đĩa từ truyền thống.

Ông Huang, một người đã làm trong lĩnh vực SSD nhiều năm, được Huawei tuyển dụng vào công ty con có tên FutureWei ở California vào năm 2011. Sau đó, Huang cùng một số nhân viên khác bỏ việc tại Huawei và thành lập CNEX.

Huawei nói rằng công nghệ mà CNEX dùng để cạnh tranh với Huawei chính là công nghệ độc quyền của Huawei. Trong khi đó, Huang nói việc Huawei "chiêu mộ" ông chẳng qua nhằm mục đích đánh cắp bí quyết của ông.

Ngoài vụ kiện với CNEX, Huawei còn đang kiện Chính phủ Mỹ, đề nghị tòa án Mỹ chặn quyết định của chính quyền Tổng thống Donald Trump về cấm các cơ quan và nhà thầu liên bang mua thiết bị Huawei.

Huawei và CNEX đã rất quyết liệt trong các cáo buộc chống lại nhau. Trong hồ sơ tòa án, các luật sư của CNEX tuyên bố một giám đốc điều hành cấp cao của Huawei đã dẫn đầu nỗ lực đánh cắp công nghệ của ông Huang, và luật sư của công ty tuyên bố Huawei đã "cố gắng chôn vùi chúng tôi bằng vụ kiện".

Huawei đã gọi các tuyên bố của CNEX là "vô căn cứ" và tin chắc rằng các chứng cứ đầy đủ sẽ minh chứng Huawei bị phá hoại bởi những tuyên bố sai lệch này.