Dữ liệu của Hội Môi giới Bất động sản Việt Nam (VARS) cũng cho thấy, số lượng căn hộ bình dân, trung cấp được chào bán liên tục sụt giảm kể từ năm 2019. Cụ thể, tổng số căn hộ bình dân mở bán trong năm 2022 chỉ bằng 10% so với năm 2019.

Tỷ trọng nguồn cung căn hộ thuộc phân khúc bình dân trên tổng nguồn cung căn hộ mở bán cũng liên tục tụt giảm, từ mức 30% vào năm 2019 còn 7% vào năm 2022. Trong giai đoạn 2019-2022, tỷ trọng căn hộ trung cấp cũng lần lượt tụt giảm xuống mức lần lượt là 54%, 46%, 34%, 27%.

VARS dự báo, trong năm 2024, giá bán chung cư sơ cấp sẽ tiếp tục tăng trung bình khoảng 3-8%. Bởi nguồn cung trong ngắn hạn vẫn chưa được giải quyết. 

Hội Môi giới đánh giá, khan hiếm nguồn cung mới khiến thị trường thiếu tính cạnh tranh, doanh nghiệp có dự án chung cư mở bán giai đoạn này là “vua", nếu không gặp khó khăn về dòng tiền, chủ đầu tư sẽ tiếp tục giữ giá cao để tối đa hóa lợi nhuận. Đồng thời, cơ sở hạ tầng không ngừng hoàn thiện sẽ tiếp tục ‘đẩy’ mặt bằng giá cao hơn nữa.

Theo VARS, lý do giá chung cư “neo” cao còn bởi chi phí đầu tư, xây dựng tăng do giá nguyên vật liệu đầu vào, chi phí nhân công, chi phí tiếp cận tài chính tăng. Bên cạnh đó, chi phí tạo lập quỹ đất quá cao cùng nhiều khoản chi phí “không tên" phát sinh khi thực hiện thủ tục đầu tư, xây dựng, phát triển dự án khiến chủ đầu tư khó giảm giá.

Lãi suất thấp cùng lạm phát cao của quãng thời gian trước cũng là những yếu tố góp phần làm giá nhà tăng mạnh, nhưng cốt lõi của vấn đề là tình trạng sụt giảm nguồn cung.

Cách nào cơ cấu lại các phân khúc, hạ giá thành sản phẩm?

Theo Hội Môi giới, để có thể cơ cấu lại phân khúc, hạ giá thành sản phẩm bất động sản, cần có sự chung tay, góp sức, thống nhất quan điểm, cách thức triển khai, phối hợp từ cơ quan quản lý nhà nước tới các doanh nghiệp, ngân hàng.

Về phía cơ quan quản lý nhà nước, cần nghiên cứu phương án rút ngắn quy trình, thủ tục hành chính đầu tư, xây dựng. Xem xét các phương án hỗ trợ doanh nghiệp trong khâu tính tiền sử dụng đất và giải phóng mặt bằng. Hiện, đây là hai hạng mục chiếm rất nhiều chi phí của chủ đầu tư, trực tiếp ảnh hưởng đến giá thành của bất động sản.

Đồng thời, cần có biện pháp xử lý nghiêm với tất cả các hành vi “gây khó” cho doanh nghiệp trong quá trình đầu tư, phát triển dự án. Tránh phát sinh các “chi phí bôi trơn”, vô hình chung cũng bị cộng dồn vào giá thành sản phẩm.

Ngân hàng Nhà nước cần nghiên cứu xây dựng chương trình tín dụng với lãi suất ưu đãi dành riêng cho doanh nghiệp đầu tư, phát triển nhà ở phân khúc giá bình dân và người mua nhà. Cần có các cơ chế, chính sách cụ thể, rõ ràng để hỗ trợ các chủ đầu tư nếu muốn cơ cấu lại các dự án theo hướng từ cao cấp sang bình dân, hoặc nhà ở xã hội.

Đối với doanh nghiệp bất động sản, cần chủ động rà soát lại danh mục dự án đầu tư. Bán một phần hoặc toàn bộ các dự án không phù hợp với nguồn lực hiện tại. Chủ động cơ cấu nợ và lên phương án dòng tiền. Tập trung nguồn vốn vào các dự án đảm bảo pháp lý, có phương án vay vốn khả thi, có khả năng hoàn thành sớm, dễ thanh khoản.

“Giảm bớt kỳ vọng lợi nhuận, thậm chí chấp nhận bán lỗ, dùng lợi nhuận của các năm trước để duy trì hoạt động. Với các dự án mới trong giai đoạn nghiên cứu, chủ động định hướng sang phân khúc giá bình dân để đảm bảo khả năng hấp thụ khi đưa sản phẩm ra thị trường.

Bên cạnh đó, doanh nghiệp bất động sản cần liên tục đổi mới sáng tạo, nghiên cứu, áp dụng các thành tựu công nghệ để nâng cao năng lực quản trị, kiểm soát rủi ro, giảm thiểu chi phí”, ông Nguyễn Văn Đính, Chủ tịch VARS hiến kế giải pháp.

Cụ thể gồm các dự án: Khu khách sạn và dân cư Saphia; Khu công viên, biệt thự sinh thái và văn phòng thấp tầng; Khu dân cư Bàu Mạc; Khu dân cư Nam Bàu Mạc; Khu nhà ở phía Đông đường Trần Đăng Ninh; Khu dân cư Phùng Hưng; Khu dân cư 223 Trường Chinh; Khu phức hợp dịch vụ cao tầng An Hoà và Khu dân cư lô 18, 19, 20 An Đồn Đà Nẵng. 

Theo kết luận thanh tra, tính đến ngày 31/5/2022, dự án Khu phức hợp dịch vụ cao tầng An Hoà của Công ty CP An Hoà và dự án Khu dân cư lô 18, 19, 20 An Đồn Đà Nẵng của Công ty CP Lê Bảo Minh, chủ đầu tư chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính đối với nhà nước do chưa có quyết định phê duyệt giá đất của cơ quan có thẩm quyền. 

Dự án khu công viên, biệt thự sinh thái và văn phòng thấp tầng, Công ty CP Đầu tư Quốc Bảo chưa nộp tiền sử dụng đất và tiền thuê đất phần diện tích tăng thêm 205m2 do chưa có quyết định phê duyệt giá đất với phần diện tích đất tăng thêm của cơ quan có thẩm quyền. 

Thanh tra Bộ Xây dựng đề nghị UBND TP Đà Nẵng tiếp tục kiểm tra, rà soát để thực hiện đúng quy định về việc dành 20% quỹ đất để xây dựng NƠXH. Tránh thất thoát tiền, tài sản của nhà nước.

Lãnh đạo UBND TP.HCM cũng đánh giá, việc sử dụng nguồn tiền này để tái đầu tư xây dựng NƠXH thuộc sở hữu Nhà nước để cho thuê trong giai đoạn vừa qua còn hạn chế. 

Việc chưa có quy định, hướng dẫn sử dụng khoản tiền trên cũng là một trong những khó khăn vướng mắc trong phát triển NƠXH thời gian qua. Trong khi, nguồn lực tài chính tại không ít địa phương để đầu tư xây dựng NƠXH từ nguồn vốn ngân sách còn hạn chế. 

Vì vậy, lãnh đạo UBND TP Hà Nội kiến nghị sớm ban hành hướng dẫn việc quản lý, sử dụng khoản tiền sử dụng đất phải nộp đối với quỹ đất 20%, 25% tại dự án đầu tư xây dựng nhà ở thương mại, khu đô thị theo quy định. 

UBND TP.HCM cũng kiến nghị, trường hợp chủ đầu tư nộp bằng tiền quỹ đất 20%, việc xác định giá đất do Sở Tài nguyên - Môi trường chủ trì xây dựng phương án giá đất trình Hội đồng Thẩm định giá đất TP.HCM thẩm định và UBND TP.HCM phê duyệt. Vấn đề này, cần thể hiện trong phương án giá đất tách bạch rõ giá trị quyền sử dụng đất được xác định trên toàn bộ dự án.

Trong đó, xác định giá trị quyền sử dụng đất tương ứng với phần diện tích đất nhà ở thương mại, giá trị quyền sử dụng đất tương ứng với phần diện tích đất NƠXH. 

Trên cơ sở đó, Cục Thuế TP có trách nhiệm thu tiền và thông tin lại kết quả thực hiện nghĩa vụ tài chính theo từng nội dung đã được xác định giá, để Sở Tài nguyên - Môi trường có cơ sở cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất cho chủ đầu tư.

Sở Tài chính chủ trì, phối hợp với Cục Thuế TP thống kê, tổng hợp số liệu về nguồn tiền thu được từ việc chủ đầu tư thực hiện nghĩa vụ về NƠXH bằng hình thức nộp tiền mặt tương đương giá trị quỹ đất 20%. Báo cáo UBND TP hàng quý, hàng năm để nguồn tiền thu được này để bố trí nguồn vốn xây dựng NƠXH.

Năm 2010, người dân Hà Nội xếp hàng nộp hồ sơ mua dự án nhà ở xã hội đầu tiên trên địa bàn - dự án nhà ở CT1 Ngô Thì Nhậm (quận Hà Đông). Sau khi xét điểm hồ sơ mua nhà, đơn vị bán đã phải bốc thăm để chọn vì số lượng người có nhu cầu quá nhiều mà căn hộ có hạn.

Hơn 10 năm sau, tình cảnh tương tự vẫn tái diễn, dự án NƠXH NHS Trung Văn (quận Nam Từ Liêm) mở bán, người dân lại xếp hàng nộp hồ sơ mua nhà từ 2h sáng.

Ngày 20/5, 1.300 người phải bốc thăm giành suất mua 149 căn hộ, tỷ lệ chọi gần 1/9. Như vậy, sẽ có 1.151 hồ sơ ”bị loại”.

Trong 3 năm qua, Hà Nội mới có một dự án NƠXH đủ điều kiện mở bán. Việc quá ít dự án NƠXH mở bán khiến nghìn người phải xếp hàng bốc thăm giành suất mua.

Trước đó, Bộ Xây dựng tổ chức cuộc họp triển khai Đề án đầu tư xây dựng ít nhất 1 triệu căn NƠXH kết nối trực tuyến với UBND nhiều tỉnh thành. Nhiều khó khăn, vướng mắc về cơ chế tạo quỹ đất, thiếu vốn, vấn đề thủ tục hành chính cho dự án NƠXH quá rườm rà... tiếp được nêu ra. Đây vốn là những vấn đề không mới nhưng vẫn vướng trong suốt thời gian dài khiến giấc mơ an cư của nhiều người dân lao động, thu nhập thấp vẫn còn xa vời. 

Khi đang học lớp 6 trường THCS Yên Mỹ, một ngày Ánh cảm thấy đầu gối trái mình đau nhức, khó chịu. Gia đình tưởng con đang trong độ tuổi phát triển, xương đau do cơ thể thay đổi. Nào ngờ, cơn đau không giảm mà cứ kéo dài hơn, việc đi lại của Ánh trở nên khó khăn.

Anh Trần Văn Doanh, bố của Ánh vội đưa con đến Bệnh viện đa khoa huyện Ý Yên theo dõi, điều trị hơn 1 tuần nhưng tình hình vẫn không mấy khả quan. Quá sốt ruột, gia đình xin chuyển tuyến đến Bệnh viện Bạch Mai khám. Ngay khi mới có kết quả chụp chiếu, các bác sĩ ở Bệnh viện Bạch Mai đã chẩn đoán con có một khối u ở xương, nghi ngờ có dấu hiệu ung thư, tư vấn cho gia đình chuyển đến Bệnh viện K Tân Triều để làm các xét nghiệm khác. 

Những kết quả sau đó khiến vợ chồng anh Doanh suy sụp. Con gái bé bỏng của anh đã mắc bệnh ung thư xương. Vì khối u quá to, quá trình hoá trị không đem lại nhiều kết quả, bác sĩ đưa ra giải pháp cắt đi một phần chân trái của Ánh. Nghe thấy vậy, cô bé hoảng hốt không chịu. Nghĩ đến cảnh mình mất một chân, Ánh sợ gặp bạn bè, cũng không dám ra ngoài đường. Người nhà phải ra sức động viên, đứa trẻ 13 tuổi mới gạt nước mắt chấp nhận việc mình mất đi một phần cơ thể.

Sau ca mổ, Ánh sống khép mình lại. Con sợ về quê đối diện với những ánh nhìn kì lạ của mọi người. Thấy con mặc cảm, tự ti, vợ chồng anh Doanh cố gắng động viên mong con có thể hoà nhập. Mặc dù vậy, trong lòng anh cũng hết sức đau khổ khi con không thể có một cơ thể trọn vẹn.

Khát vọng cứu con của người cha nghèo

Căn bệnh ung thư xương không chỉ dày vò đứa trẻ mà còn đẩy gia đình anh Doanh lâm vào cảnh kinh tế kiệt quệ. Vốn sống dựa vào đồng ruộng, cái nghèo đeo đuổi, vợ chồng anh làm bao nhiêu cũng chỉ đủ nuôi 5 người con. Vợ anh nhận làm thêm công việc may trang phục bảo hộ lao động, số tiền thu được cũng chỉ lo được chút dưa chút mắm. Nay chị phải nghỉ việc để chăm con bệnh, gia cảnh càng thêm túng quẫn.

Để có tiền trang trải viện phí và thuốc men cho con gái, anh Doanh đã phải đi khắp nơi hỏi vay hơn 100 triệu đồng. Số tiền nhanh chóng cạn sạch sau 6 đợt hoá trị, trang trải các loại thuốc men ngoài danh mục bảo hiểm hỗ trợ lên đến 14 triệu đồng/đợt.

Không còn tiền lo cho con, anh tiếp tục hỏi vay nhưng nợ chồng nợ, nhiều người ái ngại không cho vay tiếp nữa. “Nhìn con mà tôi thấy xót lắm. Đau quá cháu cũng chỉ biết cầu cứu bố, rồi gọi hết những người trong nhà đến như muốn nhìn mặt lần cuối hay trăn trối gì đó. Nhiều phen như thế vợ chồng tôi khóc hết nước mắt. Thương con nhưng chỗ nào vay được tôi đều đã hỏi vay rồi", người cha khốn khổ nghẹn ngào.

Ông Nguyễn Doãn Ngạn, Phó bí thương trực Đảng ủy xã Yên Mỹ xác nhận: Cháu Trần Thị Hồng Ánh là con gái anh Trần Văn Doanh, người dân ở địa phương. Gia đình anh Doanh rất khó khăn khi con mắc căn bệnh ung thư xương, thường xuyên nhập viện. Địa phương cũng kêu gọi các mạnh thường quân giúp đỡ gia đình. Rất mong qua Báo VietNamNet kết nối, nhiều nhà hảo tâm sẽ biết đến, chia sẻ với hoàn cảnh cháu Ánh.