Những kết quả đáng ghi nhận

Ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành khẳng định, thực hiện chủ trương xã hội hóa hoạt động xuất bản, cùng với quá trình cổ phần hóa, liên kết xuất bản trở thành một trong những giải pháp quan trọng, thúc đẩy xuất bản phát triển. Liên kết xuất bản chính thức được đưa vào Luật Xuất bản năm 2004 và tiếp tục được khẳng định trong Luật Xuất bản năm 2012. 

Những năm qua, liên kết xuất bản góp phần đẩy nhanh sự phát triển của hoạt động xuất bản cả về tốc độ, quy mô, số lượng và chất lượng, thu được những kết quả đáng ghi nhận. 

Nếu năm 2004, cả nước mới xuất bản được khoảng 24.000 đầu sách, 250 triệu bản sách thì đến năm 2022 toàn ngành đã xuất bản được trên 38.000 đầu xuất bản phẩm, trong đó có trên 32.000 đầu sách với trên 598 triệu bản xuất bản phẩm, trong đó có 530 triệu bản sách. 

Như vậy sau gần 20 năm, quy mô xuất bản đã tăng gấp hơn 2 lần, đưa mức bình quân sách/người/năm từ 2,1 bản năm 2004 lên 5,3 bản năm 2023, tiệm cận chỉ tiêu nêu trong Chỉ thị 42-CT/TW: 6 bản sách/người/năm.

Đóng góp vào kết quả này có vai trò quan trọng của hoạt động liên kết xuất bản, bao gồm liên kết giữa các nhà xuất bản, liên kết nhà xuất bản với tác giả, chủ sở hữu tác phẩm, liên kết in, liên kết hạ tầng công nghệ và đặc biệt liên kết giữa nhà xuất bản với các đơn vị phát hành. 

Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành lấy ví dụ, một số nhà xuất bản và đơn vị phát hành thông qua hoạt động liên kết đã biết tận dụng thời cơ, tích lũy nguồn lực, phát triển đội ngũ như: NXB Trẻ, NXB Xây dựng, NXB Thông tin và Truyền thông.

Với các đơn vị liên kết, ý thức xây dựng và phát triển thương hiệu dần được hình thành. Nhiều đơn vị đã phát triển rất tốt thương hiệu như Alphabooks, Nhã Nam, Phương Nam, Đinh Tỵ Books, Saigon Books, 1980 Books…

Chủ trương liên kết xuất bản là đúng đắn

Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu cùng quan tâm thảo luận một số giải pháp: Kiểm soát chặt chẽ quy trình xuất bản, quy trình liên kết xuất bản bảo đảm chất lượng xuất bản phẩm, đẩy lùi vấn nạn sách vô bổ, thậm chí sai phạm; các nhà xuất bản và đối tác liên kết trên tinh thần hợp tác cùng có lợi; các nhà xuất bản cần nâng cao chất lượng đội ngũ, có tiêu chuẩn hợp lý trong liên kết, tránh bị thao túng…

Theo bà Ngô Thu Phương - Giám đốc, Tổng Biên tập NXB Văn học, đối với NXB Văn học, trong nhiều năm trở lại đây, sách liên kết chiếm một khối lượng lớn trên tổng số đầu sách xuất bản, dao động từ 60-70%. Có rất nhiều những tác phẩm văn học có giá trị về nội dung và nghệ thuật được xuất bản thông qua hình thức liên kết.

Với một số lượng đầu sách liên kết hàng năm nhiều như vậy, việc chú trọng vào công tác thẩm định, biên tập, quản lý, phân cấp trách nhiệm và đặc biệt là sự phối kết hợp chặt chẽ với các đối tác liên kết luôn được NXB Văn học đặt lên hàng đầu.

Trong khi đó, bà Ngô Thị Thu Ngần – Phó Giám đốc, Phó Tổng Biên tập NXB Phụ nữ Việt Nam cho biết, đơn vị mình kiên định xây dựng thương hiệu riêng với một hệ đề tài tự in phong phú, đáp ứng nhu cầu đa dạng của các đối tượng độc giả chính là phụ nữ, gia đình, trẻ em và đông đảo bạn đọc trong và ngoài nước.

Theo đại diện NXB Tổng hợp TP.HCM, hoạt động liên kết xuất bản nói chung và thực tế ở NXB trong gần 20 năm qua cho thấy chủ trương liên kết xuất bản là đúng đắn, góp phần thúc đẩy xã hội hóa ngành xuất bản nói riêng và sự phát triển của toàn ngành nói chung.

Hoạt động liên kết với các đơn vị tư nhân, bên cạnh câu chuyện nguồn thu, đã mang đến những hiệu quả tích cực đối với đơn vị. Trước tiên, sự xuất hiện của logo nhà xuất bản trên mỗi ấn phẩm là một cơ hội để quảng bá thương hiệu của đơn vị, trong đó có việc quảng bá ở những mảng sách mà trước đây, đơn vị ít quan tâm đầu tư.

Phát biểu kết luận hội thảo, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm mong muốn, trong việc liên kết xuất bản, cả hai bên đều phải cùng lớn mạnh chứ không thể chỉ có một bên khỏe mạnh và bên kia ngược lại. 

“Về mặt quản lý nhà nước, chúng tôi coi đây là hướng đi khác, bên cạnh hướng đi chỉ có quản. Nếu không thúc đẩy phát triển được thì quản không mang lại hiệu ứng, muốn đạt được điều này, chúng ta phải cùng làm với nhau.

Bộ không phân biệt nhà xuất bản với đơn vị làm sách bởi họ đều có giá trị trong kết quả chung này. Chỉ có điều, chúng tôi muốn câu chuyện liên kết xuất bản sòng phẳng hơn, công bằng hơn, không quá vô lý như hiện nay”, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm khẳng định.

Ngày 26/9, Bộ Thông tin và Truyền thông chỉ đạo Cục Xuất bản, In và Phát hành chủ trì phối hợp với Vụ Báo chí - Xuất bản, Ban Tuyên giáo Trung ương tổ chức Hội thảo Đổi mới, nâng cao hiệu quả của liên kết xuất bản.

Những kết quả đáng ghi nhận

Ông Nguyễn Nguyên - Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành khẳng định, thực hiện chủ trương xã hội hóa hoạt động xuất bản, cùng với quá trình cổ phần hóa, liên kết xuất bản trở thành một trong những giải pháp quan trọng, thúc đẩy xuất bản phát triển. Liên kết xuất bản chính thức được đưa vào Luật Xuất bản năm 2004 và tiếp tục được khẳng định trong Luật Xuất bản năm 2012. 

Những năm qua, liên kết xuất bản góp phần đẩy nhanh sự phát triển của hoạt động xuất bản cả về tốc độ, quy mô, số lượng và chất lượng, thu được những kết quả đáng ghi nhận. 

Nếu năm 2004, cả nước mới xuất bản được khoảng 24.000 đầu sách, 250 triệu bản sách thì đến năm 2022 toàn ngành đã xuất bản được trên 38.000 đầu xuất bản phẩm, trong đó có trên 32.000 đầu sách với trên 598 triệu bản xuất bản phẩm, trong đó có 530 triệu bản sách. 

Như vậy sau gần 20 năm, quy mô xuất bản đã tăng gấp hơn 2 lần, đưa mức bình quân sách/người/năm từ 2,1 bản năm 2004 lên 5,3 bản năm 2023, tiệm cận chỉ tiêu nêu trong Chỉ thị 42-CT/TW: 6 bản sách/người/năm.

Đóng góp vào kết quả này có vai trò quan trọng của hoạt động liên kết xuất bản, bao gồm liên kết giữa các nhà xuất bản, liên kết nhà xuất bản với tác giả, chủ sở hữu tác phẩm, liên kết in, liên kết hạ tầng công nghệ và đặc biệt liên kết giữa nhà xuất bản với các đơn vị phát hành. 

Cục trưởng Cục Xuất bản, In và Phát hành lấy ví dụ, một số nhà xuất bản và đơn vị phát hành thông qua hoạt động liên kết đã biết tận dụng thời cơ, tích lũy nguồn lực, phát triển đội ngũ như: NXB Trẻ, NXB Xây dựng, NXB Thông tin và Truyền thông.

Với các đơn vị liên kết, ý thức xây dựng và phát triển thương hiệu dần được hình thành. Nhiều đơn vị đã phát triển rất tốt thương hiệu như Alphabooks, Nhã Nam, Phương Nam, Đinh Tỵ Books, Saigon Books, 1980 Books…

Chủ trương liên kết xuất bản là đúng đắn

Trong khuôn khổ hội thảo, các đại biểu cùng quan tâm thảo luận một số giải pháp: Kiểm soát chặt chẽ quy trình xuất bản, quy trình liên kết xuất bản bảo đảm chất lượng xuất bản phẩm, đẩy lùi vấn nạn sách vô bổ, thậm chí sai phạm; các nhà xuất bản và đối tác liên kết trên tinh thần hợp tác cùng có lợi; các nhà xuất bản cần nâng cao chất lượng đội ngũ, có tiêu chuẩn hợp lý trong liên kết, tránh bị thao túng…

Theo bà Ngô Thu Phương - Giám đốc, Tổng Biên tập NXB Văn học, đối với NXB Văn học, trong nhiều năm trở lại đây, sách liên kết chiếm một khối lượng lớn trên tổng số đầu sách xuất bản, dao động từ 60-70%. Có rất nhiều những tác phẩm văn học có giá trị về nội dung và nghệ thuật được xuất bản thông qua hình thức liên kết.

Với một số lượng đầu sách liên kết hàng năm nhiều như vậy, việc chú trọng vào công tác thẩm định, biên tập, quản lý, phân cấp trách nhiệm và đặc biệt là sự phối kết hợp chặt chẽ với các đối tác liên kết luôn được NXB Văn học đặt lên hàng đầu.

Trong khi đó, bà Ngô Thị Thu Ngần – Phó Giám đốc, Phó Tổng Biên tập NXB Phụ nữ Việt Nam cho biết, đơn vị mình kiên định xây dựng thương hiệu riêng với một hệ đề tài tự in phong phú, đáp ứng nhu cầu đa dạng của các đối tượng độc giả chính là phụ nữ, gia đình, trẻ em và đông đảo bạn đọc trong và ngoài nước.

Theo đại diện NXB Tổng hợp TP.HCM, hoạt động liên kết xuất bản nói chung và thực tế ở NXB trong gần 20 năm qua cho thấy chủ trương liên kết xuất bản là đúng đắn, góp phần thúc đẩy xã hội hóa ngành xuất bản nói riêng và sự phát triển của toàn ngành nói chung.

Hoạt động liên kết với các đơn vị tư nhân, bên cạnh câu chuyện nguồn thu, đã mang đến những hiệu quả tích cực đối với đơn vị. Trước tiên, sự xuất hiện của logo nhà xuất bản trên mỗi ấn phẩm là một cơ hội để quảng bá thương hiệu của đơn vị, trong đó có việc quảng bá ở những mảng sách mà trước đây, đơn vị ít quan tâm đầu tư.

Phát biểu kết luận hội thảo, Thứ trưởng Bộ Thông tin và Truyền thông Nguyễn Thanh Lâm mong muốn, trong việc liên kết xuất bản, cả hai bên đều phải cùng lớn mạnh chứ không thể chỉ có một bên khỏe mạnh và bên kia ngược lại. 

“Về mặt quản lý nhà nước, chúng tôi coi đây là hướng đi khác, bên cạnh hướng đi chỉ có quản. Nếu không thúc đẩy phát triển được thì quản không mang lại hiệu ứng, muốn đạt được điều này, chúng ta phải cùng làm với nhau.

Bộ không phân biệt nhà xuất bản với đơn vị làm sách bởi họ đều có giá trị trong kết quả chung này. Chỉ có điều, chúng tôi muốn câu chuyện liên kết xuất bản sòng phẳng hơn, công bằng hơn, không quá vô lý như hiện nay”, Thứ trưởng Nguyễn Thanh Lâm khẳng định.

- “Chi 30 triệu đồng để thuê cô dâu tổ chức đám cưới, cậu công tử Hải Phòng đã nhận được tài sản trị giá 3 tỷ - tiền mừng cưới từ chính bố mẹ đại gia của mình…”, anh Đức chia sẻ.

- “Chi 30 triệu đồng để thuê cô dâu tổ chức đám cưới, cậu công tử Hải Phòng đã nhận được tài sản trị giá 3 tỷ - tiền mừng cưới từ chính bố mẹ đại gia của mình…”, anh Đức chia sẻ.

Đại đức nói thêm về tục cầu an đầu năm, nhất là dịp rằm tháng Giêng đối với người dân Việt.

- Đầu năm, khoảng mùng 8 tháng Giêng thường có lễ dâng sao và giải hạn để cầu một năm vượt qua tất cả mọi tai ách, đặc biệt là “tam tai” và những năm gặp sao xấu. Đó là quan điểm dân gian.

Còn Phật giáo quan niệm rằng, đầu năm mỗi người có thể khởi những tâm niệm, những lời nói, những câu chúc và những hành động, việc làm tốt đẹp nhất đến với bản thân, gia đình và mọi người. Từ ý-khẩu-thân đều mong tất cả mọi người có được một năm mới hạnh phúc, an vui, sức khỏe và thành đạt. 

Theo đó, trong nhà Phật thiết trí “đàn tràng cầu an” hay “pháp hội cầu an” dịp đầu năm để người Phật tử và người dân qua đó thực hành lối sống thiện trên cả ba phương diện thân-khẩu-ý.

“Pháp hội cầu an” dịp đầu năm được thể hiện rất rõ qua “đàn tràng Dược sư”. Cụ thể, chúng ta hướng về Đông phương, nơi có ánh sáng, nơi khởi điểm của một ngày mới - hướng về Đức Phật Dược Sư, Bồ-tát Nhật Quang Biến Chiếu, để lập đàn tràng trang nghiêm, thanh tịnh. Qua đó, cầu nguyện Đức Phật Dược Sư, các vị Phật ở cõi phương đông, Bồ-tát, Thánh chúng… gia hộ cho mọi người được một năm an lạc.

Khi chí thành hướng về Đàn tràng Dược Sư như vậy thì tâm chúng ta được an tĩnh. Khi tâm được an thì tự nhiên chúng ta học được theo hạnh của Đức Phật Dược Sư, đó là làm sao để nghĩ được điều lành, nói được lời tốt, làm được những việc hay. Như thế nghĩa là chúng ta đã gặt hái được những công đức lớn.

Một khi có được phước, được công đức lớn thì như dân gian có câu: “Có đức mặt sức mà ăn”. Điều đó cũng có nghĩa là, chúng ta sẽ vượt được qua nhiều khổ nạn, bởi đức trọng thì quỷ thần kinh sợ. Do vậy, tích phước tích đức sẽ giúp con người vượt qua tất cả mọi khổ đau, ách nạn. Dù cho có “sao hạn” gì chăng nữa, người có phước đức đều sẽ sống trong yên bình.

Đầu năm, khởi điểm của mùa xuân, nếu chúng ta có được những việc làm tâm linh mang ý nghĩa sâu sắc như thế thì có thể tin tưởng rằng bản thân sẽ có một năm với tinh thần tốt. Khi ta có cố gắng duy trì, phát huy thì cả năm sẽ luôn được bình an vô sự.

Theo nhà Phật, mỗi người sinh ra trong cuộc đời đều mang theo những nghiệp quả riêng. Đó có thể là nghiệp lành và cũng có thể là nghiệp dữ, hay nghiệp tốt và nghiệp xấu. Nghiệp lực ấy là do quá khứ từ những kiếp khác, trong tiến trình luân hồi sinh tử chúng ta đã tạo tác. Và quan trọng hơn, đó là đời này kiếp này, chúng ta đã tạo dựng nó sâu dày hơn bằng ba nghiệp của mình là thân - khẩu - ý.

Như vậy, tu là quá trình chuyển nghiệp, và việc lập các “đàn tràng cầu an” nghĩa là chúng ta thông qua đó, có ý thức chuyển hóa từ nghiệp xấu thành nghiệp tốt, cụ thể qua sự thực tập hằng ngày. Khi chúng ta đã chuyển hóa như vậy, chúng ta sẽ có được công đức, từ đó bình an và niềm vui nảy sinh trong đời sống một cách tự nhiên. 

Tất nhiên, khi nghiệp chúng ta nặng, hay thế gian gọi là “sao xấu chiếu”, thì chúng ta sẽ gặp tai ách, xui rủi, nhưng do biết tăng trưởng phước, đồng thời có sức khỏe tốt, sẽ vượt qua bệnh tật, cảm mạo thông thường.

Nếu đã làm những việc tốt, tịnh thân - khẩu - ý, chúng ta sẽ phát huy được công đức, những điều tốt lành. Nhờ đó, vượt qua khỏi tai ách, sự bất an và đạt đến an lạc. Đó chính là ý nghĩa của việc cầu bình an đầu năm theo quan điểm Phật giáo.

Bài cúng Rằm tháng Giêng theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam

Tiếp câu chuyện “cúng sao giải hạn” đầu năm, Đại đức Thích Tuệ Nhật, Phó Thư ký kiêm Phó văn phòng Ban Hướng dẫn Phật tử Trung ương cho rằng, tu là quá trình chuyển nghiệp, và việc lập các “đàn tràng cầu an” nghĩa là chúng ta chuyển hóa từ nghiệp xấu thành nghiệp tốt.

Đại đức nói thêm về tục cầu an đầu năm, nhất là dịp rằm tháng Giêng đối với người dân Việt.

- Đầu năm, khoảng mùng 8 tháng Giêng thường có lễ dâng sao và giải hạn để cầu một năm vượt qua tất cả mọi tai ách, đặc biệt là “tam tai” và những năm gặp sao xấu. Đó là quan điểm dân gian.

Còn Phật giáo quan niệm rằng, đầu năm mỗi người có thể khởi những tâm niệm, những lời nói, những câu chúc và những hành động, việc làm tốt đẹp nhất đến với bản thân, gia đình và mọi người. Từ ý-khẩu-thân đều mong tất cả mọi người có được một năm mới hạnh phúc, an vui, sức khỏe và thành đạt. 

Theo đó, trong nhà Phật thiết trí “đàn tràng cầu an” hay “pháp hội cầu an” dịp đầu năm để người Phật tử và người dân qua đó thực hành lối sống thiện trên cả ba phương diện thân-khẩu-ý.

“Pháp hội cầu an” dịp đầu năm được thể hiện rất rõ qua “đàn tràng Dược sư”. Cụ thể, chúng ta hướng về Đông phương, nơi có ánh sáng, nơi khởi điểm của một ngày mới - hướng về Đức Phật Dược Sư, Bồ-tát Nhật Quang Biến Chiếu, để lập đàn tràng trang nghiêm, thanh tịnh. Qua đó, cầu nguyện Đức Phật Dược Sư, các vị Phật ở cõi phương đông, Bồ-tát, Thánh chúng… gia hộ cho mọi người được một năm an lạc.

Khi chí thành hướng về Đàn tràng Dược Sư như vậy thì tâm chúng ta được an tĩnh. Khi tâm được an thì tự nhiên chúng ta học được theo hạnh của Đức Phật Dược Sư, đó là làm sao để nghĩ được điều lành, nói được lời tốt, làm được những việc hay. Như thế nghĩa là chúng ta đã gặt hái được những công đức lớn.

Một khi có được phước, được công đức lớn thì như dân gian có câu: “Có đức mặt sức mà ăn”. Điều đó cũng có nghĩa là, chúng ta sẽ vượt được qua nhiều khổ nạn, bởi đức trọng thì quỷ thần kinh sợ. Do vậy, tích phước tích đức sẽ giúp con người vượt qua tất cả mọi khổ đau, ách nạn. Dù cho có “sao hạn” gì chăng nữa, người có phước đức đều sẽ sống trong yên bình.

Đầu năm, khởi điểm của mùa xuân, nếu chúng ta có được những việc làm tâm linh mang ý nghĩa sâu sắc như thế thì có thể tin tưởng rằng bản thân sẽ có một năm với tinh thần tốt. Khi ta có cố gắng duy trì, phát huy thì cả năm sẽ luôn được bình an vô sự.

Theo nhà Phật, mỗi người sinh ra trong cuộc đời đều mang theo những nghiệp quả riêng. Đó có thể là nghiệp lành và cũng có thể là nghiệp dữ, hay nghiệp tốt và nghiệp xấu. Nghiệp lực ấy là do quá khứ từ những kiếp khác, trong tiến trình luân hồi sinh tử chúng ta đã tạo tác. Và quan trọng hơn, đó là đời này kiếp này, chúng ta đã tạo dựng nó sâu dày hơn bằng ba nghiệp của mình là thân - khẩu - ý.

Như vậy, tu là quá trình chuyển nghiệp, và việc lập các “đàn tràng cầu an” nghĩa là chúng ta thông qua đó, có ý thức chuyển hóa từ nghiệp xấu thành nghiệp tốt, cụ thể qua sự thực tập hằng ngày. Khi chúng ta đã chuyển hóa như vậy, chúng ta sẽ có được công đức, từ đó bình an và niềm vui nảy sinh trong đời sống một cách tự nhiên. 

Tất nhiên, khi nghiệp chúng ta nặng, hay thế gian gọi là “sao xấu chiếu”, thì chúng ta sẽ gặp tai ách, xui rủi, nhưng do biết tăng trưởng phước, đồng thời có sức khỏe tốt, sẽ vượt qua bệnh tật, cảm mạo thông thường.

Nếu đã làm những việc tốt, tịnh thân - khẩu - ý, chúng ta sẽ phát huy được công đức, những điều tốt lành. Nhờ đó, vượt qua khỏi tai ách, sự bất an và đạt đến an lạc. Đó chính là ý nghĩa của việc cầu bình an đầu năm theo quan điểm Phật giáo.

Bài cúng Rằm tháng Giêng theo Văn khấn cổ truyền Việt Nam