Thành Cát Tư Hãn có bao nhiêu người con?

Chân dung Thành Cát Tư Hãn.

Các tài liệu lịch sử còn lại cho đến ngày nay (cả sử Mông Cổ lẫn sử thế giới) đều không chép lại chi tiết việc vị Đại hãn vĩ đại này có cả thảy bao nhiêu người con. Chúng ta chỉ biết rằng, ông có với người vợ cả là bà Bật Tê (con gái của Khả hãn bộ lạc Sung Ri Rát) 9 người con, trong đó có 4 nam và 5 nữ.

Tính từ thời điểm lên ngôi Đại hãn cho tới khi qua đời, ông có 5 bà hậu và khoảng 500 vương phi, cung tần. Nhưng theo tục lệ của người Mông Cổ lúc bấy giờ thì người vợ cả sẽ cho chồng lấy vợ lẽ mà không hề ghen nhưng các bà vợ lẽ đó phải ở dưới quyền kiểm soát của vợ cả. Người vợ cả giữ quyền phân phát chiến lợi phẩm của chồng mang về và con cái của họ sau này sẽ được nối nghiệp cha. Những người con của vợ thứ sẽ không được dự vào hàng quý tộc và tham gia việc đại sự. Họ chỉ sống như những người bình thường khác với những đặc quyền rất ít.

Hơn nữa, người Mông Cổ xưa có cái nhìn khá thoáng về vấn đề tình dục. Họ không đặt nặng vấn đề trinh tiết người phụ nữ như người Trung Quốc. Bởi vậy, tình trạng con rơi là rất phổ biến trong xã hội Mông Cổ lúc bấy giờ do những người đàn ông phải thường xuyên thực hiện những cuộc viễn chinh ra bên ngoài. Với vị thế là một thủ lĩnh tối cao của các bộ lạc Mông Cổ, lại thường xuyên thực hiện những cuộc viễn chinh, có thể đoán định rằng, Thành Cát Tư Hãn có vô số con rơi trải khắp từ Á sang Âu.

Chân dung Thành Cát Tư Hãn

Sử Mông Cổ còn chép lại được một đoạn đối thoại của Thành Cát Tư Hãn với những vị tướng lĩnh của mình như sau: "Niềm hạnh phúc nhất trong đời ta là chiến thắng kẻ thù, đuổi họ chạy dài trước mặt; cưỡi lên con ngựa cướp được của họ và đoạt tất cả những gì họ có; được thấy nước mắt chan hoà trên mặt những người thân yêu nhất của họ, ôm được vợ hoặc con gái của họ vào lòng".

Thực tế là sau này, Thành Cát Tư Hãn còn có rất nhiều những người vợ khác như: Công chúa Tây Hạ, công chúa Ba Tư... họ đều là những "chiến lợi phẩm" sau những cuộc chiến tranh. Cũng chỉ vì là vợ lẽ nên con cái của ông có với những người này không được ghi chép lại.

Bản thân vị Đại hãn này cũng thực sự không quan tâm đến con cái. Sau khi lên ngôi thống trị, những người con của vợ cả là bà Bật Tê được Đại hãn chia cho đất cai trị và xem xét truyền ngôi. Vì vậy những người mang trong mình dòng máu vị Đại hãn huyền thoại chắc chắn lớn hơn rất nhiều lần số lượng những người con được thừa nhận.

Kết quả nghiên cứu của một nhóm nhà khoa học quốc tế bao gồm các nhà khoa học Mông Cổ, Pakistan, Uzbekistan, Trung Quốc và Anh công bố năm 2003 thực sự gây chú ý.

Theo đó, 8% nam giới đang sống trên những vùng đất trước kia thuộc đế chế Mông Cổ (tương đương với khoảng 16 triệu người) mang nhiễm sắc thể Y có đặc điểm di truyền giống nhau và có chung nguồn gốc từ một tổ tiên sống cách đây khoảng 1.000 năm, tức là khi đế quốc Mông Cổ bắt đầu bành trướng ra bên ngoài.

Kết quả nghiên cứu khác của các nhà khoa học Nga và Ba Lan công bố năm 2007 cho biết thêm nhiều tình tiết mới. Tỷ lệ mang nhiễm sắc thể Y như trên cao nhất thuộc về người Mông Cổ, chiếm khoảng 35% nam giới. Trong khi đó, ở Nga, những người mang nhiễm sắc thể này chỉ phân bố ở các vùng biên giới tiếp giáp với Mông Cổ, vốn là nơi Thành Cát Tư Hãn từng thực hiện cuộc chiến xâm lược nước Nga.

Từ những sự trùng hợp này, các nhà khoa học cho rằng, có thể 16 triệu người trên đều là hậu duệ của Thành Cát Tư Hãn. Tất nhiên, điều này vẫn chỉ là những đồn đoán mà chưa có chứng minh cụ thể.

Một dũng tướng giỏi chuyện chăn gối

Các nhà sử học phương Tây cho rằng, Thành Cát Tư Hãn ngoài tài năng quân sự tuyệt vời còn là một bậc thầy trong chuyện giường chiếu. Truyền thuyết dân gian ở Mông Cổ ngày nay có nhắc tới bài thuốc A-tô-cơ, tương truyền được vị Đại hãn sử dụng nhằm tăng sức chiến đấu trên chiến trường và trong chuyện ái ân.

Thành phần chính bài thuốc này gồm những dược liệu rất quý như: Thiên sơn tuyết liên, tinh hoàn Hải cẩu và máu của một loài chim trĩ không đuôi ở vùng biên thùy Mông Cổ. Bài thuốc được những vị sư người Mông Cổ tinh luyện theo một phương pháp cổ truyền nhất định. Cho tới thời vua Càn Long nhà Thanh, ông vẫn sử dụng loại thuốc này để tăng sức chiến đấu và nó còn được sử dụng lâu dài phục vụ các vị đế vương đời sau. Dưới góc độ khoa học, chúng ta có thể thấy thành phần làm nên thuốc A-tô-cơ đều là những sản phẩm bổ dương.

Bác sĩ Nguyễn Xuân Hướng, nguyên Chủ tịch hội Đông Y Việt Nam cho biết, trong các loại "pín" động vật, chỉ có "pín" hải cẩu thực sự có công dụng đối với phái mạnh, không chỉ trong bản lĩnh đàn ông mà còn có tác dụng tốt trong việc sinh tinh.

"Pín" của hải cẩu còn gọi là tinh hoàn của hải cẩu (hoặc dái chó biển). Nó được lấy về phơi khô, tán ra thành bột. Có một bài thuốc bắc đi cùng với "pín" này để chữa bệnh. Ngoài ra, người sử dụng cũng có thể dùng "pín" tươi để ngâm rượu. Tuy nhiên, "pín" hải cẩu là một loại cực kỳ tanh vì trong tinh hoàn chứa nhiều tinh dịch nhưng lại vô cùng tốt cho việc bổ dương.

Bên cạnh đó, Thiên sơn tuyết liên (hay còn gọi là Tuyết liên hoa) cũng là một dược liệu quý, có khả năng bồi bổ sinh lực cho đàn ông vì loài hoa này có tính nhiệt.

Tương truyền, sau khi ăn loài hoa này, người ta có thể cởi trần đi trong tuyết mà không thấy lạnh. Trong những nghiên cứu mới đây, các nhà khoa học nhận thấy Thiên sơn tuyết liên tính nhiệt cao, có tác dụng rất tốt đối với các trường hợp nhức mỏi do phong thấp, thận hư hay suy giảm khả năng tình dục. Nó còn giàu protein và các loại axit amin nên có thể điều tiết được độ kiềm trong cơ thể người, có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch, chống mệt mỏi, chống lão hoá.

Riêng loài chim trĩ không đuôi ở vùng biên giới Mông Cổ có một chu kì tình dục rất lạ đời và lâu dài nhất hành tinh. Mỗi cuộc giao phối của loài chim này thường kéo rất dài. Con đực, con cái giao phối ngay khi bay, khi đang đậu trên cây, sau đó mỏi chân rơi xuống sông, suối trôi đi vài trăm dặm vẫn dính lấy nhau cho đến khi kết thúc cuộc ân ái. Có lẽ, chính vì sự dẻo dai này mà máu của nó cũng cực tốt cho đàn ông trong chuyện phòng the.

Những nhà sư Mông Cổ đã khéo léo kết hợp các dược liệu quý này với nhau để tạo nên bài thuốc bất hủ không chỉ giúp cho vị vua của họ dũng mãnh trên chiến trường mà còn trong chuyện chăn gối nữa. Như ta đều biết, năm 65 tuổi, Thành Cát Tư Hãn vẫn còn rong ruổi theo những cuộc viễn chinh, đánh đông, dẹp bắc mà không hề biết mệt mỏi là gì. Bên cạnh tố chất và ý chí của một vị tướng huyền thoại, chắc hẳn ông còn nhờ tới sự giúp đỡ của những bài thuốc quý như A-tô-cơ.

Bản thân vị Đại hãn này rất ý thức trong việc dùng các bài thuốc tăng cường sinh lực này. Ông đã từng cất công mời bằng được Trường Xuân Tử - một ẩn sĩ nổi tiếng theo đạo Lão, lúc bấy giờ ở Trung Quốc, sang tận Mông Cổ dạy mình bài thuốc trường sinh, tăng cường sức khỏe. Chi tiết này chứng tỏ rằng, Thành Cát Tư Hãn rất chú trọng tới sức khỏe và yêu sự sống. Bởi lẽ, cho tới chết, ông vẫn khát khao được đi chinh phục kẻ khác, được thực hiện cái chí mà mình từng nói với các tướng lĩnh là được ôm vợ hoặc con gái kẻ địch vào lòng.

Các nhà sử học phương Tây cho rằng, Thành Cát Tư Hãn ngoài tài năng quân sự tuyệt vời còn là một bậc thầy trong chuyện giường chiếu.

Về bài thuốc mà Thành Cát Tư Hãn dùng, bác sĩ Nguyễn Xuân Hướng, nguyên Chủ tịch hội Đông Y Việt Nam cho biết, trong các loại "pín" động vật, chỉ có "pín" hải cẩu thực sự có công dụng đối với phái mạnh, không chỉ trong bản lĩnh đàn ông mà còn có tác dụng tốt trong việc sinh tinh.

Thành Cát Tư Hãn có bao nhiêu người con?

Chân dung Thành Cát Tư Hãn.

Các tài liệu lịch sử còn lại cho đến ngày nay (cả sử Mông Cổ lẫn sử thế giới) đều không chép lại chi tiết việc vị Đại hãn vĩ đại này có cả thảy bao nhiêu người con. Chúng ta chỉ biết rằng, ông có với người vợ cả là bà Bật Tê (con gái của Khả hãn bộ lạc Sung Ri Rát) 9 người con, trong đó có 4 nam và 5 nữ.

Tính từ thời điểm lên ngôi Đại hãn cho tới khi qua đời, ông có 5 bà hậu và khoảng 500 vương phi, cung tần. Nhưng theo tục lệ của người Mông Cổ lúc bấy giờ thì người vợ cả sẽ cho chồng lấy vợ lẽ mà không hề ghen nhưng các bà vợ lẽ đó phải ở dưới quyền kiểm soát của vợ cả. Người vợ cả giữ quyền phân phát chiến lợi phẩm của chồng mang về và con cái của họ sau này sẽ được nối nghiệp cha. Những người con của vợ thứ sẽ không được dự vào hàng quý tộc và tham gia việc đại sự. Họ chỉ sống như những người bình thường khác với những đặc quyền rất ít.

Hơn nữa, người Mông Cổ xưa có cái nhìn khá thoáng về vấn đề tình dục. Họ không đặt nặng vấn đề trinh tiết người phụ nữ như người Trung Quốc. Bởi vậy, tình trạng con rơi là rất phổ biến trong xã hội Mông Cổ lúc bấy giờ do những người đàn ông phải thường xuyên thực hiện những cuộc viễn chinh ra bên ngoài. Với vị thế là một thủ lĩnh tối cao của các bộ lạc Mông Cổ, lại thường xuyên thực hiện những cuộc viễn chinh, có thể đoán định rằng, Thành Cát Tư Hãn có vô số con rơi trải khắp từ Á sang Âu.

Chân dung Thành Cát Tư Hãn

Sử Mông Cổ còn chép lại được một đoạn đối thoại của Thành Cát Tư Hãn với những vị tướng lĩnh của mình như sau: "Niềm hạnh phúc nhất trong đời ta là chiến thắng kẻ thù, đuổi họ chạy dài trước mặt; cưỡi lên con ngựa cướp được của họ và đoạt tất cả những gì họ có; được thấy nước mắt chan hoà trên mặt những người thân yêu nhất của họ, ôm được vợ hoặc con gái của họ vào lòng".

Thực tế là sau này, Thành Cát Tư Hãn còn có rất nhiều những người vợ khác như: Công chúa Tây Hạ, công chúa Ba Tư... họ đều là những "chiến lợi phẩm" sau những cuộc chiến tranh. Cũng chỉ vì là vợ lẽ nên con cái của ông có với những người này không được ghi chép lại.

Bản thân vị Đại hãn này cũng thực sự không quan tâm đến con cái. Sau khi lên ngôi thống trị, những người con của vợ cả là bà Bật Tê được Đại hãn chia cho đất cai trị và xem xét truyền ngôi. Vì vậy những người mang trong mình dòng máu vị Đại hãn huyền thoại chắc chắn lớn hơn rất nhiều lần số lượng những người con được thừa nhận.

Kết quả nghiên cứu của một nhóm nhà khoa học quốc tế bao gồm các nhà khoa học Mông Cổ, Pakistan, Uzbekistan, Trung Quốc và Anh công bố năm 2003 thực sự gây chú ý.

Theo đó, 8% nam giới đang sống trên những vùng đất trước kia thuộc đế chế Mông Cổ (tương đương với khoảng 16 triệu người) mang nhiễm sắc thể Y có đặc điểm di truyền giống nhau và có chung nguồn gốc từ một tổ tiên sống cách đây khoảng 1.000 năm, tức là khi đế quốc Mông Cổ bắt đầu bành trướng ra bên ngoài.

Kết quả nghiên cứu khác của các nhà khoa học Nga và Ba Lan công bố năm 2007 cho biết thêm nhiều tình tiết mới. Tỷ lệ mang nhiễm sắc thể Y như trên cao nhất thuộc về người Mông Cổ, chiếm khoảng 35% nam giới. Trong khi đó, ở Nga, những người mang nhiễm sắc thể này chỉ phân bố ở các vùng biên giới tiếp giáp với Mông Cổ, vốn là nơi Thành Cát Tư Hãn từng thực hiện cuộc chiến xâm lược nước Nga.

Từ những sự trùng hợp này, các nhà khoa học cho rằng, có thể 16 triệu người trên đều là hậu duệ của Thành Cát Tư Hãn. Tất nhiên, điều này vẫn chỉ là những đồn đoán mà chưa có chứng minh cụ thể.

Một dũng tướng giỏi chuyện chăn gối

Các nhà sử học phương Tây cho rằng, Thành Cát Tư Hãn ngoài tài năng quân sự tuyệt vời còn là một bậc thầy trong chuyện giường chiếu. Truyền thuyết dân gian ở Mông Cổ ngày nay có nhắc tới bài thuốc A-tô-cơ, tương truyền được vị Đại hãn sử dụng nhằm tăng sức chiến đấu trên chiến trường và trong chuyện ái ân.

Thành phần chính bài thuốc này gồm những dược liệu rất quý như: Thiên sơn tuyết liên, tinh hoàn Hải cẩu và máu của một loài chim trĩ không đuôi ở vùng biên thùy Mông Cổ. Bài thuốc được những vị sư người Mông Cổ tinh luyện theo một phương pháp cổ truyền nhất định. Cho tới thời vua Càn Long nhà Thanh, ông vẫn sử dụng loại thuốc này để tăng sức chiến đấu và nó còn được sử dụng lâu dài phục vụ các vị đế vương đời sau. Dưới góc độ khoa học, chúng ta có thể thấy thành phần làm nên thuốc A-tô-cơ đều là những sản phẩm bổ dương.

Bác sĩ Nguyễn Xuân Hướng, nguyên Chủ tịch hội Đông Y Việt Nam cho biết, trong các loại "pín" động vật, chỉ có "pín" hải cẩu thực sự có công dụng đối với phái mạnh, không chỉ trong bản lĩnh đàn ông mà còn có tác dụng tốt trong việc sinh tinh.

"Pín" của hải cẩu còn gọi là tinh hoàn của hải cẩu (hoặc dái chó biển). Nó được lấy về phơi khô, tán ra thành bột. Có một bài thuốc bắc đi cùng với "pín" này để chữa bệnh. Ngoài ra, người sử dụng cũng có thể dùng "pín" tươi để ngâm rượu. Tuy nhiên, "pín" hải cẩu là một loại cực kỳ tanh vì trong tinh hoàn chứa nhiều tinh dịch nhưng lại vô cùng tốt cho việc bổ dương.

Bên cạnh đó, Thiên sơn tuyết liên (hay còn gọi là Tuyết liên hoa) cũng là một dược liệu quý, có khả năng bồi bổ sinh lực cho đàn ông vì loài hoa này có tính nhiệt.

Tương truyền, sau khi ăn loài hoa này, người ta có thể cởi trần đi trong tuyết mà không thấy lạnh. Trong những nghiên cứu mới đây, các nhà khoa học nhận thấy Thiên sơn tuyết liên tính nhiệt cao, có tác dụng rất tốt đối với các trường hợp nhức mỏi do phong thấp, thận hư hay suy giảm khả năng tình dục. Nó còn giàu protein và các loại axit amin nên có thể điều tiết được độ kiềm trong cơ thể người, có tác dụng tăng cường khả năng miễn dịch, chống mệt mỏi, chống lão hoá.

Riêng loài chim trĩ không đuôi ở vùng biên giới Mông Cổ có một chu kì tình dục rất lạ đời và lâu dài nhất hành tinh. Mỗi cuộc giao phối của loài chim này thường kéo rất dài. Con đực, con cái giao phối ngay khi bay, khi đang đậu trên cây, sau đó mỏi chân rơi xuống sông, suối trôi đi vài trăm dặm vẫn dính lấy nhau cho đến khi kết thúc cuộc ân ái. Có lẽ, chính vì sự dẻo dai này mà máu của nó cũng cực tốt cho đàn ông trong chuyện phòng the.

Những nhà sư Mông Cổ đã khéo léo kết hợp các dược liệu quý này với nhau để tạo nên bài thuốc bất hủ không chỉ giúp cho vị vua của họ dũng mãnh trên chiến trường mà còn trong chuyện chăn gối nữa. Như ta đều biết, năm 65 tuổi, Thành Cát Tư Hãn vẫn còn rong ruổi theo những cuộc viễn chinh, đánh đông, dẹp bắc mà không hề biết mệt mỏi là gì. Bên cạnh tố chất và ý chí của một vị tướng huyền thoại, chắc hẳn ông còn nhờ tới sự giúp đỡ của những bài thuốc quý như A-tô-cơ.

Bản thân vị Đại hãn này rất ý thức trong việc dùng các bài thuốc tăng cường sinh lực này. Ông đã từng cất công mời bằng được Trường Xuân Tử - một ẩn sĩ nổi tiếng theo đạo Lão, lúc bấy giờ ở Trung Quốc, sang tận Mông Cổ dạy mình bài thuốc trường sinh, tăng cường sức khỏe. Chi tiết này chứng tỏ rằng, Thành Cát Tư Hãn rất chú trọng tới sức khỏe và yêu sự sống. Bởi lẽ, cho tới chết, ông vẫn khát khao được đi chinh phục kẻ khác, được thực hiện cái chí mà mình từng nói với các tướng lĩnh là được ôm vợ hoặc con gái kẻ địch vào lòng.

Một nguồn tin của The Verge còn cho biết, các phiên bản đầu tiên của Facebook, Instagram, Messenger và các ứng dụng dạng beta khác cũng đã dừng hoạt động, tương tự như ứng dụng dùng trong nội bộ. Facebook hiện đang xem nó như một vấn đề nội bộ, khi những ứng dụng bị ảnh hưởng sẽ không thể khởi động trên điện thoại của nhân viên được nữa.

Sự việc này diễn ra tiếp theo sau thông tin cho biết Facebook đang sử dụng chương trình Enterprise Developer Program của Apple – vốn được thiết kế để sử dụng nội bộ công ty – nhằm theo dõi hoạt động của những người dùng thiếu niên trong một hoạt động "nghiên cứu".

Theo phát hiện vào hôm qua của TechCrunch, bằng cách này Facebook có thể cài trực tiếp ứng dụng nội bộ của mình lên iOS không cần thông qua App Store. Trong khi chương trình được tạo ra để dùng trong nội bộ công ty, nhưng Facebook lại dùng nó để phân phối ứng dụng theo dõi khách hàng. Sau báo cáo của TechCrunch, Facebook cho biết họ sẽ đóng cửa ứng dụng.

Điều này gây ra một vấn đề lớn cho Facebook. Trong khi Apple cũng cung cấp các công cụ khác cho việc cài đặt ứng dụng nội bộ, chương trình Enterprise Developer của Apple lại là giải pháp chính để phân phối rộng rãi ứng dụng và dịch vụ nội bộ. Trong email của mình, phát ngôn viên Facebook cho biết: "Tôi có thể xác nhận điều này ảnh hưởng đến các ứng dụng nội bộ của chúng tôi."

Trong tuyên bố của mình, Apple cho biết, Facebook đã "vi phạm một cách rõ ràng thỏa thuận với Apple." Apple cho biết, bất kỳ nhà phát triển nào vi phạm thỏa thuận đó, đều sẽ bị thu hồi các chứng chỉ phân phối ứng dụng của họ, "nhằm bảo vệ người dùng của chúng tôi và dữ liệu của họ." Apple từ chối bình luận về việc chặn tất cả ứng dụng nội bộ của Facebook.

Việc thu hồi chứng chỉ không chỉ dừng khả năng phân phối nó trong iOS, mà còn làm nó không hoạt động được. Và vì các ứng dụng của cùng một tổ chức hoặc một nhà phát triển chỉ kết nối với một chứng chỉ duy nhất, do vậy nó sẽ dẫn tới những rắc rối như Facebook đang gặp phải khi hàng loạt ứng dụng nội bộ của họ bị đóng cửa.

Apple và Facebook đã nhiều lần tranh cãi nhau về quyền riêng tư, nhưng đây là lần đầu tiên Apple có hành động khi trực tiếp đóng cửa nhiều ứng dụng của Facebook. Tháng Ba năm ngoái, CEO Apple ông Tim Cook đã chỉ trích cách xử lý của Facebook trong vụ bê bối chia sẻ dữ liệu với Cambridge Analytica. CEO Facebook, Mark Zuckerberg sau đó cho rằng, những bình luận đó "thật phù phiếm" và gọi Apple là công ty chỉ biết "chăm chăm tính giá cao hơn."

Theo GenK

Trong tuyên bố của Apple gửi tới Recode cho biết, họ đã chặn các ứng dụng tùy chỉnh để dùng trong nội bộ của Facebook, từ các bản phát hành sớm của ứng dụng Facebook cho đến các công cụ cơ bản như thực đơn ăn trưa.

Một nguồn tin của The Verge còn cho biết, các phiên bản đầu tiên của Facebook, Instagram, Messenger và các ứng dụng dạng beta khác cũng đã dừng hoạt động, tương tự như ứng dụng dùng trong nội bộ. Facebook hiện đang xem nó như một vấn đề nội bộ, khi những ứng dụng bị ảnh hưởng sẽ không thể khởi động trên điện thoại của nhân viên được nữa.

Sự việc này diễn ra tiếp theo sau thông tin cho biết Facebook đang sử dụng chương trình Enterprise Developer Program của Apple – vốn được thiết kế để sử dụng nội bộ công ty – nhằm theo dõi hoạt động của những người dùng thiếu niên trong một hoạt động "nghiên cứu".

Theo phát hiện vào hôm qua của TechCrunch, bằng cách này Facebook có thể cài trực tiếp ứng dụng nội bộ của mình lên iOS không cần thông qua App Store. Trong khi chương trình được tạo ra để dùng trong nội bộ công ty, nhưng Facebook lại dùng nó để phân phối ứng dụng theo dõi khách hàng. Sau báo cáo của TechCrunch, Facebook cho biết họ sẽ đóng cửa ứng dụng.

Điều này gây ra một vấn đề lớn cho Facebook. Trong khi Apple cũng cung cấp các công cụ khác cho việc cài đặt ứng dụng nội bộ, chương trình Enterprise Developer của Apple lại là giải pháp chính để phân phối rộng rãi ứng dụng và dịch vụ nội bộ. Trong email của mình, phát ngôn viên Facebook cho biết: "Tôi có thể xác nhận điều này ảnh hưởng đến các ứng dụng nội bộ của chúng tôi."

Trong tuyên bố của mình, Apple cho biết, Facebook đã "vi phạm một cách rõ ràng thỏa thuận với Apple." Apple cho biết, bất kỳ nhà phát triển nào vi phạm thỏa thuận đó, đều sẽ bị thu hồi các chứng chỉ phân phối ứng dụng của họ, "nhằm bảo vệ người dùng của chúng tôi và dữ liệu của họ." Apple từ chối bình luận về việc chặn tất cả ứng dụng nội bộ của Facebook.

Việc thu hồi chứng chỉ không chỉ dừng khả năng phân phối nó trong iOS, mà còn làm nó không hoạt động được. Và vì các ứng dụng của cùng một tổ chức hoặc một nhà phát triển chỉ kết nối với một chứng chỉ duy nhất, do vậy nó sẽ dẫn tới những rắc rối như Facebook đang gặp phải khi hàng loạt ứng dụng nội bộ của họ bị đóng cửa.

Apple và Facebook đã nhiều lần tranh cãi nhau về quyền riêng tư, nhưng đây là lần đầu tiên Apple có hành động khi trực tiếp đóng cửa nhiều ứng dụng của Facebook. Tháng Ba năm ngoái, CEO Apple ông Tim Cook đã chỉ trích cách xử lý của Facebook trong vụ bê bối chia sẻ dữ liệu với Cambridge Analytica. CEO Facebook, Mark Zuckerberg sau đó cho rằng, những bình luận đó "thật phù phiếm" và gọi Apple là công ty chỉ biết "chăm chăm tính giá cao hơn."

Theo GenK