Gãy dương vật

Gãy dương vật theo đúng chuyên khoa nam học gọi là vỡ thể hang. Gãy dương vật là một dạng chấn thương dương vật do sự giập vỡ của lớp cân trắng bao quanh vật hang và chỉ xảy ra khi chúng đang trong tình trạng cương cứng. Mỗi dương vật được cấu tạo bởi một thể hang gồm hai ống là các bao xơ, rỗng bên trong. Khi dương vật cương cứng, máu sẽ được bơm vào trong hai ống này. Gãy dương vật chính là làm rách bao trắng của thể hang khiến máu chảy ra ngoài dương vật, lan tới bìu, bẹn làm dương vật mềm đi, sưng to và tím gây đau đớn cho bệnh nhân.

Quan hệ tình dục là nguyên nhân hàng đầu gây gãy dương vật. Trong quá trình dập ra dập vào của dương vật trong âm đạo, dương vật bị trượt ra ngoài và đâm vào tầng sinh môn hoặc xương mu gây nên tình trạng cong gập đột ngột làm cân trắng vật hang bị xé rách. Thủ dâm mạnh hoặc các cách thủ dâm kì quái, tự bẻ dương vật hoặc những cú đá trực tiếp vào dương vật cũng như nhiều loại chấn thương khác khi dương vật đang cương cũng là nguyên nhân gây gãy dương vật.

Khi bị gãy, sau một tiếng “rắc”, bệnh nhân thấy đau chói, rồi dương vật mềm xẹp. Dương vật biến dạng, sưng nề, đổi màu. Ban đầu có màu đỏ, sau chuyển sang màu tím bầm cuối cùng tím đen như quả bồ quân. Dương vật đổ gục về một bên. Bệnh nhân gãy dương vật cần được cấp cứu kịp thời.

Đứt dây thắng dương vật

Dây thắng dương vật (hay còn gọi là dây chằng, dây hãm) là phần da dính vào mặt dưới quy đầu, sát lỗ tiểu. Dây thắng có tác dụng hãm không cho bao quy đầu trượt quá cao lên thân dương vật. Khi dương vật cương thì mảnh da này căng ra. Dây thắng có thể bị rách (hay còn gọi là đứt dây thắng) do bị căng quá mức. Điều này chỉ xảy ra khi dương vật đang cương cứng trong lúc giao hợp hay do thủ dâm. Khi đứt dây thắng sẽ làm dương vật xẹp nhanh do ức chế tâm lý. Trong trường hợp nếu niêm mạc chỉ rách nhẹ, có thể chảy ít máu và sẽ để lại sẹo nhỏ khiến chủ nhân cảm thấy không thoải mái khi giao hợp. Nếu rách sâu kèm đứt động mạch của dây chằng, nạn nhân sẽ mất nhiều máu và cần đến bệnh viện khâu lại. Phẫu thuật tuy đơn giản nhưng đòi hỏi sự tinh tế vì nếu khâu không khéo có thể làm dây thắng bị rút ngắn lại, có cục xơ làm dễ bị rách trở lại. Tai nạn đứt dây thắng khiến nam giới có thể bị rối loạn cương nhẹ do đau khi cương và tái rách, đồng thời tâm lý của nam giới khi quan hệ tình dục sẽ không được thoải mái, giảm chất lượng và khó đạt đỉnh.

Những người bị hẹp bao quy đầu thường hay bị dây thắng ngắn, nhưng vẫn có những trường hợp không hẹp quy đầu mà dây thắng vẫn ngắn. Người có dây thắng ngắn khi dương vật cương sẽ dễ đứt, điều này có thể xảy ra bất cứ lần giao hợp nào, chứ không nhất thiết là lần đầu.

Theo BS. Băng Tâm

Sức khỏe & Đời sống

Thượng mã phong

Đã từ lâu, thượng mã phong vẫn tồn tại trong những câu chuyện đáng sợ về độ nguy hiểm kinh khủng nhất trong chuyện phòng the. Thượng mã phong là tình trạng đột tử trong sinh hoạt tình dục khi dương khí bị thất thoát do tinh dịch tiết ra quá nhiều khiến chân tay lạnh toát, mồ hôi vã ra đầm đìa, hôn mê, bất tỉnh nhân sự… Ở nam giới gọi là “thoát dương”.

Chứng thượng mã phong thường xảy ra ở người có sức khỏe kém, thể chất yếu, thần kinh căng thẳng, sinh hoạt tình dục quá nhiều dẫn tới thận khí tổn thất, tinh tiết ra liên tục. Biểu hiện lâm sàng của chứng này thường gặp là sau khi giao hợp, người nam lên cơn cực khoái hay sau khi xuất tinh thì xuất hiện trạng thái bất tỉnh, toát mồ hôi, toàn thân lạnh, co giật tay chân, người bỗng nhũn ra, sắc mặt trắng bệch, thở nhanh nông, mạch đập yếu, tinh dịch liên tục chảy ra đến kiệt sức. Nếu cấp cứu không kịp thời, người bệnh dẫn đến ngưng tim, ngưng thở.

Phần lớn trường hợp thượng mã phong chỉ xảy ra trong thời gian ngắn, cứ để yên vài phút là người bệnh sẽ tự tỉnh lại, không cần làm gì và cũng không để lại di chứng. Tuy nhiên, có một số ít trường hợp nghiêm trọng (thực chất là đột quỵ hoặc trúng phong do xuất huyết não), rất khó hồi phục, dễ tử vong; thường xuất hiện ở những người mắc bệnh tim mạch, rối loạn tuần hoàn não, cơ thể đang quá suy kiệt...

Gãy dương vật

Gãy dương vật theo đúng chuyên khoa nam học gọi là vỡ thể hang. Gãy dương vật là một dạng chấn thương dương vật do sự giập vỡ của lớp cân trắng bao quanh vật hang và chỉ xảy ra khi chúng đang trong tình trạng cương cứng. Mỗi dương vật được cấu tạo bởi một thể hang gồm hai ống là các bao xơ, rỗng bên trong. Khi dương vật cương cứng, máu sẽ được bơm vào trong hai ống này. Gãy dương vật chính là làm rách bao trắng của thể hang khiến máu chảy ra ngoài dương vật, lan tới bìu, bẹn làm dương vật mềm đi, sưng to và tím gây đau đớn cho bệnh nhân.

Quan hệ tình dục là nguyên nhân hàng đầu gây gãy dương vật. Trong quá trình dập ra dập vào của dương vật trong âm đạo, dương vật bị trượt ra ngoài và đâm vào tầng sinh môn hoặc xương mu gây nên tình trạng cong gập đột ngột làm cân trắng vật hang bị xé rách. Thủ dâm mạnh hoặc các cách thủ dâm kì quái, tự bẻ dương vật hoặc những cú đá trực tiếp vào dương vật cũng như nhiều loại chấn thương khác khi dương vật đang cương cũng là nguyên nhân gây gãy dương vật.

Khi bị gãy, sau một tiếng “rắc”, bệnh nhân thấy đau chói, rồi dương vật mềm xẹp. Dương vật biến dạng, sưng nề, đổi màu. Ban đầu có màu đỏ, sau chuyển sang màu tím bầm cuối cùng tím đen như quả bồ quân. Dương vật đổ gục về một bên. Bệnh nhân gãy dương vật cần được cấp cứu kịp thời.

Đứt dây thắng dương vật

Dây thắng dương vật (hay còn gọi là dây chằng, dây hãm) là phần da dính vào mặt dưới quy đầu, sát lỗ tiểu. Dây thắng có tác dụng hãm không cho bao quy đầu trượt quá cao lên thân dương vật. Khi dương vật cương thì mảnh da này căng ra. Dây thắng có thể bị rách (hay còn gọi là đứt dây thắng) do bị căng quá mức. Điều này chỉ xảy ra khi dương vật đang cương cứng trong lúc giao hợp hay do thủ dâm. Khi đứt dây thắng sẽ làm dương vật xẹp nhanh do ức chế tâm lý. Trong trường hợp nếu niêm mạc chỉ rách nhẹ, có thể chảy ít máu và sẽ để lại sẹo nhỏ khiến chủ nhân cảm thấy không thoải mái khi giao hợp. Nếu rách sâu kèm đứt động mạch của dây chằng, nạn nhân sẽ mất nhiều máu và cần đến bệnh viện khâu lại. Phẫu thuật tuy đơn giản nhưng đòi hỏi sự tinh tế vì nếu khâu không khéo có thể làm dây thắng bị rút ngắn lại, có cục xơ làm dễ bị rách trở lại. Tai nạn đứt dây thắng khiến nam giới có thể bị rối loạn cương nhẹ do đau khi cương và tái rách, đồng thời tâm lý của nam giới khi quan hệ tình dục sẽ không được thoải mái, giảm chất lượng và khó đạt đỉnh.

Những người bị hẹp bao quy đầu thường hay bị dây thắng ngắn, nhưng vẫn có những trường hợp không hẹp quy đầu mà dây thắng vẫn ngắn. Người có dây thắng ngắn khi dương vật cương sẽ dễ đứt, điều này có thể xảy ra bất cứ lần giao hợp nào, chứ không nhất thiết là lần đầu.

Theo BS. Băng Tâm

Sức khỏe & Đời sống

Hai công ty nêu trên bị phạt 70 triệu đồng/cơ sở, đồng thời bị tịch thu tang vật vi phạm hành chính là phiếu tiếp nhận, giấy chứng nhận, tài liệu, hồ sơ; buộc nộp lại phiếu tiếp nhận hồ sơ công bố tiêu chuẩn áp dụng đối với thiết bị y tế thuộc loại A, B.

Công ty TNHH sản xuất và thương mại Nguyễn Quách (25 đường 4C, khu phố 4, phường An Lạc A, quận Bình Tân) cũng bị xử phạt 70 triệu đồng, vì sản xuất mỹ phẩm có công thức không đúng như hồ sơ công bố sản phẩm mỹ phẩm (sản phẩm kem dưỡng trắng da chống nắng Careleeser, số lô 23032401).

Ngoài nộp phạt, Công ty Nguyễn Quách bị buộc nộp lại số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm liên quan, buộc thu hồi và tiêu hủy toàn bộ sản phẩm mỹ phẩm trên.

Trong đợt xử phạt lần này của Thanh tra Sở Y tế TPHCM còn có:

Huỳnh Thị Ngọc Trinh (59/22 Huỳnh Tịnh Của, phường Võ Thị Sáu, quận 3) bị phạt 7,5 triệu đồng; Chi nhánh Công ty TNHH TM DP Đông Á (lô IV-13, đường số 2, nhóm CN IV, KCN Tân Bình, phường Tây Thạnh, quận Tân Phú) bị phạt 15 triệu đồng;

Công ty TNHH TM DP Phúc Khang (153 đường Hiệp Bình, phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức) bị phạt 8 triệu đồng; Đồng Thị Minh Hồng (4/4C Phan Văn Đối, ấp Tiền Lân, xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn) bị phạt 4 triệu đồng;

Nhà thuốc Hoàng Bách (6A đường TTN01, tổ 1, khu phố 3, phường Tân Thới Nhất, quận 12) có hành vi bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc và kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, nên bị phạt 20,8 triệu đồng, buộc tiêu hủy thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ; buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp.

Tại hội nghị đối thoại giữa doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thiết bị y tế và chính quyền, vừa diễn ra mới đây, dược sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thanh Hiển, Phó Chánh Thanh tra Sở Y tế TPHCM chia sẻ, hiện nay còn nhiều tồn tại trong lĩnh vực thiết bị y tế.

Đó là việc kinh doanh thiết bị y tế không rõ nguồn gốc xuất xứ. Kế đến, vì quy trình phân loại thiết bị y tế thuộc mức độ C-D mất thời gian, một số cơ sở cố tình hạ cấp phân loại xuống mức A-B để được phê duyệt nhanh và đơn giản.

Bên cạnh đó, còn có tình trạng không thực hiện lại thủ tục công bố đủ điều kiện mua bán khi có sự thay đổi liên quan đến hồ sơ trước đó; không bảo đảm tính hợp pháp tại thời điểm thực hiện công bố tiêu chuẩn thiết bị y tế…

Cũng theo ông Hiển, vừa qua, Thanh tra Sở Y tế phát hiện một kho sản xuất mỹ phẩm rất lớn, làm ở quận Bình Tân nhưng gắn mác nước ngoài. Những trường hợp này được xếp vào hành vi sản xuất hàng giả, sẽ được xử lý phù hợp với sai phạm.

Từ các thực trạng nêu trên, Phó Chánh Thanh tra Sở Y tế TPHCM nhận định, để đảm bảo cho ngành Y tế phát triển an toàn, bền vững cần có trách nhiệm của nhiều bên liên quan, bao gồm cá nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ, người sử dụng dịch vụ và cơ quan quản lý Nhà nước.

Thanh tra Sở Y tế TPHCM vừa công bố danh sách cơ sở vi phạm từ 1/10 đến 15/10 trong lĩnh vực Dược - Mỹ phẩm - Thiết bị y tế.

Trong đó, có hai cơ sở bị phát hiện tài liệu trong hồ sơ công bố tiêu chuẩn áp dụng đối với thiết bị y tế thuộc loại A, B không đảm bảo tính hợp pháp theo quy định của pháp luật.

Đó là Công ty cổ phần trang thiết bị y tế VnRoyal (666/46/35 đường Ba Tháng Hai, phường 14, quận 10) và Công ty CP công nghệ Mediexpress Việt Nam (44 đường 6A, KDC Trung Sơn, xã Bình Hưng, huyện Bình Chánh).

Hai công ty nêu trên bị phạt 70 triệu đồng/cơ sở, đồng thời bị tịch thu tang vật vi phạm hành chính là phiếu tiếp nhận, giấy chứng nhận, tài liệu, hồ sơ; buộc nộp lại phiếu tiếp nhận hồ sơ công bố tiêu chuẩn áp dụng đối với thiết bị y tế thuộc loại A, B.

Công ty TNHH sản xuất và thương mại Nguyễn Quách (25 đường 4C, khu phố 4, phường An Lạc A, quận Bình Tân) cũng bị xử phạt 70 triệu đồng, vì sản xuất mỹ phẩm có công thức không đúng như hồ sơ công bố sản phẩm mỹ phẩm (sản phẩm kem dưỡng trắng da chống nắng Careleeser, số lô 23032401).

Ngoài nộp phạt, Công ty Nguyễn Quách bị buộc nộp lại số tiếp nhận phiếu công bố sản phẩm mỹ phẩm liên quan, buộc thu hồi và tiêu hủy toàn bộ sản phẩm mỹ phẩm trên.

Trong đợt xử phạt lần này của Thanh tra Sở Y tế TPHCM còn có:

Huỳnh Thị Ngọc Trinh (59/22 Huỳnh Tịnh Của, phường Võ Thị Sáu, quận 3) bị phạt 7,5 triệu đồng; Chi nhánh Công ty TNHH TM DP Đông Á (lô IV-13, đường số 2, nhóm CN IV, KCN Tân Bình, phường Tây Thạnh, quận Tân Phú) bị phạt 15 triệu đồng;

Công ty TNHH TM DP Phúc Khang (153 đường Hiệp Bình, phường Hiệp Bình Chánh, TP Thủ Đức) bị phạt 8 triệu đồng; Đồng Thị Minh Hồng (4/4C Phan Văn Đối, ấp Tiền Lân, xã Bà Điểm, huyện Hóc Môn) bị phạt 4 triệu đồng;

Nhà thuốc Hoàng Bách (6A đường TTN01, tổ 1, khu phố 3, phường Tân Thới Nhất, quận 12) có hành vi bán thuốc kê đơn khi không có đơn thuốc và kinh doanh hàng hóa không rõ nguồn gốc, xuất xứ, nên bị phạt 20,8 triệu đồng, buộc tiêu hủy thuốc không rõ nguồn gốc xuất xứ; buộc nộp lại số lợi bất hợp pháp.

Tại hội nghị đối thoại giữa doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực thiết bị y tế và chính quyền, vừa diễn ra mới đây, dược sĩ chuyên khoa 2 Nguyễn Thanh Hiển, Phó Chánh Thanh tra Sở Y tế TPHCM chia sẻ, hiện nay còn nhiều tồn tại trong lĩnh vực thiết bị y tế.

Đó là việc kinh doanh thiết bị y tế không rõ nguồn gốc xuất xứ. Kế đến, vì quy trình phân loại thiết bị y tế thuộc mức độ C-D mất thời gian, một số cơ sở cố tình hạ cấp phân loại xuống mức A-B để được phê duyệt nhanh và đơn giản.

Bên cạnh đó, còn có tình trạng không thực hiện lại thủ tục công bố đủ điều kiện mua bán khi có sự thay đổi liên quan đến hồ sơ trước đó; không bảo đảm tính hợp pháp tại thời điểm thực hiện công bố tiêu chuẩn thiết bị y tế…

Cũng theo ông Hiển, vừa qua, Thanh tra Sở Y tế phát hiện một kho sản xuất mỹ phẩm rất lớn, làm ở quận Bình Tân nhưng gắn mác nước ngoài. Những trường hợp này được xếp vào hành vi sản xuất hàng giả, sẽ được xử lý phù hợp với sai phạm.

Từ các thực trạng nêu trên, Phó Chánh Thanh tra Sở Y tế TPHCM nhận định, để đảm bảo cho ngành Y tế phát triển an toàn, bền vững cần có trách nhiệm của nhiều bên liên quan, bao gồm cá nhân, tổ chức cung cấp dịch vụ, người sử dụng dịch vụ và cơ quan quản lý Nhà nước.

Năm 2023, Davide cùng 2 vận động viên Paralympic khác là Ellie Challis (Anh), Théo Curin (Pháp) cũng từng đoạn chi khi mắc bệnh do não mô cầu vào lúc 16 tháng tuổi và 6 tuổi tham gia chiến dịch nâng cao nhận thức, hiểu biết đẩy lùi căn bệnh do não mô cầu. Chiến dịch do Quỹ nghiên cứu về bệnh do não mô cầu, Liên đoàn các tổ chức phòng chống bệnh do não mô cầu (CoMO) và Sanofi tổ chức.

Tại Việt Nam, theo báo cáo thống kê bệnh truyền nhiễm Bộ Y tế năm 2016, bệnh do não mô cầu là 1 trong 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất Việt Nam (0,006/100.000 dân). Bệnh có thể gây tử vong nhanh chỉ trong 24 tiếng kể từ khi xuất hiện triệu chứng ban đầu. Các biểu hiện thường giống như cảm cúm thông thường dẫn đến khó chẩn đoán, điều trị sớm.

Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) ghi nhận khoảng 50% bệnh nhân mắc bệnh do não mô cầu tử vong nếu không được điều trị đúng cách. Dù được điều trị kịp thời và tích cực, bệnh cũng có tỷ lệ tử vong cao, lên đến 15%. Có đến 20% bệnh nhân sống sót sau bệnh do não mô cầu phải chịu nhiều di chứng như cắt cụt chi, điếc, mù lòa, chậm phát triển tâm thần và hành vi…

Theo Bộ Y tế, bệnh do não mô cầu có thể gặp ở mọi đối tượng, trong đó hai nhóm có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là nhóm trẻ dưới 5 tuổi và thanh, thiếu niên.  Mới đây, Sở Y tế tỉnh Lâm Đồng thông tin vừa ghi nhận 4 ca mắc não mô cầu, trong đó 3 bệnh nhân được chuyển điều trị Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM. Trước đó, Bệnh viện Nhi Trung ương cũng ghi nhận một bé trai 6 tháng tuổi (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), khởi phát bệnh với triệu chứng sốt cao, nôn trớ, phát ban dạng chấm li ti toàn thân. Bé chưa tiêm vaccine phòng não mô cầu.

Vi khuẩn não mô cầu lây qua đường hô hấp. Nguồn lây bệnh chủ yếu là bệnh nhân và người lành mang trùng. Nghiên cứu ước tính có 24% thanh thiếu niên 19 tuổi mang trùng não mô cầu cao mà không có triệu chứng.

Các chuyên gia lý giải do tỷ lệ người lành mang trùng cao và thường xuyên có các hành vi thân mật như hôn nhau, hút thuốc lá hoặc sinh hoạt ở nơi tập trung đông người như ký túc xá, câu lạc bộ, trường học, lễ hội… nên nguy cơ lây bệnh do não mô cầu ở nhóm thanh, thiếu niên càng cao.

Ngoài ra, việc tiêm chủng vaccine hiện chỉ được quan tâm ở trẻ nhỏ, người già, người có bệnh nền mà thiếu đi nhóm thanh thiếu niên. Trong khi đây là nhóm có lối sống dễ lây truyền nhất như thích tụ tập ở nơi đông người, ở chung ký túc xá, tiếp xúc thân mật giữa các giới.

Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo, tiêm chủng là chiến lược kiểm soát tốt nhất giúp dự phòng bùng phát các vụ dịch và các ca bệnh như bệnh do não mô cầu. Các chuyên gia truyền nhiễm cho biết vi khuẩn não mô cầu có 13 nhóm huyết thanh, trong đó có 5 nhóm huyết thanh nguy cơ cao gây bệnh là A, B, C, Y, W, chiếm 90% số ca bệnh trên toàn thế giới. Hiện các nhóm nguy cơ cao đã có vaccine phòng ngừa. Thanh thiếu niên cần tiêm ngừa đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh của vi khuẩn não mô cầu gây bệnh phổ biến. Phòng ngừa thiếu một hoặc một vài nhóm trong 5 nhóm nói trên cũng có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh bệnh do não mô cầu.

Trong đó, vaccine cộng hợp tứ giá ACYW hiện được sử dụng ở hơn 70 quốc gia trên thế giới với hàng trăm triệu liều đã được sử dụng. Theo số liệu của CDC Mỹ, từ khi đưa vào sử dụng, vaccine cộng hợp tứ giá ACYW phòng bệnh do não mô cầu đã giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở các nhóm huyết thanh chính gây bệnh C, Y và W.

Bên cạnh tiêm vaccine ngừa bệnh do não mô cầu, thanh thiếu niên và các thành viên trong gia đình cần bổ sung các mũi tiêm còn thiếu, tránh bệnh chồng bệnh. Đồng thời áp dụng các biện pháp phòng ngừa như vệ sinh mũi họng đều đặn, đeo khẩu trang, giữ khoảng cách khi đến nơi đông người, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng.

Năm 24 tuổi, trong một kỳ thực tập tại Tây Ban Nha, chàng sinh viên người Ý Davide Morana có các triệu chứng giống cúm như mệt mỏi, đau đầu, sốt sau đó cơn đau đầu ngày càng tăng kèm theo các nốt ban đỏ lan ra khắp người. Bác sĩ chẩn đoán Davide mắc bệnh do não mô cầu nhóm C và phải đoạn 2 tay, 2 chân. Anh chưa từng tiêm vaccine ngừa bệnh do não mô cầu. 

"Hành trình sau đó của tôi đã rẽ một hướng khác… Tôi khó mà tưởng tượng được tương lai thế nào dù trong tương lai gần hay xa", Davide chia sẻ về giai đoạn suy sụp nhất của cuộc đời. Sau nhiều tháng phục hồi chức năng và làm quen với đôi tay và chân giả, Davide bắt đầu luyện tập thể thao và trở thành một vận động viên điền kinh Paralympic Games - thế vận hội cho người khuyết tật.

Năm 2023, Davide cùng 2 vận động viên Paralympic khác là Ellie Challis (Anh), Théo Curin (Pháp) cũng từng đoạn chi khi mắc bệnh do não mô cầu vào lúc 16 tháng tuổi và 6 tuổi tham gia chiến dịch nâng cao nhận thức, hiểu biết đẩy lùi căn bệnh do não mô cầu. Chiến dịch do Quỹ nghiên cứu về bệnh do não mô cầu, Liên đoàn các tổ chức phòng chống bệnh do não mô cầu (CoMO) và Sanofi tổ chức.

Tại Việt Nam, theo báo cáo thống kê bệnh truyền nhiễm Bộ Y tế năm 2016, bệnh do não mô cầu là 1 trong 10 bệnh truyền nhiễm có tỷ lệ tử vong cao nhất Việt Nam (0,006/100.000 dân). Bệnh có thể gây tử vong nhanh chỉ trong 24 tiếng kể từ khi xuất hiện triệu chứng ban đầu. Các biểu hiện thường giống như cảm cúm thông thường dẫn đến khó chẩn đoán, điều trị sớm.

Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế) ghi nhận khoảng 50% bệnh nhân mắc bệnh do não mô cầu tử vong nếu không được điều trị đúng cách. Dù được điều trị kịp thời và tích cực, bệnh cũng có tỷ lệ tử vong cao, lên đến 15%. Có đến 20% bệnh nhân sống sót sau bệnh do não mô cầu phải chịu nhiều di chứng như cắt cụt chi, điếc, mù lòa, chậm phát triển tâm thần và hành vi…

Theo Bộ Y tế, bệnh do não mô cầu có thể gặp ở mọi đối tượng, trong đó hai nhóm có tỷ lệ mắc bệnh cao nhất là nhóm trẻ dưới 5 tuổi và thanh, thiếu niên.  Mới đây, Sở Y tế tỉnh Lâm Đồng thông tin vừa ghi nhận 4 ca mắc não mô cầu, trong đó 3 bệnh nhân được chuyển điều trị Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới TPHCM. Trước đó, Bệnh viện Nhi Trung ương cũng ghi nhận một bé trai 6 tháng tuổi (quận Hoàn Kiếm, Hà Nội), khởi phát bệnh với triệu chứng sốt cao, nôn trớ, phát ban dạng chấm li ti toàn thân. Bé chưa tiêm vaccine phòng não mô cầu.

Vi khuẩn não mô cầu lây qua đường hô hấp. Nguồn lây bệnh chủ yếu là bệnh nhân và người lành mang trùng. Nghiên cứu ước tính có 24% thanh thiếu niên 19 tuổi mang trùng não mô cầu cao mà không có triệu chứng.

Các chuyên gia lý giải do tỷ lệ người lành mang trùng cao và thường xuyên có các hành vi thân mật như hôn nhau, hút thuốc lá hoặc sinh hoạt ở nơi tập trung đông người như ký túc xá, câu lạc bộ, trường học, lễ hội… nên nguy cơ lây bệnh do não mô cầu ở nhóm thanh, thiếu niên càng cao.

Ngoài ra, việc tiêm chủng vaccine hiện chỉ được quan tâm ở trẻ nhỏ, người già, người có bệnh nền mà thiếu đi nhóm thanh thiếu niên. Trong khi đây là nhóm có lối sống dễ lây truyền nhất như thích tụ tập ở nơi đông người, ở chung ký túc xá, tiếp xúc thân mật giữa các giới.

Tổ chức Y tế thế giới khuyến cáo, tiêm chủng là chiến lược kiểm soát tốt nhất giúp dự phòng bùng phát các vụ dịch và các ca bệnh như bệnh do não mô cầu. Các chuyên gia truyền nhiễm cho biết vi khuẩn não mô cầu có 13 nhóm huyết thanh, trong đó có 5 nhóm huyết thanh nguy cơ cao gây bệnh là A, B, C, Y, W, chiếm 90% số ca bệnh trên toàn thế giới. Hiện các nhóm nguy cơ cao đã có vaccine phòng ngừa. Thanh thiếu niên cần tiêm ngừa đầy đủ cả 5 nhóm huyết thanh của vi khuẩn não mô cầu gây bệnh phổ biến. Phòng ngừa thiếu một hoặc một vài nhóm trong 5 nhóm nói trên cũng có thể dẫn đến nguy cơ mắc bệnh bệnh do não mô cầu.

Trong đó, vaccine cộng hợp tứ giá ACYW hiện được sử dụng ở hơn 70 quốc gia trên thế giới với hàng trăm triệu liều đã được sử dụng. Theo số liệu của CDC Mỹ, từ khi đưa vào sử dụng, vaccine cộng hợp tứ giá ACYW phòng bệnh do não mô cầu đã giảm đến 90% số ca mắc bệnh ở các nhóm huyết thanh chính gây bệnh C, Y và W.

Bên cạnh tiêm vaccine ngừa bệnh do não mô cầu, thanh thiếu niên và các thành viên trong gia đình cần bổ sung các mũi tiêm còn thiếu, tránh bệnh chồng bệnh. Đồng thời áp dụng các biện pháp phòng ngừa như vệ sinh mũi họng đều đặn, đeo khẩu trang, giữ khoảng cách khi đến nơi đông người, thường xuyên rửa tay bằng xà phòng.