Theo các chuyên gia, tấn công mạng là một trong những thách thức hàng đầu trong bối cảnh nước ta đang đẩy mạnh chuyển đổi số, xây dựng Chính phủ điện tử hướng tới Chính phủ số.

Mười tháng đầu năm nay, Cục An toàn thông tin đã ghi nhận, cảnh báo và hướng dẫn xử lý 10.376 cuộc tấn công mạng gây ra sự cố vào các hệ thống thông tin tại Việt Nam, gồm cả tấn công lừa đảo, tấn công  thay đổi giao diện và tấn công cài mã độc.

Được ban hành từ 9/2021, Chỉ thị 60 về diễn tập thực chiến xác định đây là hình thức diễn tập diễn ra trên hệ thống đang vận hành, đưa toàn bộ con người, quy trình và công nghệ của tổ chức tham gia vào quá trình diễn tập, đưa đội ứng cứu vào trạng thái luôn thường trực, sẵn sàng xử lý sự cố trước các cuộc tấn công trong thực tế.

Mới đây, Chỉ thị 18 về đẩy mạnh các hoạt động ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng Việt Nam, đã xác định rõ ứng cứu sự cố là hoạt động then chốt, có tính cấp thiết giúp các cơ quan, tổ chức giảm thiểu thiệt hại, ngay cả khi xảy ra sự cố nghiêm trọng.

Vì vậy, hoạt động ứng cứu sự cố an toàn thông tin mạng phải chuyển từ bị động sang chủ động. Chỉ thị 18 cũng yêu cầu các đơn vị diễn tập thực chiến tối thiểu 1 lần/năm với hệ thống cấp độ 3 trở lên nhằm đánh giá khả năng phòng ngừa xâm nhập và phát hiện kịp thời các điểm yếu về quy trình, công nghệ, con người.

Cũng vì thế, với mục đích tăng cường năng lực ứng phó, đồng thời phát hiện sớm các nguy cơ, bảo vệ các hệ thống CNTT quan trọng, trong tháng 10/2022, VNCERT/CC đã phối hợp với VTC tổ chức chương trình diễn tập thực chiến đảm bảo an toàn thông tin mạng cho hệ thống thông tin của VTC.

Diễn ra trên 2 hệ thống quan trọng của VTC, các chuyên gia an toàn thông tin gồm các đội tấn công và đội phòng thủ hệ thống, qua đó tìm ra những lỗ hổng của các hệ thống để có hướng khắc phục, xử lý.

Theo đại diện VNCERT/CC, với diễn tập thực chiến, việc quan trọng nhất là lựa chọn được các đội tấn công có chất lượng. Vì thế, bên cạnh đội phòng thủ là các chuyên gia của VTC, diễn tập còn có sự tham gia của hơn 70 chuyên gia được tổ chức thành 13 đội tấn công đến từ những cơ quan, tổ chức, doanh nghiệp hàng đầu về an toàn thông tin, tài chính, ngân hàng, chuyển phát…

Đợt diễn tập diễn ra theo hình thức thực chiến trên hệ thống đang vận hành nên không có kịch bản từ trước. Nhiệm vụ của đội phòng thủ là phải thường xuyên theo dõi để phát hiện kịp thời các hành động tấn công bởi các đội Tấn công.

Ban tổ chức cũng đã đánh giá, trao giải cho các đội tấn công, trong đó giải  Nhất thuộc về đội Bộ Tư lệnh 86; giải Nhì được trao cho Bkav và FPT Telecom. Ban Cơ yếu Chính phủ, Viettel Security và Giao hàng tiết kiệm là 3 đội đạt giải Ba.

“Đợt diễn tập này đã giúp các đội tấn công trau dồi thêm kỹ năng. Còn với đội phòng thủ là Tổng công ty VTC, diễn tập thực chiến đưa đơn vị vào trạng thái thường trực, sẵn sàng phản ứng nhanh trước mọi tình huống tấn công mạng nhằm vào hạ tầng CNTT của đơn vị mình”, đại diện VNCERT/CC cho biết.

Thế hệ sắp tới của trí tuệ nhân tạo

Thế hệ sắp tới của AI sẽ không còn chỉ là trí tuệ nhân tạo có giới hạn nữa mà sẽ là trí tuệ nhân tạo tổng hợp. Với thế hệ này, số tiền đặt cược gần như chắc chắn sẽ cao hơn nhiều cho trò chơi được – mất.

Trí tuệ nhân tạo tổng hợp (AGI) sẽ có khả năng tính toán ưu việt và trí thông minh ngang tầm con người. Những hệ thống này sẽ có khả năng học tập, giải quyết vấn đề, thích ứng và tự nâng cấp bản thân. Chúng thậm chí còn biết làm những việc mà ban đầu chúng không được thiết kế để làm những việc đó.

Điều hết sức quan trọng là tốc độ nâng cấp của chúng có thể tăng theo cấp số nhân khi chúng đã trở nên thông minh hơn nhiều so với con người đã tạo ra chúng. Nếu đưa trí tuệ nhân tạo tổng hợp vào sử dụng thì chẳng mấy chốc sẽ sinh ra trí tuệ nhân tạo siêu phàm.

Hiện nay các AGI chưa hoàn toàn đi vào thực tế nhưng người ta ước tính rằng chúng sẽ bắt đầu “sống” cùng con người từ năm 2029 hoặc muộn nhất thì cũng trước khi kết thúc thế kỉ này.

Điều gần như chắc chắn sẽ xảy ra là sớm muộn gì chúng cũng sẽ đi vào cuộc sống con người. Khi đó điều hiển nhiên và đáng quan ngại là chúng ta sẽ không thể kiểm soát chúng.

Những nguy cơ đi kèm với trí tuệ nhân tạo tổng hợp

Không nghi ngờ gì nữa, chắc chắc AGI sẽ làm thay đổi loài người. Một số ứng dụng tiên tiến bao gồm chữa bệnh, giải quyết những thách thức phức tạp của toàn thế giới như biến đổi khí hậu và an ninh lương thực, và khởi phát sự bùng nổ công nghệ toàn cầu.

Nhưng đi kèm đó, nếu con người không thể kiểm soát chúng thì những hậu quả khôn lường chắc chắn sẽ xảy ra.

Trong những bộ phim Hollywood, thảm họa do trí tuệ nhân tạo gây ra cũng chỉ dừng lại ở mức những người máy giết người. Theo giáo sư Max Tegmark của Viện Công nghệ Massachusette (MIT) thì trên thực tế, vấn đề không nằm ở sự ác tâm mà chính là ở trí thông minh. Điều này đã được ông luận bàn trong cuốn sách của mình có tên “Cuộc sống 3.0: làm người trong kỉ nguyên trí tuệ nhân tạo”

Vấn đề ở đây là khoa học về những hệ thống “máy như người” sẽ nắm quyền lãnh đạo, chúng sẽ biết xác định thêm nhiều các hiệu quả hơn để thực hiện các công việc, pha trộn các biện pháp để có cách đạt được mục tiêu nhắm đến và thậm chí chúng còn biết phát triển, xây dựng thêm những mục tiêu của chính mình.

Hãy thử hình dung những trường hợp sau làm ví dụ:

- Một hệ thống AGI được phân công ngăn ngừa HIV và quyết định xử lí vấn đề bằng cách giết luôn tất cả những người mang căn bệnh đó, hoặc được phân công chữa bệnh ung thư thì quyết định giết luôn tất cả những người có bất cứ bẩm chất di truyền nào có thể mắc bệnh ung thư.

- Một máy bay quân sự không người lái AGI điều khiển bằng trí tuệ nhân tạo tổng hợp tự quyết định cách duy nhất để đảm bảo nhắm trúng mục tiêu là quét sạch toàn bộ khu vực.

- Một AGI có chức năng bảo vệ môi trường quyết định rằng cách duy nhất để làm chậm hay đảo ngược quá trình biến đổi khí hậu là loại bỏ tất cả máy móc công nghệ và con người đã chế tạo ra các máy móc công nghệ đó.

Những kịch bản này cho thấy nguy cơ một cuộc chiến giữa các hệ thống trí tuệ nhân tạo tổng hợp khác nhau, chúng không còn lấy mục đích của con người làm nhiệm vụ trung tâm của chúng nữa.

Trong những tình huống tương lai như thế, con người sẽ trở thành lạc hậu và hậu quả cuối cùng là sự tuyệt chủng không thể cứu vãn của loài người.

Ở một số kịch bản khác, tương lai đỡ cực đoan hơn nhưng cũng vẫn cực kì đen tối, khi mà trí tuệ nhân tạo tổng hợp được sử dụng vào những mục đích ác tâm như là khủng bố và tấn công mạng, loại bỏ nhu cầu sức lao động của con người, và theo dõi hàng loạt, v.v.

Vì vậy tìm ra biện pháp an toàn nhất để thiết kế và quản lí AGI để giảm thiểu nguy cơ và tối đa hóa lợi ích là điều vô cùng quan trọng.

Làm thế nào để kiểm soát trí tuệ nhân tạo tổng hợp

Kiểm soát AGI không đơn giản chỉ là áp dụng những biện pháp kiểm soát như kiểm soát con người.

Nhiều biện pháp kiểm soát hành vi của con người dựa vào nhận thức, cảm xúc của con người và dựa vào việc áp dụng các giá trị đạo đức của con người. AGI không cần những thuộc tính này, vì thế chúng hoàn toàn có thể gây hại cho con người. Những dạng kiểm soát hiện nay là không đủ để áp dụng cho chúng.

Có ba tập hợp các biện pháp kiểm soát hiện đang được tranh luận và rất cần được phát triển và thử nghiệm ngay tức thì, đó là:

- Kiểm soát để đảm bảo các nhà thiết kế hệ thống AGI tạo ra các hệ thống này an toàn.

- Kiểm soát được gắn vào ngay trong chính bản thân các AGI, như là “ý thức”, giá trị đạo đức, qui trình vận hành, nguyên tắc ra quyết định, v.v.

- Kiểm soát được đưa vào trong những hệ thống bao trùm mà AGI sẽ hoạt động trong đó, như là qui định, mã thực hành, qui trình vận hành tiêu chuẩn, hệ thống giám sát và cơ sở hạ tầng.

Yếu tố con người và công thái học đưa ra những phương pháp xác định, thiết kế và kiểm nghiệm các cách kiểm soát đó rất tốt trước khi có các hệ thống AGI.

Ví dụ: hoàn toàn có thể chạy mô hình các cách kiểm soát của một hệ thống cụ thể để làm mô hình cho hành vi của các hệ thống AGI trong phạm vi cơ chế kiểm soát đó và xác định các rủi ro về độ an toàn.

Điều này sẽ cho phép chúng ta xác định cần áp dụng các cách kiểm soát mới vào đâu, rồi thiết kế các cách kiểm soát đó, và lên mô hình lại để xem đã loại bỏ được các rủi ro hay chưa.

Ngoài ra, các mô hình về nhận thức và ra quyết định của chúng ta cũng có thể đem dùng để đảm bảo các AGI hành xử đúng mực và có các giá trị nhân văn.

Hành động ngay chứ không trì hoãn

Các nghiên cứu này đang được tiến hành rồi nhưng vẫn chưa đủ và vẫn chưa nhận được sự quan tâm cần thiết.

Thậm chí doanh nhân công nghệ có uy tín là Elon Musk đã cảnh báo về “khủng hoảng hiện sinh” mà con người đang đối mặt do sự tiến bộ của AI và ông cũng đã lên tiếng về sự cần thiết phải điều tiết AI trước khi quá muộn.

Thập kỉ tới đây chính là giai đoạn quyết định. Có một cơ hội để tạo ra các hệ thống AGI an toàn và hiệu quả để phục vụ xã hội loài người. Đồng thời, nếu vẫn chỉ “làm việc như bình thường” tức là chúng ta cứ đuổi theo các tiến bộ nhanh chóng của công nghệ mà không hề chuẩn bị trước cho các tình huống sau này thì sẽ dẫn đến sự tuyệt chủng của loài người. Quả bóng đang ở trên sân chơi của chúng ta, nhưng sẽ chẳng được bao lâu nữa đâu.

Phạm Hường(Theo The Conversation)

Cụ thể, trưa nay 22/1, trên trang Facebook của Trường THPT Yên Dũng đăng tải thông báo sau:

“Thông báo! 15h00 chiều mai (23/01/2018) đội tuyển U23 Việt Nam thi đấu trận Bán kết với đội tuyển Qatar tại giải U23 Châu á. Nhà trường cho học sinh nghỉ học phụ đạo chiều mai (23/1/2018) để cổ vũ đội tuyển U23 Việt Nam. Lịch học chiều mai chuyển sang chiều thứ 4 (24/1/2018). Trân trọng!”.

Ảnh chụp màn hình

Thông báo này ngay lập tức nhận được hàng nghìn lượt thích, chia sẻ và bình luận của nhiều học sinh trong và cả ngoài trường.

Thậm chí nhiều bạn trẻ thể hiện sự “thèm thuồng”: “Đúng là trường nhà người ta”, “Nhà trường thật tâm lý”...

Tuy nhiên, việc này cũng khiến một số người bất ngờ, băn khoăn cho rằng liệu có ảnh hưởng đến việc học tập của học sinh...

Trao đổi với VietNamNet, ông Nguyễn Văn Thanh, Hiệu trưởng Trường THPT Yên Dũng số 1, cho hay theo nguyện vọng và mong mỏi của các học sinh lẫn các giáo viên nên nhà trường quyết định cho học sinh nghỉ học phụ đạo để cổ vũ cho đội tuyển U23 Việt Nam. 

“Toàn trường chỉ học chính khóa vào buổi sáng. Một số buổi chiều trong tuần các em sẽ học thêm tại trường, và chiều mai có lịch học. Chúng tôi quyết định cho các em nghỉ học thêm chứ không phải cho nghỉ học chính khóa. 

Theo nguyện vọng của học sinh, một số em còn gửi mail riêng tới tôi để bày tỏ, các giáo viên cũng đề xuất, ủng hộ nên tôi nhất trí luôn” - ông Thanh nói.  

Ông Thanh cũng cho rằng đây cũng là sự kiện có thể khích lệ tinh thần dân tộc, yêu đất nước của học sinh. “Không quá quan trọng nhưng để đảm bảo kế hoạch, chúng tôi đã bố trí lịch học chiều mai chuyển sang chiều thứ 4 (24/1)”.

Trận bán kết "lịch sử" hiện đang được giới học sinh, sinh viên đặc biệt quan tâm. Nhiều giờ qua, một lá đơn xin nghỉ học với lý do để cổ vũ tinh thần cho đội tuyển U23 Việt Nam cũng được cộng đồng mạng chia sẻ trên mạng xã hội.

Lá đơn được chia sẻ nhiều trên các trang mạng xã hội nhiều giờ qua.

Tại sân trường THPT Thái Phiên (Hải Phòng) cũng sẽ tường thuật trực tiếp trận đấu từ 14h45 ngày mai qua màn hình LED lớn.
Theo lãnh đạo nhà trường, buổi chiều, các học sinh chỉ học ngoại khóa ngoài giờ lên lớp nên việc nghỉ học để cổ vũ bóng đá hoàn toàn không ảnh hưởng đến việc học tập chính khóa.
Nhiều trường phổ thông khác cũng có kế hoạch cho học sinh nghỉ các hoạt động vào buổi chiều tương tự.

Trường ĐH Thăng Long đã chuẩn bị màn hình LED 400 inch cho buổi phát tường thuật trực tiếp sẽ bắt đầu từ 14h30 ngày mai 23/1 tại hội trường Tạ Quang Bửu.

Tuy nhiên, ban tổ chức của nhà trường cũng đưa ra kèm theo những yêu cầu như mang theo thẻ sinh viên khi tham gia chương trình, nghiêm cấm mang pháo và các chất gây cháy - nổ, các đồ vật có khả năng gây thương tích (nồi, xoong, chảo...).

Đặc biệt, trường cũng không quên lời nhắn gửi tới các sinh viên về ý thức: “giữ gìn và không ăn mừng quá khích gây thiệt hại tài sản của nhà trường”.

Theo thông báo của Liên đoàn bóng đá châu Á, lịch thi đấu trận bán kết giữa U23 Việt Nam - U23 Qatar diễn ra vào 15h ngày mai - 23/1.

Thanh Hùng

Môn Giáo dục thể chất: Sẽ chấm theo "điểm" A, B, C, D

Trong chương trình phổ thông mới, Giáo dục thể chất là môn học bắt buộc được thực hiện từ lớp 1 đến lớp 12, đảm nhiệm một trong bốn mặt giáo dục Đức - Trí - Thể - Mỹ.