Nhận định, soi kèo FCSB vs Lyon, 0h45 ngày 7/3: Khách sa sút

Ngụy Tử Nghi, 26 tuổi, dành nhiều năm phấn đấu để trở thành người trung lưu. Mùa hè năm 2022, anh chuyển đến Thâm Quyến và ứng tuyển thành công vào vị trí nhân viên tiếp thị tại công ty công nghệ. Anh luôn cố gắng làm việc chăm chỉ để gây ấn tượng với cấp trên.

''Tôi chưa bao giờ nói không với bất kỳ nhiệm vụ nào. Tôi là một trong những người có thành tích tốt nhất'', anh chia sẻ. Nhưng mọi thứ nhanh chóng kết thúc vì nền kinh tế Trung Quốc chững lại sau nhiều tháng phong tỏa vì Covid-19. Lúc này, công ty bắt đầu thực hiện 'cơn lốc' sa thải.

Ngụy Tử Nghi là một trong những người bị sa thải, phải chật vật tìm việc mới. Anh rời Thâm Quyến đến thành phố khác có mức sống thấp. 1 năm sau, anh cho biết hạnh phúc vì quyết định chấp nhận lối sống 'trôi dạt'.

"Sau khi mất việc, tôi nhận ra ý nghĩa cuộc sống không nằm ở công việc hay mức thu nhập. Tôi bắt đầu xem xét lại các giá trị và mục tiêu của cuộc đời mình", anh nói.

Hiện tại, tình trạng thất nghiệp ở giới trẻ Trung Quốc đang ở mức báo động. Nhiều thanh niên của nước này chấp nhận bỏ học và tái tạo bản thân thành những kẻ 'trôi dạt', sống bằng đủ cách trong khi lang thang. 

'Trôi dạt' là biểu hiện của sự vỡ mộng đang lan rộng trong giới trẻ. Những năm qua, nhiều người phàn nàn về cuộc sống ở các thành phố lớn của Trung Quốc: Tình trạng cạnh tranh cao, sinh viên tốt nghiệpnhiều nhưng việc làm lại ít.

Suy nghĩ này phù hợp với tình hình thực tại vì nền kinh tế phát triển chậm, tỷ lệ thất nghiệp của giới trẻ Trung Quốc đạt mức cao kỷ lục, vượt 20% vào năm 2022, theo Sixth Tone. Nhiều sinh viên tốt nghiệp, từ bỏ hy vọng tìm được công việc tốt, tuyên bố bỏ học và thực hiện xu hướng nằm thẳng/nằm im (躺平 - tǎng píng - mặc kệ đời).

Peter Yang đang học tiến sĩ tại Trường Kinh tế London - người nghiên cứu các phong trào của giới trẻ Trung Quốc, cho biết các yếu tố kinh tế xã hội đang khiến thanh niên áp dụng lối sống 'trôi dạt'.

"Thị trường việc làm ngày càng cạnh tranh, giá hàng hóa tiêu dùng và tài sản tiếp tục leo thang, công việc ổn định, nhà ở thành phố, cảm giác thỏa mãn trong công việc hoặc cuộc sống nằm ngoài tầm với", người này nói thêm.

Hiện tại xu hướng này trở nên phổ biến ở Trung Quốc. Trên MXH có hàng trăm bài viết của giới trẻ chia sẻ kinh nghiệm từ bỏ sự nghiệp và trở thành người 'trôi dạt'. Hầu hết những người này đều ở độ tuổi ngoài 20, bị mất việc làm trong thời kỳ suy thoái hoặc quyết định nghỉ việc để thoát khỏi văn hóa làm việc “996” (làm việc từ 9h sáng đến 9h tối, 6 ngày/tuần).

Lối sống 'trôi dạt' phổ biến ở giới trẻ

Ngụy Tử Nghi từ lâu đã khao khát được sống trôi dạt. Sau khi vào học ĐH, anh hâm mộ nhạc dance điện tử và mơ ước được đi lưu diễn khắp nơi với tư cách là DJ. Nhưng phải mất một thời gian, anh mới đủ can đảm để thực hiện ước mơ.

Anh quyết định gửi một số bài hát cho cuộc thi âm nhạc ở TP Thành Đô và tự nhủ: "Nếu lọt vào vòng trong, tôi sẽ đến Thành Đô, nếu không sẽ tiếp tục tìm việc".

Cuối cùng, anh lọt vào vòng trong, sau chuyến đi đến Thành Đô anh trở lại tràn đầy năng lượng và sẵn sàng bắt đầu cuộc sống mới. Từ tháng 12/2022 đến nay, anh đã 'trôi dạt' và đi qua khoảng 28 TP ven biển ở Trung Quốc.

Một cô gái khác tên Lê Tử, 25 tuổi, quyết định nghỉ việc tại công ty quảng cáo ở Bắc Kinh vào tháng 1 và bắt đầu đi du lịch ngay sau đó. Cô đã trải qua vài tháng 'trôi dạt' qua châu Á, châu Phi và châu Âu.

"Du lịch vòng quanh thế giới là giấc mơ của tôi từ nhỏ. Không cần phải chuẩn bị nhiều trước khi bắt đầu", người này nói.

Đam mê với ngành quảng cáo, nhưng sau 3 năm làm việc ngoài giờ không ngừng, cô cảm thấy kiệt sức. "Điều khiến tôi bận tâm hơn cả sự kiệt quệ về thể chất là căng thẳng về tinh thần. Công việc căng thẳng và sự xung đột trong đội ngũ quản lý khiến chúng ta không thể chỉ tập trung vào công việc", cô nói.

Sau thời gian sống trải nghiệm, cô cho biết có thể lấy cảm hứng trong khi 'trôi dạt'. "Tôi không nói đã tìm thấy ý nghĩa của cuộc sống, nhưng bây giờ tôi tin cuộc sống là không ngừng tìm kiếm câu trả lời", Lê Tử chia sẻ.

Diệp Khai Khai, 27 tuổi, là tiếp viên tàu hỏa sau khi tốt nghiệp ĐH, nhưng đã bỏ cuộc sau ba tháng. Trong 5 năm qua, cô đã di chuyển đến nhiều nơi và sống nhiều cách khác nhau như: Dựng lều trên ngọn núi tuyết ở Tây Tạng, mở cửa hàng kem ở tỉnh Vân Nam và đi du lịch khắp đất nước với tư cách là người chơi bass trong ban nhạc rock.

Trên đường đi, cô duy trì thu nhập bằng cách đan quần áo và làm đồ trang sức bằng tay. Sau đó, bán sản phẩm trên nền tảng trực tuyến.

Cô cho biết sẵn sàng trở thành một người 'trôi dạt'. "Tôi đã hình thành thói quen thay đổi liên tục. Mọi người xung quanh tôi đến rồi đi và tôi sẽ luôn cô đơn", cô nói.

"Thế giới luôn thay đổi, tôi cũng vậy. Cuộc sống rất ngắn, tốt nhất là làm điều gì đó vui vẻ, bản thân muốn", người này nói thêm.

Lối sống tạm bợ

Tùy vào quan điểm mỗi người, lối 'trôi dạt' có thể tạm bợ hoặc lâu dài. Nhưng phần lớn những người từng trải nghiệm, cho rằng đây chỉ là lối sống tạm bợ. Lê Tử cho biết vì không có nguồn thu nhập ổn định nên không thể trôi nổi lâu dài.

Còn đối với Ngụy Tử Nghi duy trì lối sống bằng khoản trợ cấp thôi việc từ công ty cũ và thu nhập đến từ việc làm DJ. "Cốt lõi của trôi dạt là hỗ trợ thêm cho cuộc sống. Chúng ta có thể không cần làm việc, nhưng phải biết cách kiếm sống", anh nói.

Anh không loại trừ khả năng sẽ quay lại làm việc, nhưng không còn nhiều lo lắng như trước. "Tôi mới chỉ nhìn thấy một phần nhỏ của thế giới. Tôi chỉ muốn kiến tạo cuộc sống của riêng mình", anh chia sẻ.

Người trẻ khác cũng cho rằng, 'trôi dạt' chỉ là một lối thoát tạm thời. Cô được bố mẹ hỗ trợ tài chính trong suốt chuyến đi. Hiện, cô bị bố mẹ thúc giục ổn định cuộc sống.

Lâu nay, chúng ta thường hay đề cập đến vấn đề lương giáo viên thấp, đời sống gặp nhiều khó khăn mà ít nhắc đến nhân viên trường học - những người góp phần không nhỏ vào việc vận hành hoạt động của cơ sở giáo dục nhưng chế độ đãi ngộ cũng chưa được quan tâm đúng mức. 

Một số nhân viên trường học than rằng họ mang phận “con ghẻ” của ngành. Ở trường, trăm công nghìn việc đến tay bộ phận này nhưng thu nhập lại chẳng đáng là bao.

Thực tế, nhiều nhân viên thư viện, kế toán, văn thư… thực hiện các công việc liên quan giáo dục nhưng hầu như không có ưu đãi. Công tác trên 10 năm, thu nhập chưa đến 4 triệu đồng đã làm họ mất dần sự tâm huyết, tình yêu với công việc.

Chị T.T.H (35 tuổi) có thâm niên 10 làm nhân viên thư viện của một trường học ở Hà Nội. Ngày làm việc của chị bắt đầu từ 7h30 và kết thúc vào 17h.

Nhiều người nói nhân viên thư viện là công việc nhàn hạ. Vào giờ ra chơi, học sinh đến thư viện muốn đọc gì đều tự đọc, thậm chí không có học sinh nào lên thư viện, nhân viên càng nhàn rỗi. Nhưng chị H. nói đó chỉ là "bề nổi của tảng băng".

Trường có nhiều hoạt động ngoại khóa, đặc biệt, gần đây trường đẩy mạnh việc phát triển văn hóa đọc, công việc chị H. không hề nhẹ nhàng.

"Ngoài tham gia xây dựng các hoạt động ngoại khóa cho học sinh, tổ chức lễ hội đọc sách, tuyên truyền văn hóa đọc, tôi còn phải sắp xếp sách theo danh mục, nhập sổ sách mới, cho mượn sách, thống kê lượng học sinh đọc, ghi chép tên học sinh/giáo viên mượn sách.

Tôi cũng phải tham gia lên kế hoạch hàng tháng đáp ứng yêu cầu của ban giám hiệu, đề xuất mua sách mới, thống kê sách cũ, lập bảng thống kê và thanh lý sách”, chị H. nói.

Bên cạnh những việc chuyên môn trên, chị H. cũng phải kiêm nhiệm không ít việc không thuộc trách nhiệm của một nhân viên thư viện.

“Đôi khi, tôi bị phân công đánh máy văn bản, phô tô tài liệu, đề kiểm tra, đề ôn tập cho học sinh. Đó là chưa kể những việc không tên như lo việc trà nước cho ban giám hiệu khi có khách. Khách về, tôi lại tranh thủ rửa ấm chén.

Vào các ngày Rằm, mùng 1, tôi kiêm luôn việc mua hoa quả, cỗ bàn thắp hương. Những dịp trường liên hoan, cũng một tay tôi lo liệu. Chưa kể, tôi cùng chị lao công tham gia lau dọn, vệ sinh bàn ghế học sinh”, chị H. ngán ngẩm nói.

Kể về thu nhập, chị H tủi thân cho biết thâm niên làm hơn 10 năm nhưng thu nhập của chị chỉ 4 triệu đồng/tháng "bằng nửa thu nhập của những người làm nghề giúp việc hiện nay". Để duy trì cuộc sống, chị bán trà đá - công việc phụ nhưng lại cho chị thu nhập chính.

"Mức lương không đủ lo cho gia đình, cách đây 4 năm tôi và chồng bàn nhau mở một quán trà đá nhỏ ở cạnh khu chung cư.

Vì ban ngày phải đến trường nên quán trà đá của tôi chỉ mở vào buổi tối. Cũng may có lượng khách khá đông nên mỗi tháng tôi có thêm 5-6 triệu đồng”, chị H. ngậm ngùi.

Bỏ nghề vì lương thấp

Là nhân viên thiết bị tại một trường THCS ở Hà Nội, sau 7 năm gắn bó với nghề, anh N.V.K quyết định nghỉ việc với lý do mức lương không thể đảm bảo chi phí sinh hoạt trong gia đình.

Công việc của anh K. là quản lý, bảo quản, lưu giữ cũng như sửa chữa những thiết bị đơn giản... nói đơn giản là quản lý đồ dùng dạy học.

"Làm lâu năm, có kinh nghiệm nên công việc cũng không áp lực với tôi. Ví dụ, giáo viên nào muốn mượn đồ dùng, thiết bị phục vụ dạy học sẽ gọi điện trước cho tôi chuẩn bị, hết giờ mang xuống trả".

Ngoài ra, anh được hiệu trưởng phân công thêm việc sửa chữa đường truyền internet cũng như máy tính trong văn phòng nhà trường. Công việc của người nhân viên này không quá nhàn rỗi nhưng do có kinh nghiệm làm việc, sắp xếp khoa học nên thời gian hành chính, anh vẫn có những khoảng rảnh rỗi nhất định.

“Với mức lương 4 triệu đồng/tháng, tôi phải tranh thủ làm việc khác để kiếm thêm thu nhập lo cho gia đình. Cũng may, vợ tôi có cửa hàng kinh doanh gạo cách trường 2km nên hễ có thời gian rảnh, tôi chạy qua phụ vợ ship gạo cho khách. Những khách ở xa, phí ship là 80 -100 nghìn đồng, chưa kể khách nào hào phóng, thấy nắng nóng, vất vả còn cho thêm tiền. Tính ra, nguồn thu của tôi từ công việc tay trái này không hề nhỏ”, anh K. kể.

Vì thế sau 7 năm gắn bó với trường, anh K. quyết định nghỉ việc để về toàn tâm phụ vợ bán gạo. Không khỏi tiếc nuối nhưng anh chia sẻ "không còn lựa chọn nào khác".

“Thay vì làm nhân viên thiết bị tại một trường nên linh động cho chúng tôi làm việc tại 2-3 trường, sau đó có thêm phụ cấp. Mức lương 4 triệu/tháng không bằng thu nhập của một người giao hàng hay thợ xây vì vậy việc rẽ hướng để tìm kế sinh nhai là chuyện một sớm một chiều”, anh nói thêm.

Ngày 5/8 vừa qua, trong cuộc gặp giữa Bộ trưởng GD-ĐT và những người công tác trong ngành Giáo dục, câu chuyện lương đã làm nóng cuộc đối thoại.

Bộ GD-ĐT tiếp nhận hơn 6.500 ý kiến từ các cấp học. Nhiều ý kiến mong muốn Bộ trưởng xem xét về chế độ chính sách đối với giáo viên để đảm bảo cuộc sống. Hiện nay, thu nhập của giáo viên còn thấp so với mức sống của toàn xã hội, dẫn đến việc nhiều giáo viên phải dành thời gian để đi làm thêm ngoài giờ lên lớp, từ đó hạn chế tới thời gian tự học, tự bồi dưỡng nâng cao chuyên môn, nghiệp vụ cho bản thân.

Mức lương thấp, không đủ trang trải cuộc sống là một trong những lý do khiến nhiều giáo viên muốn bỏ nghề và đã bỏ nghề rẽ sang hướng khác. TS Nguyễn Ngọc Ân, Chủ tịch Công đoàn Giáo dục Việt Nam, khẳng định thực tế, nhiều giáo viên ở lại với nghề cũng đang phải làm thêm nhiều việc khác để đảm bảo cuộc sống.

Do đó, nếu Nhà nước không kịp thời có những chính sách hỗ trợ giáo viên số lượng thầy cô giáo bỏ việc thời gian tới có thể còn gia tăng. Các giáo viên đều mong muốn có giải pháp để giúp nâng cao hơn thu nhập, có thể toàn tâm toàn ý cho công việc dạy học.

Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, Chính phủ đã giao Bộ GD-ĐT làm việc với Bộ Nội vụ và các bộ, ngành; trước hết cân nhắc để có thể nâng phụ cấp ưu đãi cho giáo viên mầm non, tiểu học. Bước đầu, Bộ GD-ĐT, Bộ Nội vụ đã có sự thống nhất, dự kiến tăng phụ cấp ưu đãi cho giáo viên mầm non lên 10%, giáo viên tiểu học tăng thêm 5%.

Về ý kiến liên quan đến phụ cấp nhân viên trường học, theo Bộ trưởng, đây là nhóm chịu nhiều thiệt thòi, lương thấp, dù đã được hưởng phụ cấp ưu đãi tương ứng với công việc chuyên môn. Do đó sẽ phải tính đến việc điều chỉnh chính sách trong tương lai. 

Đồng thời UBND TP.HCM yêu cầu chỉ đạo các cơ sở giáo dục thuộc phạm vi quản lý thực hiện quản lý chặt chẽ đối với học sinh, học viên; phối hợp với gia đình, các cơ quan tổ chức có liên quan thực hiện các biện pháp về phòng ngừa sử dụng shisha, khí cười, thuốc lá điện tử trong học sinh, học viên.

Ngoài ra, UBND TP.HCM cũng yêu cầu công an TP.HCM chỉ đạo công an địa phương tham mưu UBND quận, huyện, TP Thủ Đức thực hiện các công tác phối hợp với các ban, ngành trường học doanh nghiệp trên địa bàn tuyên truyền về tác hại của việc sử dụng shisha, khí cười, thuốc lá điện tử đối với sức khỏe đến học sinh, sinh viên, người lao động và nhân dân trên địa bàn để không bị lôi kéo sử dụng...