Xã Hang Chú, huyện Bắc Yên (Sơn La) nằm trên đỉnh của nhiều ngọn núi giữa Tây Bắc đại ngàn với 100% người dân là đồng bào dân tộc Mông sinh sống.

Nét đặc sắc của rượu Hang Chú là mùi thơm của thóc, mùi hương của men lá, vị cay ngọt, mát, uống không gây nhức đầu

Bà Mùa Thị Máy, thành viên HTX Tiến Hưng, một đơn vị chuyên kinh doanh rượu Hang Chú huyện Bắc Yên cho hay: Tôi nấu rượu cũng được hơn chục năm rồi, sự độc đáo của loại rượu này nằm ở hương vị và men lá rừng.

Người nấu rượu phải có đôi bàn tay khéo léo, tỉ mỉ và am hiểu về công thức, nguyên liệu chế biến công phu. Thóc dùng làm rượu phải được lựa chon kĩ lưỡng, sử dụng thực phẩm sạch, sau đó để ngâm, luộc, ủ chưng cất.

Không ai biết rõ rượu Hang Chú có từ bao giờ. Chỉ nghe các già làng kể rằng, loại rượu này trước đây được người Mông nấu lên để cúng trời đất, tổ tiên vào các dịp quan trọng như ma chay, lễ tết, hội làng và chiêu đãi khách quý đến thăm nhà.

Đây được coi là một món đồ uống không thể thiếu đối với đồng bào dân tộc Mông. Rượu Hang Chú gắn liền với các công việc lớn nhỏ, đám cưới, giỗ chạp... của người dân xã Hang Chú nói riêng và đồng bào các dân tộc huyện Bắc Yên nói chung.

Các nguyên liệu chế biến rượu được người dân cho vào nồi ủ khoảng 1 tháng

Rượu Hang Chú được đun nấu bằng phương pháp thủ công cổ truyền của đồng bào Mông, thuộc bản Pa Cư Sáng A, xã Hang Chú. Rượu được nấu bằng thóc, men lá cây rừng và nguồn nước tinh khiết của xã Hang Chú.

Để có một mẻ rượu ngon, đồng bào Mông phải cần rất nhiều thời gian chờ đợi, ủ trong 1 tháng rồi mới được chưng cất thành rượu. So với các loại rượu truyền thống khác, nét đặc sắc riêng biệt của rượu Hang Chú là ở mùi thơm của thóc, mùi hương của men lá, vị cay ngọt, mát, uống không gây nhức đầu, và màu rượu rất trong.

Cũng theo bà Mùa Thị Máy, để nấu rượu Hang Chú, thóc được ngâm thành mộng và chưng ủ cao lương thảo dược. Rượu được chưng cách thủy 2 lần, đầu tiên là khử tạp và lọc cốt, sau đó làm lạnh bằng những lá thơm lấy từ rừng với nước suối Hang Chú.

Nếm thử mùi vị của rượu Hang Chú sau khi chưng cất

Chỉ có những người ở bản Mông mới có bí quyết làm ra những giọt rượu Hang Chú thơm ngon và êm dịu.

Để xây dựng thương hiệu rượu Hang Chú, nâng cao thu nhập cho bà con, từ năm 2011, UBND huyện Bắc Yên đã phê duyệt Đề án mô hình trình diễn, phát triển làng nghề, sản xuất kinh doanh rượu Hang Chú.

Sau quá trình đầu tư dây chuyền, tập huấn hướng dẫn kỹ thuật, năm 2013, sản phẩm rượu Hang Chú được bày bán trên thị trường. Giáp tết âm lịch, rượu Hang Chú được rất nhiều khách hàng đặt mua với số lượng lớn. Rượu Hang Chú được bán ra thị trường với giá 800.000 đồng/can 20 lít 30 độ, 880.000 đồng/can loại 35 độ, 1 triệu đồng/can loại 40 độ. 

Phó Thủ tướng lo lắng khi người Việt lười ăn rau, thích rượu bia

Có tới gần 53% người Việt ăn thiếu rau trong khi uống rượu bia nhiều thứ 2 Đông Nam Á và ăn mặn gấp đôi khuyến cáo.