Quanh chuyện sống với người già

Trong nhà có người già lẫn trẻ con,ệnsốngvớingườigiàtintuc24h ngày ngày nhìn và so sánh cách sinh hoạt,mới thấy hai đối tượng này quá sức giống nhau.Khác chăng là ở quy mô và độ nhăn nheo, và một bên là đồ thị đi xuống, một bênlà đồ thị đi lên.

Người già cũng dán mắt vào truyền hình nhưtrẻ con, cũng xem đi xem lại một bộ phim dễ hiểu, giống trẻ con xem mãi một phimhoạt hình chuột đuổi mèo bất thành và vô lý. Người già cũng thích bánh kẹo, ghéthoa quả hệt thằng trẻ con trong nhà này, cũng ăn đâu là bày ra đấy, khiến ngườiđi sau dọn không thể không nhớ lại cách đây hai mươi năm người già ấy còn gọngàng, cẩn thận…

Gặp bạn bè, nghe chuyện người già mỗi nhà mỗikiểu. Có cụ bị điếc, có cụ bị lẫn, có cụ toàn nói chuyện tưởng tượng, hoangđường, có cụ lặp đi lặp lại mãi một câu chuyện, một câu hỏi, có cụ ỉa di đái dầmmột chỗ, có cụ sợ ở một mình…

Minh họa: Internet

Thì cũng giống trẻ con thôi… Biết thế nhưngnhững đứa con lại đang thời trung niên trăm công ngàn việc, đầu óc thiếu tậptrung, tuổi tác thì lỡ cỡ: quá già để nhớ nổi khi bé mình đã ngớ ngẩn thế nào,đủ trẻ để không chấp nhận những cái “dở hơi” của các ông bà cụ. Mâu thuẫn triềnmiên, cho nên cái chu kỳ “cãi nhau xong lại mua quà” cho bố mẹ cứ thế diễn rađều đặn. Quà cho người già biết là gì đây ngoài khăn choàng, bánh xốp mềm và caotẩm bổ. Mua cao về rồi lũ con bận rộn lại quên không pha phách. Cao thì rấtcứng, các cụ lại không dám phiền, một cục cao “biểu tượng” có khi cứ thế nằmtrong ngăn kéo đến cả năm.

Hai năm nay, “thần tượng” của nhà tôi là mộtngười anh họ xa, có bà mẹ hơn chín chục mắc bệnh Alzheimer nằm một chỗ. Trước,cụ còn xem được truyền hình, nhưng một sáng kia, cụ gọi người con và bảo, “Thếlà từ nay tôi không nhìn được anh rồi”. Mắt cũng lòa nốt, nhưng cụ không thíchnghe đài, bảo “sao mà nó nói lắm thế”. Cụ nằm chơi thôi, vệ sinh tại chỗ, ănuống có người đút.

Nhưng may cho cụ là cụ có được người con traicó hiếu. Không đơn giản như tích ngày xưa Trần Minh khóc vì thấy mẹ yếu rồi mẹđánh không đau, Ngô Mãnh cởi trần bẫy muỗi để muỗi khỏi đốt cha mẹ, vị con traicả này phải hy sinh nhiều hơn: những thú lớn nhất của đàn ông hiện đại như ngồiquán xá với bạn bè, du lịch với vợ con, hay mải mê lướt mạng đọc tin, để dànhgần như hết thời gian tự tay chăm mẹ. Mỗi lần nghe người con trai vui vẻ kểchuyện chăm bà, tôi đều thán phục. Cái sự vẫn yêu đời ấy thật hiếm khi có ởnhững người chăm bệnh. Người ta có thể kiên nhẫn, chu đáo, nhưng ít nhiều thểnào cũng lộ ra cái sự mệt. Nhưng ở đây là một sự hào hứng của một người say mêchăm sóc mẹ, coi đó như một sự nghiệp mới của mình.

Anh lý luận rằng nuôi mẹ liệt giường sẽ khôngai tốt bằng con. Không ai thuộc thói quen ăn uống của mẹ bằng con, không ai dọnvệ sinh cho mẹ sạch bằng con, chỉ có con mới có thể vừa chăm sóc vừa ôm mẹ nhưem bé. Anh kết luận, “Thế mà có những kẻ, xin lỗi, chỉ ôm được mèo, ôm đượcngười khác, mà không ôm được mẹ.”

Nghe đến đây thì tôi không dám nhìnsang mẹ, phải hơn 20 năm rồi không ôm người già này nữa.

Nói đùa là nằm ngủ với trẻ con thật như ngủcạnh một con ve chó, đang khi mơ ngủ nó cũng quơ tay ôm được lấy mình, rất chínhxác. Giữa đêm tỉnh dậy, cánh tay tê dại vì trẻ con gối đầu, bỗng nhớ lại ngàyxưa mình cũng thế này với mẹ, rồi mẹ cũng đã có lúc thế này, với bà. Ai cũng cóthời là một cô bé, cậu bé… Rồi tuổi thiếu niên ập đến, tuổi thanh niên ào ạt,tuổi trưởng thành chóng mặt vì những chuyện của người ngoài, tuổi trung niên bắtđầu lo nghĩ về bệnh tật của bản thân…, tất cả bứt đứa con ra khỏi bà mẹ một cáchthật tự nhiên, cả về tinh thần lẫn thể chất, để đến nỗi bây giờ, mỗi khi xemphim truyền hình Việt Nam, hễ có cảnh một chị phụ nữ đã lớn tướng còn rúc vàonách mẹ, rồi mẹ vừa ôm con vừa âu yếm mắng, lại thấy lòng thắc mắc họ làm cáchnào để duy trì được những cái tiếp xúc thân mật mẹ-con ấy, sau bao nhiêu là sónggió đời?

Mỗi trưa trẻ con đi học về, việc đầu tiên làphải hỏi han nó hôm nay ra chơi thế nào, cô có phạt điều gì không, bạn A hôm naylàm gì, bạn B còn uống xi-rô không…? Chuyện nhạt và lặp đi lặp lại nhưng ngàynào cũng muốn nghe. Trong lúc nghe “báo cáo”, bỗng nghĩ tới người già lủi thủingồi trên nhà kia là một kho chuyện cũ. Mà người già nào chẳng như một phòng lưutrữ những đoạn phim ngắn những điều họ đã trải qua. Nhưng con cái thường lànhững nhân viên tồi của kho lưu trữ ấy, không biết khai thác mà cũng không muốnkhai thác những câu chuyện thời trẻ con của mẹ, cha.

Ảnh minh họa: Internet

Đến thăm nhà thủ trưởng, chúng ta có thể dànhcả giờ để hỏi thăm một bà cụ trong nhà chuyện cụ đi kháng chiến thế nào, cụ gặpcụ ông lần đầu tiên ra sao…, nhưng ta có lẽ chẳng khi nào hỏi mẹ mình hồi bé mẹlà một cô bé gầy hay béo, đi học thích ăn quà gì… Kể cũng buồn cười, ta thực tậpbài tập về lắng nghe người khác, nhưng đúng là ta chỉ lắng nghe người khác chứkhông phải lắng nghe các cụ già trong nhà. Người già cứ thế thui thủi trong nhà,xem truyền hình, đọc báo, được ăn các món ngon con nấu, khi ốm có thuốc men đầyđủ, nhưng những câu chuyện về tuổi niên thiếu, tuổi thanh niên của bản thân thìchỉ biết tự kể cho chính mình, trong đầu.

Ai đấy vẫn bảo, ông Trời đúng là chơi khăm,toàn cho người ta biết ân hận khi không còn cơ hội sửa chữa nữa, thí dụ nhiềungười bản thân già rồi, điếc lác rồi, mới ân hận rằng sao ngày ấy mình khó chịukhi mẹ mình mở T.V thật là to, chỉ vì cụ điếc! Cho nên càng thêm tuổi tôi cànghiểu, vì sao có những người hạnh phúc khi được chăm mẹ liệt giường như người đànông đã nói đến bên trên, hay như một bí thư thành ủy miền Trung, khi được hỏichuyện gia đình đã bảo ông có may mắn là được chăm cả cha lẫn mẹ lúc hai cụ đãlòa, đã liệt, suốt nhiều năm cho đến khi các cụ qua đời. Bố mẹ lên được “lão” đãlà một điều may, bố mẹ “lão” đến mức bản thân mình cũng lên lão kịp lại là điềumay nữa. Có “bệnh” là chuyện thường tình của người cao tuổi. Nếu các cụ có nằmmột chỗ như trẻ con thì lại là dịp để con cái kịp chuộc lại những điều chưa làm,được yêu bố mẹ như yêu trẻ con, được chiều bố mẹ như chiều con mình…

Chưa trải thì chưa biết, trong nhà tôi ngườigià vẫn ngày ngày giả vờ tranh chấp với trẻ con cái Ipad và tranh luận rất hăngvới bọn trung niên… Một lần bạn tôi hỏi, mỗi sáng tỉnh dậy ước mơ của chị là gì.Tôi bảo vì nhà có người già và trẻ con, ước mơ của tôi mỗi sáng chỉ là hôm nayđược như hôm qua, đều đặn và bình thường. Cứ dậm chân tại chỗ thế, nhưng nhữngbài học vẫn phải âm thầm học sớm hơn, 40 tuổi học bài về 50. 50 học bài về 60…,để những sự ân hận còn có cơ chuộc lại.

Phan Thị Vàng Anh
9/2014

(Theo Nhân dân hàng tháng)