Tháng 3-5 là đợt “đỉnh dịch” tay chân miệng (TCM) thứ nhất trong năm (“đỉnh dịch” thứ hai khoảng tháng 9-11) và hiện số ca bệnh đang có xu hướng tăng. Theo thống kê của Bộ Y tế, bệnh TCM gia tăng mạnh trong tháng 4/2017 vừa qua với 4.515 ca mắc, trong khi tổng 3 tháng đầu năm chỉ ghi nhận hơn 6.200 ca mắc. So với cùng kỳ năm ngoái, số bệnh nhân mắc bệnh TCM trong cả nước cũng đã tăng hơn 26%.

Trẻ bị tay chân miệng: Khi nào nên nhập viện?

Bệnh TCM là bệnh nhiễm virus cấp tính Enterovirus 71 và Coxcakieruses gây nên. Bệnh lây chủ yếu qua đường tiêu hóa nên các yếu tố sinh hoạt tập thể khiến bệnh dễ lây lan mạnh.

BS Trương Hữu Khanh, Trưởng khoa Nhiễm - Thần kinh, BV Nhi đồng 1 (TP.HCM) cho biết: “Bệnh TCM giai đoạn đầu dễ bị chẩn đoán nhầm là viêm họng, viêm màng não hay sốt siêu vi do có cùng triệu chứng sốt. Vì vậy, người nhà cần lưu ý chăm sóc, quan sát trẻ với các dấu hiệu khác như nổi bóng nước, quấy khóc… thì dễ nhận biết là bệnh TCM.

Các bóng nước này có kích thước từ 2-10mm, hình bầu dục, xuất hiện ở các vị trí đặc biệt như niêm mạc miệng, lòng bàn tay/chân, mông, gối, ấn thường không đau. Ngoài ra, trong miệng trẻ có những vết đỏ, vết lở miệng ở vòm miệng, môi trong, lợi, lưỡi gây đau, chảy nhiều nước miếng, từ đó dẫn đến quấy khóc, bỏ ăn”.

Bệnh TCM đa phần là lành tính và tự khỏi sau 3-5 ngày mà không cần điều trị đặc hiệu nhưng nếu bệnh do tác nhân Enterovirus 71, một số trẻ có thể gặp biến chứng tim mạch hô hấp, thần kinh rất nguy hiểm là viêm não, viêm cơ tim, viêm màng não.

Theo BS Trương Hữu Khanh, thường các trường hợp nặng do người nhà lơ là, chủ quan cho trẻ đến khám và nhập viện trễ. Khi thấy trẻ có dấu hiệu lở miệng, sốt nhẹ, người nhà đã bỏ qua, cho tới khi bệnh chuyển biến nặng hơn và diễn tiến quá nhanh thì mới nhập viện trong tình trạng nặng.

“Các bậc phụ huynh cần đặc biệt chú ý với trường hợp trẻ sốt cao liên tục ≥ 39ºC kéo dài trên 2 ngày, khó hạ sốt, tiêu lỏng hay nôn ói nhiều, thở mệt, thở yếu. Với trẻ có tình trạng giật mình, bứt rứt khó ngủ, chới với, run và yếu hay liệt các chi, co giật hay hôn mê… nhất là ở trẻ đã được chẩn đoán mắc TCM, nếu trong 30 phút mà bị giật mình tới 2-3 lần thì cần đưa đi bệnh viện ngay. Đây là những triệu chứng nhận biết nguy cơ biến chứng của bệnh TCM và nếu không điều trị đúng và kịp thời trẻ có thể tử vong trong vài giờ” - BS Khanh khuyến cáo.

Chế độ dinh dưỡng, vệ sinh cho trẻ bị tay chân miệng

Một số phụ huynh hay có suy nghĩ không đúng là trẻ mắc TCM phải kiêng rất nhiều thứ, kể cả tắm rửa. Thật ra, nếu kiêng như vậy sẽ làm cho trẻ khó chịu hơn vì bị ngứa và có thể gây nên nhiễm trùng da. Do đó khi trẻ mắc bệnh, cần phải giữ gìn vệ sinh cho trẻ, mặc thoáng mát.

Ngoài ra, cha mẹ nên tắm rửa cho trẻ với nước ấm và xà phòng, khi tắm phải nhẹ nhàng để tránh những tổn thương. Trong thực tế thì ít khi bóng nước bị vỡ khi chúng ta chăm sóc đúng cách.

Trong trường hợp bóng nước bị vỡ thì phải vệ sinh bằng nước sạch với xà bông hoặc nước muối sinh lý. Sau đó thoa dung dịch sát khuẩn như Milian để tránh nhiễm trùng. Những nốt hồng ban, bóng nước thường không gây ngứa, sau một thời gian sẽ khô đi, thâm lại và không để lại sẹo.

Riêng chế độ dinh dưỡng, cũng không cần quá kiêng khem. Do những vết loét trong miệng thường làm trẻ đau, dẫn đến bỏ ăn, bỏ bú nên thời gian này chúng ta nên cho bé ăn các thức ăn mịn, mềm, lỏng và dễ tiêu.

Nên chọn các thức ăn mà ngày thường trẻ thích. Tránh các thức ăn nóng, mặn, cay, chứa nhiều gia vị, không nên dùng thức ăn khi còn quá nóng sẽ gây đau cho trẻ. Bên cạnh đó, nên khuyến khích trẻ uống nhiều nước, nhất là nước trái cây có chứa nhiều vitamin giúp tăng sức đề kháng.

Ngoài ra, vệ sinh răng miệng đúng cách sẽ giúp trẻ ăn uống, sinh hoạt tốt hơn. Cha mẹ có thể cho trẻ súc miệng hoặc rơ miệng bằng nước muối sinh lý. Tốt nhất, không sử dụng các thuốc rơ miệng không rõ nguồn gốc để tránh làm tổn hại cho trẻ. Khi trẻ sốt cao, đau đớn có thể cho trẻ uống thuốc hạ sốt, giảm đau.

Bệnh tay chân miệng có tái phát?

Ngoài hai chủng virus gây bệnh TCM phổ biến ở trẻ em Việt Nam hiện nay là EV71 và Coxsackie A16 còn có hơn 10 chủng khác thuộc nhóm virus đường ruột (còn gọi là Enterovirus) có thể gây bệnh TCM cho trẻ. Do đó, bệnh có có thể tái phát nhiều lần. Trẻ vẫn có miễn dịch với loại virus đã mắc trước đó, nhưng loại virus mới mắc có thể chưa có miễn dịch. Vì vậy, vẫn phải áp dụng các biện pháp phòng bệnh liên tục cho trẻ, không nên lơ là.

Hoàng Thúy

Tuy vậy, vẫn còn nhiều lo ngại về khả năng bảo mật của Bluezone. Theo phản ánh của người dùng, ứng dụng vẫn yêu cầu được cấp quyền truy cập định vị GPS sau khi cài đặt. 

Trước những băn khoăn này, đại diện đơn vị phát triển Bluezone cho biết, việc xin cấp quyền vị trí là chính sách chung của hệ điều hành Android khi sử dụng Bluetooth BLE. Yêu cầu mặc định của Google đòi hỏi app phải xin cấp quyền đó kể cả khi không sử dụng. 

Thực tế cho thấy, nhiều chuyên gia cũng đã đồng tình với cách giải thích của đơn vị phát triển Bluezone. Theo đó, việc xin cấp quyền vị trí khi sử dụng Bluetooth BLE trên Android là một yêu cầu bắt buộc. 

“Bluezone không ghi nhận cũng như sử dụng vị trí của người dùng. Dù được cấp quyền truy cập GPS, ứng dụng Bluezone không sử dụng tới quyền đó.”, ông Đào Công Anh - Phó Cục trưởng Cục Tin học hóa (Bộ TT&TT) khẳng định, 

Việc cấp quyền truy cập vào tệp, phương tiện, vị trí và bật Bluetooth là những yêu cầu bắt buộc khi sử dụng Bluezone. Tuy nhiên ứng dụng Bluezone không sử dụng tới quyền truy cập vị trí mà người dùng đã cấp. Ảnh: Trọng Đạt

Ứng dụng này chỉ ghi nhận 2 người đã từng gặp nhau và trong bao lâu, chứ không biết vị trí chính xác. Người dùng Bluezone sẽ ẩn danh do sử dụng ID mà hệ thống tự sinh ra. Để tăng tính bảo mật, mã ID này sẽ được thay đổi liên tục sau mỗi 15 phút. 

Bluezone cũng không tải dữ liệu người dùng lên server. Lịch sử tiếp xúc của người dùng Bluezone sẽ được lưu trữ trực tiếp trên điện thoại. 

Chỉ khi người dùng bị xác định là F0, F1, dữ liệu trên thiết bị của họ mới được nhập lên hệ thống rồi đưa xuống dưới. Lúc này, ứng dụng sẽ tự tải về và so sánh dữ liệu, sau đó đưa ra cảnh báo nếu người dùng Bluezone từng tiếp xúc với người nhiễm hoặc nghi nhiễm Covid-19. 

Để tăng tính minh bạch, đơn vị phát triển Bluezone đã công khai mã nguồn của ứng dụng này lên website GitHub.com và Bluezone.gov.vn. Do đó, những người hiểu biết về lập trình có thể tự kiểm tra bằng việc truy cập các website này. Nhìn chung, người dùng hoàn toàn có thể yên tâm bởi Bluezone sẽ không động chạm tới quyền riêng tư của bạn. 

Bạn đọc cũng có thể truy cập vào đây để biết tỉnh, thành phố nào có nhiều người tải và sử dụng Bluezone nhất.

Trọng Đạt

Là người trực tiếp thăm khám cho người bệnh, TS BS Nguyễn Hoàng Đức - Trưởng khoa Tiết niệu Bệnh viện Đại học Y dược TP.HCM cho hay, qua kết quả chụp CT bụng cho thấy anh này có khối u tinh hoàn nằm trong bụng dưới kích thước tới 10 cm.

Khối u hình thành từ tinh hoàn trong ổ bụng

Theo TS BS Hoàng Đức, người đàn ông có tiền sử tinh hoàn ẩn (tinh hoàn nằm trong bụng mà không nằm ở bìu).

Năm 12 tuổi, người này được phẫu thuật tại bệnh viện tỉnh để đưa tinh hoàn bên phải xuống bìu, còn bên trái do không biết vì lý do gì mà vẫn nằm trong ổ bụng.

"Đáng tiếc lúc đó người bệnh không được cảnh báo nguy cơ ung thư của tinh hoàn nằm trong ổ bụng cao gấp 4 lần so với tinh hoàn nằm trong bìu để tiếp tục được theo dõi" - TS BS Hoàng Đức nói và chia sẻ, 20 năm sau, khi bị đau bụng kéo dài mới đi khám thì đã muộn.

Bệnh nhân được phẫu thuật cắt khối u tinh hoàn, kết hợp hóa trị, xạ trị. Tuy nhiên, BS Đức nhận định rằng việc chữa trị sẽ ảnh hưởng tới khả năng sinh sản sau này.

Cách đơn giản phát hiện ung thư tinh hoàn

Trưởng khoa Tiết niệu cho biết thêm, ung thư tinh hoàn rất phổ biến ở nam giới trong độ tuổi từ 20 - 35, ước tính cứ 263 đàn ông sẽ có 1 người bị ung thư tinh hoàn.

Tại Việt Nam hiện chưa có con số thống kê nhưng ở Mỹ, trong năm 2016 có 8.720 trường hợp ung thư tinh hoàn được phát hiện và 380 người tử vong vì căn bệnh này.

Khi thấy tinh hoàn có khối cứng bất thường thì nên tới bệnh viện thăm khám

Nguyên nhân gây ung thư tinh hoàn chưa rõ. Một số yếu tố nguy cơ dễ gây ung thư tinh hoàn như tinh hoàn ẩn có nguy cơ ung thư tăng gấp 4 - 8 lần so với ung thư tinh hoàn trong bìu.

Khả năng ung thư tinh hoàn đối bên ở những người bệnh đã bị ung thư tinh hoàn từ 1 - 2%; bất thường gen như hội chứng Klinefelter 47 XXY, nam vô sinh có nguy cơ ung thư tinh hoàn cao hơn 3 lần, hay ảnh hưởng của chất độc màu da cam…

Theo TS BS Đức, cứ 200 trẻ sinh được sinh ra thì có 1 trẻ không có đầy đủ 2 tinh hoàn. Khi nhận thấy bất thường này, cha mẹ phải đưa bé đi khám ngày để có hướng xử lý, nếu chờ tới lúc trưởng thành sẽ rất nguy hiểm.

"Nam giới cần tự khám tinh hoàn của mình hàng ngày, nếu phát hiện thấy khối cứng bất thường ở tinh hoàn cần phải đi khám ngay với bác sĩ chuyên khoa" - TS BS Đức khuyến cáo.

Thạch Quý