Cố vấn kỹ thuật số Marten Kaevats của Estonia. Ảnh: Internet

Được công nhận rộng rãi là một trong những quốc gia đi đầu về chính phủ điện tử, Estonia đã xây dựng cơ sở hạ tầng công nghệ thông tin công cộng mang lại thuận tiện, bảo mật và trao đổi dữ liệu. Làm thế nào Estonia, đất nước mới chỉ độc lập năm 1991, làm được kỳ tích này? Cố vấn kỹ thuật số Marten Kaevats đã chia sẻ về hành trình tiến tới “chính phủ vô hình” của Estonia.

Chưa đầy 4 năm trước, Marten Kaevats không thể tưởng tượng ông sẽ làm việc trong khu vực công. Ngày nay, ông là Cố vấn kỹ thuật số quốc gia của Estonia. Theo ông, khu vực công thậm chí còn cởi mở với các ý tưởng mới hơn cả doanh nghiệp.

Là một chuyên gia trí tuệ nhân tạo (AI), Kaevat là nhân vật quan trọng của một trong các chính phủ hiện đại bậc nhất thế giới. Hướng đi rõ ràng của Estonia là trở thành “chính phủ vô hình”. Ông tin rằng mọi thứ mà công dân muốn từ chính phủ đều có nhận một cách tự động mà không cần phải đến văn phòng hay nộp đơn và Estonia sẽ làm được trong vòng 5 đến 8 năm.

Chẳng hạn, chỉ vài phút sau khi một đứa trẻ ra đời, cha mẹ sẽ nhận được email thông báo về phúc lợi của mình, đưa ra lựa chọn về trường mầm non. Email tự động tương tự sẽ gửi đến sau khi mỗi sự kiện quan trọng của mọi người như mất việc, nghỉ hưu, người thân qua đời. Thuật toán sẽ dùng tới mọi thông tin cần thiết để làm được điều này và các cơ quan sẽ tự động liên hệ với công dân để thông báo: “Tiền của anh đây”.

Những viên gạch nền

Một trong những nguyên tắc quan trọng của Estonia là cấm cơ quan chức năng hỏi công dân dữ liệu mà nhà nước đã có. Tức là, họ phải lấy dữ liệu đó từ đồng nghiệp trong tổ chức chính phủ và nếu cần thiết phải xin phép công dân.

Sở dĩ có thể làm được điều này dựa trên hai hệ thống điện tử nòng cốt: chứng minh thư kỹ thuật số, thứ mọi người có thể dùng để ký hợp đồng, truy cập dịch vụ công, xem hồ sơ y tế, nộp thuế, bầu cử và X-road, bộ giao thức bảo mật – liên lạc cho phép truyền dữ liệu nhanh chóng, an toàn giữa nhiều cơ sở dữ liệu và hệ thống kỹ thuật số.

Cơ sở hạ tầng kỹ thuật số của Estonia không chỉ tiết kiệm chi phí quản lý, vận chuyển mà còn cung cấp khả năng bảo mật vô cùng cao.

Chia sẻ an toàn

Theo Kaevats, cơ chế phân tán mạnh hơn nhiều cơ chế tập trung. Hacker phải phá vỡ 300 máy chủ trong một phần nghìn giây để xâm nhập hệ thống. Estonia cũng cần bảo mật: năm 2007, nước này bị tấn công DDoS nhưng chỉ bị thiệt hại trên bề nổi và tin tặc không thể xâm nhập vào phần nhân hệ thống.

Nhận thức được nguy cơ từ tấn công mạng, Estonia phát triển “đại sứ quán dữ liệu” đầu tiên trên thế giới tại Luxembourg: là nơi lưu trữ dữ liệu đặt tại nước ngoài, được bảo vệ và miễn trừ dành cho đại sứ quán theo luật pháp quốc tế. Bản sao điện tử của hệ thống thông tin quan trọng – đáng chú ý là 10 cơ sở dữ liệu ưu tiên, bao gồm hệ thống thông tin ngân khố; danh sách dân cư, đất đai, kinh doanh, bảo hiểm; cơ sở dữ liệu định danh – đều được lưu trữ an toàn tại đây, đảm bảo mọi thứ được vận hành dù xảy ra bất kỳ chuyện gì.

Bắt đầu từ số 0

Nếu bạn đi thuê xe lần đầu, hãy “giắt lưng” một vài kinh nghiệm để không bị “hớ’ khi tiếp cận với loại dịch vụ này.

Xác định mục đích thuê

Trước khi thuê xe, người đi thuê nên xem xét kỹ mục đích của mình để chọn gói dịch vụ và loại xe phù hợp cho phù hợp. Một vài tiêu chí cần phải xem xét như: Đích đến ở đâu, quãng đường đi bao xa, đường đi dễ hay khó, đi trong thời gian mấy ngày, đi bao nhiêu người... để chọn loại xe du lịch hay xe đa dụng, dự định bao nhiêu người đi… Sau đó, tham khảo vài nơi cho thuê xe để chọn được chiếc xe tốt và phù hợp.

Chọn gói dịch vụ thuê xe

Khi chọn gói dịch vụ thuê xe, người thuê sẽ chọn loại xe phù hợp bằng cách quan tâm xem xe thuê sẽ tính theo ngày hay theo km, nếu thuê theo ngày nhưng hạn chế km thì phải chú ý chủ xe sẽ tính 1km phụ trội giá bao nhiêu tiền, tránh bị hớ về sau. Nên cẩn trọng cả những điều này vì nó sẽ hạn chế tối đa những phiền hà khi bạn gặp phải chủ thuê khó tính.

Đặt xe sớm

Khi đã xác định được mục đích thuê xe, để đảm bảo thuê được xe trong thời gian mong muốn với giá hợp lý, người thuê hãy tìm một số địa chỉ cho thuê xe uy tín trước khi đưa ra quyết định và nên đặt cọc trước để chắc chắn có xe.

Sau đó, người thuê hãy nhấc điện thoại lên và tham khảo giá. Ở vào thời điểm, thường xuyên “cháy” xe cho thuê vào các kì nghỉ dài như dịp nghỉ lễ Tết Nguyên Đán, người thuê nên gọi và đặt thuê xe trước ngày sử dụng khoảng từ nửa tháng đến một tháng.

Gọi và đặt xe sớm là việc làm cần thiết nhưng lại rất ít người chú ý tới. Nếu làm được điều này, người thuê sẽ chủ động hơn trong việc lên lịch trình cho kì nghỉ cũng như tiết kiệm được số tiền không nhỏ vì thời điểm đặt xe giá chưa bị đội lên cao.

Mang giấy tờ cần thiết khi thuê xe

Về thủ tục thuê xe, thông thường chủ cho thuê xe yêu cầu người thuê phải có Giấy phép lái xe, Chứng minh thư nhân dân hoặc sổ hộ khẩu, phương tiện thế chấp (xe máy chẳng hạn). Nếu không có một trong các loại giấy tờ trên, người thuê phải đảm bảo thanh toán cho chủ xe bằng tiền mặt qua giấy cam kết hoặc phương tiện thay thế như xe máy có giá trị quy ra mức tiền nhất định.

Kiểm tra giấy tờ xe

Điều dễ dàng nhất nhưng lại rất nhiều bỏ qua đó là kiểm tra về thời hạn lưu hành, giấy tờ xe. Trong trường hợp bị cảnh sát tuýt còi, nếu giấy tờ xe và thời hạn lưu hành xe đã hết, rất có thể bạn sẽ gặp rắc rối to. Với các loại xe đã hết hạn đăng kiểm, Cảnh sát giao thông sẽ phạt ở mức 2-3 triệu đồng cùng với 30 ngày giữ xe. Ngoài ra, khi thỏa thuận đặt cọc, hãy thêm điều khoản đền bù cụ thể của nơi cho thuê xe trong trường hợp không giao xe đúng hẹn để khỏi bị lỡ việc.

Kiểm tra bên ngoài

Khi đã thoả thuận xong về các thủ tục, người thuê cần phải qua khâu kiểm tra xe, tất nhiên điều này còn tuỳ độ cẩn thận của từng người. Tuy nhiên, theo kinh nghiệm đi thuê xe thì tốt hơn cả là khách hàng nên kiểm tra xe thật cẩn thận. Việc kiểm tra xe không chỉ để đảm bảo an toàn cho việc sử dụng mà còn rất cần thiết để tránh những tranh cãi không đáng có hay những phiền hà về đền bù khi trả xe.

Trước khi thuê xe, người đi thuê nên xem xét kỹ mục đích của mình để chọn gói dịch vụ và loại xe phù hợp.

Thông thường bạn cũng chỉ có thể kiểm tra kỹ tình trạng vỏ xe. Còn về máy thì hơi khó, nhất là những người có ít kinh nghiệm. Vì thế, lúc nhận xe, người thuê xe nên kiểm tra xe thật kỹ thân vỏ bên ngoài xe vì điều này chưa bao giờ là thừa bởi nếu thiếu kinh nghiệm, khách hàng sẽ phải chịu những khoản phí “trên trời rơi xuống”. Chẳng hạn, nếu chỉ kiểm tra tình trạng vỏ xe một cách qua loa, khi về có khả năng khách hàng sẽ phải chi tiền đền một vết xước bị bùn đất che lấp và có từ đời nào với giá không rẻ.

Do vậy, khách hàng hãy chịu khó soi thật kỹ các vết xước, vết móp trên vỏ xe, vành bánh, gương kính, đèn pha, đèn hậu, kiểm tra lốp sơ cua và một vài phụ tùng đi kèm nếu có. Sau đó, hãy chỉ rõ cho chủ xe rồi ghi chi tiết vào thoả thuận nếu người thuê không muốn mất tiền oan. Bên cạnh đó, với một số mẫu xe, người thuê xe hãy để mắt đến cả lốp sơ cua và phụ tùng đi kèm như đồ nghề, kích…

Kiểm tra nội thất

Sau khi đã kiểm tra ngoại thất, khi bước vào trong xe người thuê phải bật khóa điện, khởi động máy và kiểm tra ổ đĩa CD, DVD, hệ thống loa, còi, cảm biến lùi... Nếu một trong những thiết bị trên không hoạt động hoặc có hoạt động phập phù, thì người thuê phải yêu cầu bên cho thuê xác nhận tình trạng của thiết bị đó, hoặc yêu cầu niêm phong thiết bị đã bị hỏng rồi ký vào phần ghi chú của hợp đồng thuê xe.

Còn khi kiểm tra, các thiết bị trên vẫn hoạt động bình thường thì người thuê nên tắt máy rồi khởi động lại, bật hết các thiết bị trên kiểm tra lại một lần nữa để đề phòng chúng hoạt động không ổn định.

Tiếp đến, kiểm tra bề mặt tất cả các ghế ngồi trên xe, sàn lót dưới chân xem có nơi nào bị cháy hoặc rách hay không. Người thuê cũng không nên bỏ qua các bộ phận khác ở phần nội thất như: mặt táp lô, tay nắm cửa phía trong xe, hệ thống kính điện... xem chúng còn hoạt động tốt hay không.

Để đảm bảo an toàn cho chuyến đi, nên kiểm tra xem xe có lốp dự phòng còn sử dụng được hay không, các thiết bị hỗ trợ khác như: kích xe, hộp đồ, cầu chì và bóng đèn sơ cua... Nếu thiếu một trong những dụng cụ trên thì người thuê phải yêu cầu bên cho thuê bổ sung ngay rồi mới nhận xe.

Cuối cùng, kiểm tra kẹp chì ở đồng hồ côngtơmét, số kilômét đã đi, lượng xăng còn lại trong bình. Sau đó, để yên tâm trước khi nhận xe, người thuê nên yêu cầu bên cho thuê được đi thử xe một vòng để kiểm tra hệ thống lái, giảm xóc, điều hòa

Kiểm tra máy móc và số km

Công việc này khó khăn hơn, nhất là những người ít có kinh nghiệm, nên để tránh những sự cố và việc phải sửa chữa trên đường đi, người thuê có thể nhìn biển đăng ký để tránh thuê phải xe quá cũ.

Ngoài ra, người thuê cũng cần kiểm tra số km hiện tại, tình trạng xăng, tốt nhất là nên lái thử một đoạn để xem máy móc, tránh những sửa chữa không đáng có trên đường đi.

Thỏa thuận số km phụ trội

Không chỉ kiểm tra xe kỹ, người thuê cũng nên xem xét các điều khoản thoả thuận và hỏi kỹ về gói dịch vụ: thời gian cho thuê, hạn chế bao nhiêu km/ngày (thường là hạn chế từ 200 đến 300 km/ngày) và giá tiền km phụ trội (dao động từ 2.500 đồng đến 3.500 đồng/km). Trước khi nhận xe, lập biên bản để xác định tình trạng của xe một cách rõ ràng, cụ thể.

Làm hợp đồng chặt chẽ

Lưu ý, hầu hết các điểm cho thuê xe tự lái vào dịp Tết Nguyên đán thường chỉ nhận làm hợp đồng cho thuê xe cả gói từ 7 - 10 ngày chứ không cho thuê xe lẻ, nên nếu muốn thuê 2 - 3 ngày, bạn phải thuê xe sớm với giá cao hơn một chút.

Khi thoả thuận đặt cọc hãy thêm điều khoản đền bù cụ thể của trung tâm cho thuê xe trong trường hợp không giao xe đúng hẹn, không đúng loại xe đã hợp đồng... Chẳng hạn, trong hợp đồng thuê xe tự lái thường có mục thuê xe loại nào, đời xe, biển số xe, màu xe... Tuy nhiên, nếu bạn không để ý tới điều khoản này thì hầu hết các điểm cho thuê xe đều bỏ qua luôn để tránh bị ràng buộc, và khi giao xe, nhiều khách hàng đã phải nhận những chiếc xe cũ, không an toàn...

Hiện nay chưa có quy chế nào chuẩn cho việc thuê xe mà mỗi nơi cho thuê lại tự đặt ra những quy định riêng và phần thiệt thòi luôn thuộc về bên thuê xe. Do đó, người đi thuê luôn phải cẩn trọng trong các thủ tục.

Hiện nay trên thị trường có rất nhiều nơi cho thuê xe tự lái với quy mô lớn, có nhiều loại xe sẵn sàng phục vụ khách có nhu cầu du xuân bằng ô tô. Không có quy chuẩn cho việc thuê xe mà mỗi nơi cho thuê lại tự đặt ra những quy định riêng để đảm bảo quyền lợi cho cả hai bên. Vì vậy cả khách và người cho thuê xe luôn phải cẩn trọng trong các thủ tục là điều cần thiết trước khi đặt bút ký hợp đồng.

Nhờ người tư vấn

Trong trường hợp xe gặp tai nạn, sự cố phải đền, nên nhờ người có hiểu biết về xe tư vấn để tránh đôi co và có những đòi hỏi đền bù không thoả đáng.

(Theo VOV)