Nhận định, soi kèo Wellington Phoenix vs Sydney FC, 13h00 ngày 15/1: Trái đắng sân nhà

Cô gái đang xem qua tab Explore (Khám phá), một tính năng trên Instagram hiển thị các bài đăng được mạng xã hội này xác định là phù hợp với sở thích và mối quan tâm của người dùng, dựa trên các thuật toán theo dõi hoạt động trực tuyến của họ và từ đó hiển thị các bài đăng gắn với các đặc điểm cá nhân.

Tuy nhiên, khác với nhiều người dùng Instagram khác, Mosley và những người bạn ở trường trung học tại bang Maryland, Mỹ đã tìm ra cách để "đánh lừa" công cụ theo dõi của mạng xã hội hình ảnh thuộc Facebook. Trong lần đầu truy cập, tab Explore của cô hiển thị hình ảnh về huyền thoại bóng rổ Kobe Bryant. Lần tiếp theo là hướng dẫn nấu ăn, và lần thứ ba lại là hình ảnh về các loài động vật hoang dã.

"Tôi chưa bao giờ xem ảnh về động vật bằng tài khoản này bao giờ," Mosley phát biểu tại Hội nghị hacker Shmoocon tổ chức ở Washington, DC., Mỹ cùng với cha mình, ông Russell Mosley. Tại đây, cô gái có một bài thuyết trình về cách thức mà những người dùng trẻ đang bảo vệ tài khoản của mình khỏi sự theo dõi của Instagram.

Mỗi lần mở tab Explore, tài khoản Instagram lại hiện ra những chủ đề hoàn toàn mới mà cô không hề quan tâm. Đó là bởi vì không chỉ mỗi Mosley sử dụng tài khoản này – nó thuộc về cả một nhóm bạn của cô, có ít nhất là 5 người. Có thể họ không hoàn toàn che giấu được những dữ liệu về mình, nhưng họ có thể để lại hàng trăm dấu vết hỗn loạn của nhiều người khác nhau để khiến thuật toán của Instagram "bối rối".

Nếu bạn cũng muốn thử làm giống như nhóm bạn trên, thì đây là cách thức thực hiện:

- Đầu tiên, hãy tạo nhiều tài khoản. Bạn có thể có một tài khoản Instagram dành riêng cho bạn và bạn bè, hoặc một tài khoản khác chỉ phục vụ sở thích cá nhân của mình. Hãy cung cấp mật khẩu và các phương thức truy cập vào tài khoản ít rủi ro này cho một người mà bạn tin cậy.

- Sau đó, hãy thực hiện một yêu cầu khôi phục mật khẩu cho tài khoản đó, và gửi liên kết đặt lại mật khẩu cho người bạn mà mình tin tưởng. Việc đặt lại mật khẩu không tự động chấm dứt các phiên đăng nhập Instagram trước đó, do vậy cả bạn và người bạn kia đều có thể truy cập vào cùng tài khoản này tại cùng một thời điểm.

- Cuối cùng, yêu cầu người bạn kia đăng tải một bức ảnh bất kỳ. Khi thực hiện điều đó, Instagram sẽ tự động thu thập các siêu dữ liệu từ thiết bị mới của người đó. Hãy lặp lại thao tác này với một mạng lưới gồm nhiều người, chẳng hạn, 20 người bạn chẳng hạn, tương ứng với 20 địa điểm khác nhau và 20 thiết bị khác nhau? Điều này chắc chắn sẽ khiến Instagram bối rối.

"Ứng dụng có thể tự hỏi, ‘Này, bạn đăng tải hình ảnh bánh humburger ở Đức, có lẽ bạn thích nước Đức, thích ăn humburger hoặc thích đi du lịch phải không, chúng tôi sẽ gửi những thứ đó cho bạn," Mosley nói. "Chúng tôi liên tục thay đổi người gửi dữ liệu lên các tài khoản. Có tuần, tôi đăng tải ảnh lên 17 tài khoản khác nhau, trong khi tuần khác lại chỉ là 4 mà thôi."

Russell Mosley (trái) và con gái Samantha Mosley đang thuyết trình tại Hội nghị Shmoocon hôm 1/2 vừa qua.

Facebook cho biết phương pháp này không đi ngược lại với các chính sách của công ty, song không khuyến khích điều này vì các vấn đề bảo mật.

Theo dõi

Gần như mọi hành động bạn thực hiện trên mạng đều bị theo dõi. Những công ty như Facebook và Google biết bạn làm gì trên dịch vụ của họ cũng như ngoài các dịch vụ đó. Đó là lý do vì sao bạn có thể sẽ thấy nhiều ảnh chó cưng hơn trên Instagram sau khi đặt mua một hộp thức ăn cho chó trên Amazon.

Apple và Google cấp các mã số định danh quảng cáo cho từng thiết bị iOS và Android một, cho phép quảng cáo hướng đối tượng trên các ứng dụng di động tuỳ thuộc vào nơi bạn đăng tải dữ liệu và nội dung bạn đang xem. Tương tự, Facebook có các "pixel theo dõi" đặt trên khắp trang web của họ, nhờ đó họ biết bạn đang truy cập vào trang web nào trên mạng và có thể tiến hành đo đạc, đánh giá dữ liệu, chẳng hạn như bạn có đặt mua một sản phẩm nào đó hay không, hoặc bạn xem trang đó trong thời gian bao lâu.

Ngoài ra, các công ty như LiveRamp hợp tác với hàng trăm nhà quảng cáo để giúp kết nối các hoạt động ngoài đời thực và định danh trên mạng của người dùng. Sinh viên, học sinh nhiều nơi đã nhận ra mình bị theo dõi ngày càng nhiều, đôi khi bởi những bậc phụ huynh đang lo lắng về con em hay ban lãnh đạo nhà trường, sử dụng các công nghệ như Social Sentinel để thu thập dữ liệu của sinh viên trên các trang mạng xã hội.

Mặc dù quy định công khai của các mạng xã hội đối với bài đăng của người dùng là rất chặt chẽ, song các đối tác vẫn có thể khai thác hàng tá siêu dữ liệu về người dùng thông qua kênh này. Đồng thời, các công ty công nghệ và lãnh đạo trường học không phải là mối lo ngại duy nhất về quyền riêng tư đối với sinh viên. Thậm chí, những nhà tuyển sinh và nhà tuyển dụng cũng rất quan tâm đến những thông tin này.

"Chúng tôi phát hiện ra rằng các trường đại học và nhà tuyển dụng đang nhắm đến các tài khoản trên các phương tiện truyền thông xã hội của chúng tôi," Mosley nói. "Chúng tôi đang tìm cách để có thể sống cuộc sống tốt nhất của mình mà không phải lo lắng về việc mọi người theo dõi chúng tôi, quan sát mọi khoảnh khắc chúng tôi thực hiện trên mạng và tìm cách kết nối chúng với cuộc sống thực của chúng tôi."

Các nhà tuyển sinh đại học và nhà tuyển dụng chỉ biết về sinh viên thông qua các bài đăng trên các phương tiện truyền thông xã hội của họ, Mosley nói. Nhưng trong nhiều trường hợp, danh tính trên mạng có nhiều điểm khác biệt so với cuộc sống thực của mỗi người.

"Bạn có thể theo dõi danh tính đó của chúng tôi trên mạng, nhưng chúng tôi không muốn những gì mình thể hiện trên đó bị gắn với bản thân chúng tôi ở ngoài đời thực," cô phát biểu.

Nỗ lực của cả nhóm

Việc bảo vệ quyền riêng tư của bản thân bằng cách "ẩn náu" trong một nhóm người không phải là một ý tưởng mới. Thực tế, nó có từ trước khi các bạn trẻ này áp dụng chiến lược trên trên Instagram.

Ví dụ, các chương trình khách hàng thân thiết và quà tặng dành cho khách hàng trung thành của các cửa hàng thu thập rất nhiều dữ liệu về những người tham gia, như thói quen mua sắm và sở thích của họ. Đổi lại, khách hàng nhận được điểm thưởng hoặc phiếu giảm giá để áp dụng cho các đơn hàng của họ. Nhưng những người mua sắm am hiểu quyền riêng tư đã tìm ra một cách giải quyết: Họ có thể chia sẻ những thẻ khách hàng này thông qua các nhóm trực tuyến. Điều này về cơ bản làm cho các nhà môi giới dữ liệu bị "ngộp" với vô số dữ liệu không hề liên quan đến nhau.

Các nhà phát triển phần mềm cũng đã bắt đầu xây dựng các công cụ để làm biến dạng dữ liệu mà các mạng xã hội có về bạn. Năm 2018, một nhà phát triển đã chia sẻ mã nguồn của một công cụ khiến cho dữ liệu của Facebook có về bạn bị biến dạng, bằng cách thay thế các bài đăng cũ bằng các dòng mã ngẫu nhiên, khiến mạng xã hội này không thể xây dựng chân dung của bạn để bán cho các bên quảng cáo.

Jennifer Grygiel, Phó Giáo sư trợ lý tại Đại học Syracuse, chuyên nghiên cứu về truyền thông xã hội, cho biết các biện pháp bảo vệ quyền riêng tư của thanh thiếu niên như trên là sáng tạo, mặc dù có phần hơi cực đoan. Tuy nhiên, họ vẫn coi đó là một phương pháp hiệu quả để chống lại những sự kiểm duyệt của các bên liên quan đối với sinh viên.

"Thanh thiếu niên tuổi teen đã lớn lên với nhận thức rằng sự riêng tư của họ đang bị xâm nhập và thu thập bởi các ứng dụng như thế này," Grygiel nói. "Có thể một trong những tài khoản mạng xã hội của họ đăng tải các thông tin chỉ trích trường học, hoặc họ đang tham gia hoạt động xã hội và họ lo lắng về những biện pháp mà chính quyền địa phương có thể tiến hành chống lại họ."

Tuy nhiên, điều này cũng đồng nghĩa với việc bất cứ thành viên nào trong nhóm đăng tải một thông tin sai sự thật hoặc độc hại bằng tài khoản, thì tất cả những người tham gia đều có thể phải chịu trách nhiệm.

Phải mất nhiều công sức để có thể bảo vệ sự riêng tư cho dữ liệu của bạn trên Instagram. Bạn không chỉ phải phối hợp với nhiều người cùng có quyền truy cập vào một tài khoản dùng chung và có thể đăng tải bất kỳ thứ gì lên tài khoản đó vào bất kỳ thời điểm nào. Điều này đòi hỏi bạn phải hoàn toàn tin tưởng rằng không có thành viên nào trong nhóm sẽ lạm dụng quyền truy cập để thực hiện một hành vi xấu đối với cả nhóm.

"Đáng lẽ, thanh thiếu niên tuổi teen không cần phải thực hiện những biện pháp mạnh đó chỉ để tham gia vào mạng xã hội mà vẫn giữ được quyền riêng tư cho mình", dẫn lời Liz O'Sullivan, Giám đốc công nghệ tại Dự án Giám sát Các Công nghệ Theo dõi cho biết.

"Tôi đồng tình với việc thế hệ trẻ đang suy nghĩ về những vấn đề này, nhưng điều khiến tôi không hài lòng đó là họ [những thế hệ trẻ] phải nghĩ ra những chiến lược phức tạp như vậy để không bị theo dõi. Đáng ra người dùng không cần phải có một mạng lưới bạn bè rộng như vậy chỉ để "ẩn mình" trên Instagram. Nền tảng này nên cung cấp một loại tài khoản cho phép người dùng cảm thấy thoải mái và an toàn khi tham gia các phương tiện truyền thông xã hội", O'Sullivan bày tỏ.

Quang Huy (Theo Cnet)