Năm 2016, một cô gái 18 tuổi ở Carinthia, miền nam nước Áo, đã kiện cha mẹ vì đăng hình riêng tư của mình thời thơ ấu lên Facebook. Đơn kiện ghi rõ trong vòng 7 năm (từ năm 2009), cha mẹ đã đăng hơn 500 tấm hình lên mạng, trong đó có nhiều tấm ảnh riêng tư của cô. Việc họ đăng những tấm hình này lên mà không có sự cho phép của con gái đã khiến cuộc sống cô "khổ sở".
"Họ không quan tâm đó là hình gì - hình tôi ngồi đi vệ sinh hoặc nằm trần truồng trong cũi, mỗi giai đoạn trong đời tôi đều bị họ chụp ảnh sau đó đăng lên cho mọi người xem", cô nói với The Local.
Giống như cô gái trên, nhiều người trẻ khi lớn lên cũng phải "vật lộn" với những thứ không mấy tự hào mà cha mẹ họ vô tư đăng lên mạng. Một người trưởng thành khoảng 30 tuổi hiện nay có thể có đến 14 - 15 năm quá khứ "online", bắt đầu từ hình ảnh siêu âm được phụ huynh đăng lên trang cá nhân.
Hãy nghĩ xem, tâm lý của cô con gái mới lớn hẳn chẳng vui vẻ gì khi bị mẹ đăng bức ảnh trong bộ quần áo xộc xệch, gương mặt đầy mụn đang ngồi ngẩn ngơ khi mới thức dậy.
Nếu bạn là một anh chàng ở tuổi 20, sẽ thế nào khi cô gái bạn thầm "crush" lục lại được bức ảnh "cởi truồng tắm chậu" khi mới 3 tuổi được cha mẹ chia sẻ từ rất lâu?
 |
Nhiều người trẻ khi trưởng thành phải "vật lộn" với nỗi khổ khi cha mẹ tự do đăng ảnh họ khi còn bé. Ảnh: familycircle.com. |
Với nhiều người, đăng ảnh con trẻ lên mạng chỉ như một điều hết sức bình thường, chẳng có gì đáng tranh luận. Bởi việc chia sẻ từng khoảnh khắc của trẻ từ khi con “thành hình” trong bụng đến lúc con bập bẹ, tập đi từ lâu trở thành món ăn tinh thần không thể thiếu của số đông các bậc cha mẹ, dù ở đâu đi nữa.
Nhưng con cái cũng có quyền riêng tư, được lựa chọn những thứ về bản thân mà họ muốn công khai lên mạng hoặc giữ kín cho riêng mình.
Và nếu nghĩ đến những nguy hiểm tiềm ẩn đứa con nhỏ của mình có thể gặp phải như bị bắt cóc, bị kẻ xấu xâm hại nhờ vào loạt ảnh, thông tin được họ đăng đều đều, chi tiết lên trang cá nhân, chắc hẳn phụ huynh sẽ phải nghĩ kỹ hơn mỗi lần muốn "up" một thứ gì đó về con.
Con của tôi, tôi có quyền?
Nếu bạn cho rằng mình hoàn toàn có quyền đăng bất kỳ điều gì về con của mình lên mạng thì nên xem xét lại.
Từ ngày 1/6/2017, Luật trẻ em của Việt Nam chính thức có hiệu lực. Theo đó, nghiêm cấm các hành vi công bố, tiết lộ thông tin về đời sống riêng tư, bí mật cá nhân của trẻ em khi không được sự đồng ý của trẻ (từ 7 tuổi trở lên) và của cha, mẹ, người giám hộ trẻ.
Năm 2018, Luật riêng tư của Pháp gây chú ý lớn khi cho phép những đứa con khi trưởng thành có thể kiện cha mẹ vì từng đăng ảnh khi bé của họ lên mạng xã hội không có sự đồng ý của con. Tội này có thể thể bị phạt tiền hoặc phạt tù nặng.
Năm 2016, cảnh sát Liên bang Bỉ đề nghị phụ huynh ngừng chia sẻ ảnh của con họ lên mạng, để bảo vệ quyền riêng tư của con cái họ để tránh các tội ác liên quan đến trẻ em.
 |
Cha mẹ vẫn thường đăng hình ảnh, thông tin về con mà không lường hết được những nguy hiểm có thể xảy ra với trẻ. Ảnh: abc.net. |
Cha mẹ tự do đăng ảnh, thông tin của con trẻ lên mạng xã hội được coi là “vấn nạn” trong thời đại 4.0. Chính phủ nhiều quốc gia trên thế giới thường xuyên cảnh báo phụ huynh về những tiêu cực tiềm ẩn khi đăng ảnh con trẻ lên mạng xã hội.
Mối lo ngại được đặt ra là hành động này của cha mẹ có thể xâm phạm quyền riêng tư của trẻ em. Những hình ảnh này nếu bị lợi dụng có thể khiến trẻ có nguy cơ bị ấu dâm, gây ra nhiều hậu quả nếu kẻ xấu khai thác dữ liệu và nhận dạng khuôn mặt.
Trong một cuộc khảo sát về trẻ em ở Anh trong độ tuổi từ 12 đến 16, 70% số người được hỏi cho biết họ cảm thấy cha mẹ không tôn trọng quyền riêng tư trực tuyến của họ.
Điều này nghiêm trọng đến nỗi từ nhiều năm trước người ta đã có những thuật ngữ riêng về nó.
“Sharenting” - kết hợp giữa "chia sẻ" và "nuôi dạy con cái" - là từ được đặt ra để mô tả việc cha mẹ lạm dụng phương tiện truyền thông xã hội để chia sẻ nội dung về con cái họ. Khoảng những năm 2013 - 2014, từ này được sử dụng thường xuyên hơn trong các phương tiện truyền thông chính thống bằng tiếng Anh.
 |
Nhiều đứa trẻ không thoải mái khi bị cha mẹ đăng ảnh, thông tin của mình lên mạng. Ảnh: Real Simple |
Đăng ảnh con trẻ của bạn trên phương tiện truyền thông xã hội ở mức nào là ổn? Khi nào hành động đó bị xem là xâm phạm quyền riêng tư của chúng? Những câu hỏi này trở thành vấn đề gây tranh cãi trên mạng xã hội Trung Quốc thời gian gần đây.
Bài đăng với nội dung “Bạn có nên chia sẻ hình ảnh này của con trên Moments không?” nhận được tới 140 triệu lượt xem trên Weibo.
" alt=""/>Khi người trẻ là 'nạn nhân' bị cha mẹ đăng hình kém xinh lên mạng
Trần Anh (27 tuổi, kinh doanh tự do) và Mỹ Nhiên (26 tuổi, nhân viên marketing) chia tay sau 1 năm yêu nhau. Họ quyết định thôi thuê chung căn hộ, “chia tài sản” và đường ai nấy đi.Vật dụng mua chung như ti vi, đầu bếp… họ thoả thuận ai thích cái gì thì lấy cái nấy. Nhưng có một số thứ khiến cả hai trở nên bế tắc. Đồ nấu ăn thì dễ rồi, mỗi đứa có thể lấy một cái, nhưng tài khoản bán hàng gần 1 triệu lượt theo dõi, biết phải chia thế nào?
“Chưa hết, tài khoản xem phim online vừa mới mua được vài ngày, cắt đứt thì tiếc quá”, Mỹ Nhiên nhớ lại.
Họ đi đến quyết định khó khăn: Chia tay mong làm bạn. Fanpage triệu lượt thích kia, chưa tìm ra hướng giải quyết vẫn sử dụng chung. Còn tài khoản xem phim, chia nhau cũng đỡ một khoản kha khá.
.jpg) |
Có một số điều ràng buộc dẫn đến tình trạng "Chia tay mong làm bạn" của một số người trẻ hiện nay. Ảnh: Spiderum. |
Chia tay vẫn dùng chung tài khoản
Sau hơn 1 năm chia tay, Mỹ Nhiên cho biết cô và bạn trai cũ vẫn xem nhau như những người bạn, đối tác làm ăn. Dù trước đó, cô nói mâu thuẫn cả hai rất lớn, tưởng chừng không thể giải quyết được.
Fanpage dùng để kinh doanh kia, hai người từng góp vốn chung. Vì vậy, để giải quyết, hai người chưa biết phải đưa ra hướng như thế nào.
“Tài khoản không thể đổi mật khẩu được vì đăng ký bằng email của Trần Anh. Nhưng anh ấy cũng không làm gì được vì phải xác minh bằng số điện thoại của mình”, cô nói.
Chuyện của Ngọc Hiếu (23 tuổi, ĐH Tôn Đức Thắng TP.HCM) và bạn trai cũng là trường hợp tương tự.
Hiếu và người yêu quen nhau từ lúc là sinh viên năm nhất. Chưa kiếm được tiền, hai bạn trẻ phải chắt chiu trong sinh hoạt, chia nhau tiền ăn, quyển giáo trình cho đến đề cương ôn thi.
 |
Chia tay nhưng cùng dùng chung tài khoản là điều khá phổ biến với giới trẻ. Ảnh: Slate. |
Như bao người trẻ khác, họ cũng có nhu cầu xem phim bằng ứng dụng tính phí. Muốn yêu nhau một cách công bằng, Hiếu quyết định không lằng nhằng chuyện tiền bạc. Vì vậy, cô chia đôi tiền, mỗi tháng trả khoảng 130.000 đồng cho người yêu phí xem phim.
"Dù đã chia tay, chúng tôi không nhất thiết cắt bỏ mọi liên lạc", Ngọc Hiếu nói. Dùng chung tài khoản giúp họ tiết kiệm kha khá chi phí dành cho việc giải trí, dùng phần tiền còn lại cho việc trang trải việc học.
Một tiến sĩ tâm lý thuộc đại học Missouri, Mỹ từng nói: Việc chia sẻ những điều trong cuộc sống dễ giúp hai người đổ vỡ quay lại với nhau, nhất là trong thời đại công nghệ phát triển.
Tuy nhiên, điều này phụ thuộc vào việc bạn muốn làm điều đó hay không hay lại khiến người trong cuộc thêm khó xử. Cách tốt nhất là giải quyết triệt để những gì còn tồn lại khi chia tay, tránh vướng bận về sau.
Nền kinh tế chia sẻ
Trên thực tế, việc dùng chung tài khoản mạng xã hội, ứng dụng di động không quá xa lạ. Giới chuyên gia gọi việc này là biểu hiện đơn giản của nền kinh tế chia sẻ, hoặc nền kinh tế truy cập.
Theo Hiệp hội Khoa học và Công nghệ Thông tin Hoa Kỳ, nền kinh tế truy cập phát triển với công nghệ thông tin và được hỗ trợ bởi các trung gian, thông qua các trang web và ứng dụng di động.
Và trong cộng đồng kinh tế dựa trên sự phát triển của công nghệ này, người tham gia sẽ "chia sẻ, trao đổi, giao dịch thông qua công nghệ và các cộng đồng ngang hàng".
Như vậy, với người trẻ hiện đại, ngay cả khi không còn tình yêu, họ vẫn tìm cách tốt nhất bảo vệ túi tiền, hợp tác cùng có lợi.
 |
Ngay cả khi không còn tình yêu, nhưng vì lợi ích chung, nhiều người sẵn sàng chia sẻ ứng dụng di động. Ảnh: The CEO. |
Gần đây, các dịch vụ âm nhạc, giải trí cho phép nhiều người dùng chung tài khoản, giá rẻ hơn so với sử dụng ứng dụng dạng cá nhân. Điều này tạo ra quan hệ ràng buộc lâu dài sau chia tay, thậm chí là ở các cặp vợ chồng đã ly hôn.
"Các loại giấy tờ hành chính, bảo hiểm xe hơi, bảo hiểm y tế thường gắn với một người. Nhưng với các gói ứng dụng giải trí, xem phim thì không như thế, có thể thoải mái chia sẻ mà không vấn đề gì", Amanda Singer, đại diện Trung tâm Hòa giải xung đột gia đình tại San Diego nói.
Không hẳn là yêu nhau mới chia sẻ mọi thứ với nhau, người ta hoàn toàn có thể làm thế khi hiểu được đối phương. "Việc dùng chung ứng dụng xem phim mình thấy khá bình thường, đó là cách giúp bạn giữ lại tình bạn sau chia tay", Hoàng Quân (26 tuổi, TP.HCM) chia sẻ.
Dở khóc dở cười vì 'share tài khoản'
Nguyễn Hữu Khoa (25 tuổi, thiết kế đồ họa) có quan điểm yêu nhau là không có gì phải giấu giếm. Anh tin tưởng giao tài khoản Facebook, dùng cả số điện thoại của bạn gái để dùng làm mã xác minh.
Theo Khoa, bạn gái của anh là người hay ghen, thường xuyên kiểm tra anh like ảnh của ai, tương tác với những người nào. "Công việc của mình cần phải chiều chuộng khách hàng, trò chuyện vài ba câu thiện cảm một chút cô ấy cũng không hài lòng".
Chuyện gì đến sẽ đến, anh chia tay bạn gái vì không hợp nhau. Điều Khoa không ngờ nhất, cô đã thay đổi mật khẩu, xóa hẳn tài khoản của anh, cho đó là "hậu quả của việc thả thính trên mạng xã hội".
Một câu chuyện khá hài hước khác diễn ra trên đất Mỹ. John McKellar đã bị bạn gái bỏ với lý do anh quá nghiện phim 16+. Theo đó, hai người cùng dùng chung tài khoản Netflix, anh xem gì đều bị bạn gái Stella biết được.
"Không hiểu sao Stella lại lấy lý do tôi thích xem phim 16+ để chia tay. Biết vậy tôi không chia sẻ tài khoản cho cô ấy", McKellar nói.
 |
Dùng chung tài khoản và ứng dụng di động dẫn đến nhiều tình trạng "dở khóc dở cười". Ảnh: Medium. |
Ông Reed Hastings, giám đốc điều hành của Netflix cho biết ông hoàn ủng hộ việc dùng chung tài khoản. Tuy nhiên, bạn cần chú ý, tránh để việc này khiến bạn gặp những tình huống không hay trong cuộc sống.
"Chúng tôi chấp nhận việc chia sẻ tài khoản cùng nhau nhưng hy vọng bạn chỉ nên chia sẻ với các thành viên trong gia đình. Đừng để thông tin cá nhân bị đánh cắp, hoặc có người lợi dụng chúng để uy hiếp bạn", ông Reed Hastings nói.
Việc gắn kết, ràng buộc với nhau sau khi chia tay là điều hiếm gặp. Giống như trường hợp của Mỹ Nhiên, vì một số lý do nhất định, họ buộc phải làm bạn sau khi không còn sống chung. Cô gái 26 tuổi cho rằng, khi nào tìm ra hướng giải quyết thích hợp trong kinh doanh, cô sẽ nghĩ đến việc không kết nối với bạn trai cũ.
Nhưng cũng có trường hợp cho rằng, việc có cùng tiếng nói chung sau khi chia tay là điều khá bất hợp lý. Có nhiều cách để giải quyết, tại sao lại chọn cách đối mặt với người hết tình cảm chỉ vì "tiếc tiền, không thể giải quyết công việc".
"Mình không nghĩ khi chia tay còn có lý do để kết nối với nhau. Tài khoản chung ư? Sao không dùng tiền để mua lại. Còn tài khoản ứng dụng xem phim? Vài trăm nghìn có đáng để gắn kết với người mình không thích không?", Trần Ngọc Thiên An (26 tuổi, TP.HCM) khẳng định.
" alt=""/>Hết yêu thì chia tay, nhưng tài khoản dùng chung thì phải làm sao?