Ngày công bố điểm thi, Hạ Bân thông báo trượt ĐH lần 2. Lúc này, vợ chồng bà Lệ Anh suy sụp. Khi bố mẹ đang tuyệt vọng, Hạ Bân nói muốn đi du học. “Con nghe nói đi du học, về nước sẽ dễ dàng tìm việc", Hạ Bân khẳng định. 

Nghe gợi ý này, vợ chồng bà quyết định cho con đi du học. "Chúng tôi gửi con trai đến trung tâm dạy Ngoại ngữ, sau đó ủy thác cho cơ sở này làm thủ tục đưa Hạ Bân sang nước ngoài học”, bà cho biết.

Vợ chồng bà Lệ Anh tham khảo ý kiến của nhiều người, quyết định cho con sang Đức. Chi phí học tập và sinh hoạt tại đây khoảng 300.000 NDT/năm (994 triệu đồng), sang đó Hạ Bân có thể vừa làm vừa học.

Tuy nhiên, sau khi sang Đức, Hạ Bân gặp rào cản về ngôn ngữ. Do đó, anh mất 1,5 năm học thêm tiếng Đức. Gia đình đã phải chi 100.000 NDT (331 triệu đồng) để Hạ Bân học tiếng. 

Đến năm 22 tuổi, Hạ Bân mới chính thức là sinh viên năm nhất ĐH ở Đức. Tưởng chừng, quá trình học của anh thuận lợi. Nhưng do tiếp thu chậm, Hạ Bân liên tục trượt môn. Anh mất đến 7 năm mới có thể tốt nghiệp tại trường ĐH bình thường ở Đức. 

Bà Lệ Anh cho biết con trai ở Đức 8,5 năm, gia đình chi khoảng 2,5 triệu NDT (8,2 tỷ đồng). Cuối năm 2022, Hạ Bân về nước với hy vọng tìm được công việc ổn định. Thế nhưng, thực tế phũ phàng, anh không thể tìm được công việc lý tưởng, phù hợp với bản thân. 

Sau cùng, anh quyết định thuê một khu đất rộng ở vùng nông thôn để trồng hoa. Bà Trần Lệ Anh và chồng sốc với quyết định của con trai, tuy nhiên họ vẫn tôn trọng. 

Người mẹ chia sẻ câu chuyện này với cảm xúc lẫn lộn. Thậm chí, vợ chồng họ không dám khoe với người ngoài có con đi du học. Bà cho rằng dù tôn trọng quyết định của con nhưng vẫn không khỏi chạnh lòng.

Đổi ngành vì ứng tuyển 50 công ty không thành công

Tiểu Lộc, 28 tuổi, là du học sinh tại Đức, chuyên ngành Hóa học Ứng dụng. Sau khi tốt nghiệp ĐH, anh trở về Trung Quốc nghỉ ngơi 1 năm. Học phí tại Đức 4 năm của Tiểu Lộc hơn 600.000 NDT/năm (1,9 tỷ đồng). 

Về nước một thời gian, Tiểu Lộc sang Anh học thạc sĩ tại trường ĐH Manchester (MIT) với mức học phí 350.000 NDT/năm (1,1 tỷ đồng). Với chi phí học tập ở nước ngoài, Tiểu Lộc dự kiến mất khoảng 5-6 năm mới có thể hồi vốn.

Cuối năm 2021, Tiểu Lộc tốt nghiệp thạc sĩ và trở về Trung Quốc. Anh tham gia ứng tuyển vào hơn 50 công ty hàng tiêu dùng và dược phẩm như Pfizer, Unilever, P&G và Bayer.

Cầm trên tay bằng cử nhân ĐH ở Đức và bằng thạc sĩ tại MIT, anh không nhận được lời làm việc tại các công ty trên.

Chuyên ngành của Tiểu Lộc có tính đặc thù, tìm việc khó. Bên cạnh đó, anh cũng phải đối mặt với không ít các đối thủ giỏi đến từ các ĐH như Phúc Đán, Giao thông, Công nghệ Nanyang...

Vì không tìm được việc, Tiểu Lộc quyết định chuyển chuyên ngành. Anh tham gia lớp phân tích dữ liệu và huấn luyện phỏng vấn bằng tiếng Anh và tiếng Trung. Bằng sự cố gắng không ngừng nghỉ, anh nhận được 3 lời mời phỏng vấn và trúng tuyển vào một công ty đãi ngộ tốt.

Du học sinh về nước chật vật tìm việc 

Tiểu Lâm, 26 tuổi, du học sinh tại Anh 6 năm, chuyên ngành Tài chính. Trong khoảng thời gian này, bố mẹ Tiểu Lâm đầu tư cho con 2 triệu NDT (6,6 tỷ đồng) tiền học. Vừa về nước hồi đầu năm, bạn bè tưởng rằng Tiểu Lâm sẽ dễ dàng tìm được công việc lương 20.000 NDT/tháng (66 triệu đồng).

Trải qua nửa năm tìm việc, cuối cùng Tiểu Lâm ứng tuyển thành công vào vị trí giao dịch viên lương 5.000 NDT/tháng (16 triệu đồng). Với mức lương này, nữ cử nhân không biết phải mất bao nhiêu năm mới hoàn đủ 2 triệu NDT tiền học ở nước ngoài 6 năm. 

Lục Trì, 24 tuổi, là cử nhân ngành Truyền hình - Điện ảnh. Anh quyết định ra nước ngoài học thêm để nâng cao trình độ và tăng cơ hội ứng tuyển. Chi phí học nâng cao ở nước ngoài của Lục Trì lên đến 500.000 NDT/năm (1,6 tỷ đồng).

Sau khi về nước, anh may mắn tìm được công việc đúng chuyên ngành. Tuy nhiên mức lương của Lục Trì nằm ngoài dự tính. Mỗi tháng, lương của anh vào khoảng 8.000 NDT (26 triệu đồng). Với mức lương này, anh mất hơn 5 năm mới có thể hoàn lại vốn. 

Nhiều gia đình chi tiền tỷ cho con đi du học với kỳ vọng về nước con có công việc ổn định không phải là những câu chuyện xa lạ. Thế nhưng, sự cạnh tranh khốc liệt trong thị trường việc làm ngày này khiến nhiều du học sinh về nước khó tìm được việc, thậm chí là lương thấp không đúng với kỳ vọng.

Theo Sohu

Sau khi đưa ra thông báo thu phí ngủ trưa, trường không giải thích được lý do chính đáng. Đại diện nhà trường cho biết việc sử dụng dịch vụ nghỉ trưa là tự nguyện và có sự giám sát của giáo viên.

"Chi phí thuộc về dịch vụ sau giờ học do TP Đông Quan quy định, tương đương với phí quản lý dành cho nhân viên nghỉ trưa", người này nói.

Trường học khẳng định chi phí này không bắt buộc. "Để tiết kiệm, học sinh có thể về nhà nghỉ trưa", đại diện trường thông tin.

Trước việc thu phí không hợp lý, nhiều phụ huynh đã viết đơn khiếu nại gửi Phòng Giáo dục TP Đông Quan, Quảng Tây, Trung Quốc. Chiều 4/9, đại diện văn Phòng Giáo dục TP này cho biết các khoản phí không phải quy định chung nhưng các trường tư thục có quyền thực hiện.

"Giờ nghỉ trưa không phải là dịch vụ sau giờ học. Dịch vụ sau giờ học là giáo viên đưa học sinh đi học hoặc dạy kèm vào buổi chiều khi tan lớp...", đại diện Phòng Giáo dục khẳng định.

Liên quan đến sự việc này, một phát ngôn viên của Cơ quan Phát triển và cải cách TP Đông Quan cho biết thu tiền ngủ trưa là hợp lý vì giáo viên không được nghỉ, phải thức để trông học sinh.

Hiện tại, thông báo thu hút sự quan tâm của nhiều phụ huynh. Phần lớn họ cho rằng nhà trường đang tận thu quá mức. 

Nếu bạn muốn đi bộ trong khuôn viên ĐH Worcester ở Massachusetts, Mỹ, bạn sẽ phải trả tiền.

Nếu những cuốn sách này có thể được tái sử dụng, có thể tiết kiệm được ít nhất 20 tỷ NDT (khoảng 65.000 tỷ đồng). Trong khi đó, nhiều học sinh Trung Quốc phàn nàn họ phải bán sách cũ để làm phế liệu mặc dù giá gốc cao hơn nhiều. Tình trạng lãng phí SGK từ tiểu học đến đại học là một thực tế nghiệt ngã tại quốc gia tỷ dân này, theo đánh giá của Beijing Review.

Lời kêu gọi tái sử dụng SGK ngày càng tăng tại Trung Quốc. Một số người tin rằng tái sử dụng SGK không chỉ giúp tiết kiệm giấy và gỗ mà còn có thể giúp giảm ô nhiễm môi trường do in sách. Hơn nữa, đây cũng là một biện pháp tốt để khuyến khích học sinh tiết kiệm, theo bài viết trên website Bộ Sinh thái và Môi trường Trung Quốc.

Nếu lượng SGK tại Trung Quốc vào năm 2021 được tái sử dụng, khoản tiền tiết kiệm có thể trang trải chi phí cho ít nhất 40.000 trường tiểu học thuộc Dự án Hope- một dịch vụ công của Trung Quốc, giúp trẻ em ở các khu vực nghèo khó tiếp cận giáo dục nhiều hơn.

Tuy nhiên, những khó khăn trong việc thúc đẩy tái sử dụng SGK là có thể hiểu vì một số ý kiến cho rằng việc này sẽ ảnh hưởng đến lợi nhuận của các bên liên quan.

Người Trung Quốc đang cố gắng loại bỏ thói quen lãng phí, nhưng nói đến SGK, dường như xã hội "nhắm mắt làm ngơ" trước tình trạng lãng phí sách cũ, theo đánh giá của Xinhua Daily Telegraph.

Ngoài ra, việc tái sử dụng SGK được cho có thể ảnh hưởng tiêu cực đến hiệu quả của lớp học, vì học sinh không được phép viết vào sách. 

Trên thực tế, việc tái sử dụng SGK các bộ môn Âm nhạc, Nghệ thuật, Khoa học, Máy tính và Giáo dục thể chất trong chương trình giáo dục bắt buộc 9 năm đã được áp dụng rộng rãi ở nhiều thành phố ở Trung Quốc, theo CGTN. Những cuốn sách đó nằm trong một số môn học không cần ghi chú trên lớp. Tuy nhiên, tỷ lệ này chỉ chiếm một phần rất nhỏ.

Cần một cơ chế kinh doanh tiêu chuẩn, thư viện thu mua và cho mượn SGK

Nhiều yếu tố đã dẫn đến sự lãng phí SGK cũ tại Trung Quốc. Ngày nay, việc lưu hành những cuốn sách như vậy hầu như chỉ phụ thuộc vào thị trường đồ cũ. Việc thiếu một cơ chế kinh doanh tiêu chuẩn đã dẫn đến bỏ phí nguồn tài nguyên này và đẩy chi phí tái sử dụng lên cao.

Trở ngại lớn nhất đối với việc tái sử dụng SGK là "đòn tấn công" đến các lợi ích của các bên đầu tư. Ví dụ, các trường học trực tiếp đặt mua những cuốn sách này cho học sinh chắc chắn sẽ tạo ra nguồn doanh thu lớn định kỳ cho các nhà xuất bản.

Hệ thống giáo dục Trung Quốc đang dần học hỏi từ các quốc gia làm tốt việc tiến hành tái sử dụng SGK. Một số trường cho phép học sinh quyết định xem mình có muốn SGK mới hay không, trong khi các trường khác khuyến khích sử dụng sách cũ.

Một số chuyên gia đề xuất các thư viện trường có thể mua những cuốn SGK cũ này, cho học sinh mượn và các em trả lại sau khi kết thúc năm học. 

Nhà trường, phụ huynh nhắc nhở học sinh giữ gìn sách

Khoản phí tiết kiệm từ việc tái sử dụng không chỉ về tiền bạc hay tài nguyên, còn là cơ hội để học sinh nuôi dưỡng thái độ tích cực đối với sách, chẳng hạn như đức tính tiết kiệm.

"Nếu trường và phụ huynh chú ý hơn một chút đến tình trạng của SGK, nhắc nhở các em giữ gìn cẩn thận và không làm hư hại, thực tế, hầu hết sách sẽ hoàn toàn có thể sử dụng sau một hoặc hai học kỳ tiếp", theo bình luận của nhà quan sát giáo dục Lu Jingping.

"Trong trường hợp đó, những cuốn SGK này có thể đến tay học sinh mới, giúp tiết kiệm rất nhiều tài nguyên và tiền bạc. Hoặc những cuốn sách này có thể được gửi đến các trường học ở những vùng lạc hậu, nghèo khó để những trường này không cần phải bỏ tiền mua SGK".

Tất nhiên, ông Lu cũng nhận định, để biến việc tái sử dụng SGK thành hiện thực ở Trung Quốc không phải là một công việc dễ dàng và cần có sự hỗ trợ từ chính phủ và cơ quan quản lý giáo dục.

Tháo gỡ những trở ngại pháp lý

Thực trạng lãng phí SGK tại Trung Quốc hoàn toàn có thể tránh được, miễn là có các kênh tái sử dụng thông suốt, theo nhận định của tờ Beijing Youth Daily. Tuy nhiên, ngày nay, quá trình tái sử dụng thực tế vẫn gặp phải những trở ngại pháp lý lớn.

Theo các quy định có liên quan tại Trung Quốc, những người tham gia vào hoạt động xuất bản và phân phối nội dung trực tuyến phải có giấy phép xuất bản và phải mua nội dung từ các cá nhân hoặc tổ chức có giấy phép hợp pháp. 

Những quy định này coi SGK đã qua sử dụng giống như sách mới và không quan tâm người bán là một công ty lớn hay chỉ là cá nhân.

Mặc dù những cá nhân là một nguồn quan trọng giúp tiêu thụ sách, nhưng việc yêu cầu họ xin giấy phép để buôn bán là không thực tế. Điều này có nghĩa là họ có thể gặp rắc rối với pháp luật khi buôn bán sách cũ.

Để giải quyết xung đột này, một gợi ý là hợp pháp hóa và mở nền tảng chia sẻ sách cũ cho các trường tiểu học, THCS và đại học, theo chuyên gia Yuan Guangkuo. Tuy nhiên, điều này đòi hỏi nỗ lực lớn từ các cấp chính quyền và sự tham gia của học sinh, sinh viên.

Tử Huy

Thêm SGK do Bộ Giáo dục biên soạn: Các tỉnh có còn lựa chọn khách quan?