Theo lời mấy nhà Vũ trụ học có tiếng, thì Vũ trụ của chúng ta có 3 chiều không gian và 1 chiều thời gian. Tại sao cứ phải tin lời họ nhỉ? Nhỡ chẳng may Vũ trụ có hai chiều thời gian và nhiều chiều không gian hơn nữa thì sao?

Những thập kỷ gần đây, các nhà vật lý học cũng đặt câu hỏi tương tự, họ nghiên cứu các đặc tính của Vũ trụ để tìm ra câu trả lời liệu sự sống có thể tồn tại ở một Vũ trụ không giống những gì ta đang có. Họ kết luận: Sự sống không thể tồn tại trong một Vũ trụ có 4 chiều hay có nhiều hơn 1 chiều thời gian.

Vậy nên việc chúng ta đang tồn tại trong Vũ trụ 3+1, 3 chiều không gian và 1 chiều thời gian, là điều tất yếu.

Những vấn đề hóc búa, mang tầm cỡ Vũ trụ này có tên riêng, là “cuộc tranh luận trong thời kỳ con người tồn tại - anthropic argument”. Ý tưởng đằng sau nó là Vũ trụ phải có những đặc tính nhất định để những người quan sát được Vũ trụ có thể sinh sống được.

Thế nhưng những gì vừa nói (3 chiều không gian, 1 chiều thời gian) chỉ là giới hạn trên, vậy với Vũ trụ đơn giản hơn - với 2 chiều không gian, 1 chiều thời gian, Vũ trụ 2+1 - thì sao? Các nhà vật lý học đưa ra giả định hai chiều không gian sẽ không đủ phức tạp để hậu thuẫn sự sống phát triển. Họ cũng nhận định lực hấp dẫn không thể hoạt động trong điều kiện không gian hai chiều, những cấu trúc tương tự nhưng một hệ sao sẽ không thể thành hình.

Nhưng tuyên bố này đúng tới đâu?

Nhờ công trình nghiên cứu của James Scargill đang công tác tại Đại học California, ta đã có bằng chứng đầu tiên về việc một vũ trụ 2+1 có thể hỗ trợ được cả lực hấp dẫn lẫn sự sống phức tạp. Nghiên cứu mới đã khiến nền móng “cuộc tranh luận” rạn nứt, khiến các nhà Vũ trụ học và triết gia phải tìm một lý do khác cho việc: Tại sao Vũ trụ lại có hình dạng hiện tại.

Trước hết, hãy biết cái nền móng mới bị rạn nứt là gì đã.

Một trong những câu đố khó giải nhất giới khoa học là lý do tại sao các định luật vật lý cơ bản lại hỗ trợ sự sống một cách hoàn hảo đến vậy. Ví dụ, hằng số giá trị để có một cấu trúc ổn định và hoạt động được tùy ý đến đáng nghi ngờ, khoảng 1/137 nhưng một loạt các nhà vật lý học chỉ ra chỉ cần con số này khác đi đôi chút, nguyên tử hay bất kỳ cấu trúc phức tạp nào đều sẽ không thể hình thành. Trong một Vũ trụ mang quan điểm “lệch lạc” đến vậy, sự sống sẽ không thể hình thành.

Hằng số cấu trúc hoàn thiện, fine-structure constant, hay còn gọi là hằng số Sommerfeld, thường được ký hiệu là α (ký tự alpha), được coi là hằng số vật lý không định hình cho thấy độ mạnh của tương tác điện từ giữa các hạt mang điện cơ bản. Nó mang giá trị số học tương đồng ở mọi hệ thống đơn vị đo lường, giá trị tương đương với 1/137.

Đại ý của “cuộc tranh luận trong thời kỳ con người tồn tại” là nếu hằng số Sommerfeld mang một giá trị nào đó khác, sẽ không sinh vật nào có thể hình thành để mà quan sát Vũ trụ. Đó chính là lý do tại sao ta lại đo được giá trị đó!

Thập niên 90, nhà vật lý học Max Tegmark luận ra một cuộc tranh luận tương tự về số lượng chiều không gian có trong Vũ trụ này. Ông đưa ra ý kiến rằng nếu Vũ trụ tồn tại nhiều hơn một chiều thời gian, các quy luật Vật lý sẽ thiếu đi những yếu tố cần thiết để người quan sát đưa ra dự đoán. Tức là khoa học sẽ không thể tồn tại, khi không ai có thể đưa ra dự đoán về các hiện tượng để dựa vào đó nghiên cứu theo phương pháp loại suy, có thể suy rộng ra là sự sống cũng chẳng tồn tại được.

Nhưng với một Vũ trụ chứa tới 4 chiều thời gian, nó lại có những đặc tính riêng. Trong Vũ trụ này, các định luật của Newton về chuyển động sẽ cực kỳ nhạy, thay đổi ngay cả khi gặp những xáo trộn nhỏ nhất. Một trong những hậu quả: Vũ trụ không thể có đường bay quỹ đạo ổn định, từ đó không thể có cấu trúc của hệ sao hay những cấu trúc tương tự.

Tegmark nói: “Trong không gian có nhiều hơn 3 chiều, không tồn tại nguyên tử truyền thống và những cấu trúc quỹ đạo ổn định”.

Dựa theo những gì đã luận ra, thì sự sống không thể tồn tại trong một Vũ trụ có nhiều chiều không gian hơn Vũ trụ ta đang sống. Nhưng khi xét tới Vũ trụ có ít chiều không gian hơn, không ai có thể phủ nhận việc sự sống có thể tồn tại.

Có người nêu lên tầm quan trọng của lực hấp dẫn: khi không gian chỉ có 2 chiều, lực hấp dẫn không thể tồn tại, thì cũng sẽ chẳng có sự sống.

Nhưng James Scargill lại có quan điểm khác. Trong bài nghiên cứu mới, Scargill cho thấy trong một trường hấp dẫn đơn giản, vô hướng có thể tồn tại với chỉ hai chiều không gian, mô hình mới vẫn có cả những quỹ đạo bay ổn định và một nền Vũ trụ học hoạt động được.

Nhưng kết quả đáng chú ý trong nghiên cứu của Scargill là đây: yếu tố phức tạp hoàn toàn có thể hiện diện trong Vũ trụ 2+1. Bằng góc nhìn của mạng neural, Scargill tiếp cận vấn đề bằng một cách chưa từng thấy trước đây. Scargill chỉ ra yếu tố phức tạo của một mạng neural sinh học có thể tồn tại, dựa trên những thuộc tính mà hệ thống 2D sản sinh ra được dễ dàng.

Vũ trụ hai chiều sẽ có thuộc tính “thế giới nhỏ bé”, là một cấu trúc kết nối cho phép mọi thứ qua lại trong mạng lưới phức tạp chỉ với vài bước. Một trong những thuộc tính khác là mạng neural hoạt động được trong chế độ chuyển giao giữa trạng thái hoạt động cường độ cao và thấp. Theo những quan sát ban đầu, chỉ những mạng lưới được hình thành từ những mạng lưới nhỏ hơn.

Câu hỏi Scargill đặt ra: liệu một mạng 2D có thể chứa cả ba yếu tố vừa nêu, thuộc tính “thế giới nhỏ bé”, hoạt động trong chế độ đặc biệt, hình thành bởi những mạng lưới nhỏ hơn.

Thoạt đầu, trông mọi thứ có vẻ bất khả thi trong mô hình 2D, với những điểm nốt gắn kết lại thành một mạng lưới hai chiều nhàm chán. Thế nhưng Scargill vẫn tìm được cách thể hiện mạng lưới 3D có thể hỗ trợ được sự tồn tại của ba thuộc tính trên.

Kết quả này rất đáng chú ý, cho thấy mạng 2D có thể hỗ trợ những yếu tố phức tạp. Hiển nhiên, đây không phải bằng chứng “đinh đóng cột” cho việc Vũ trụ 2+1 có thể hỗ trợ sự sống. Bản thân Scargill cũng khẳng định cần nhiều nghiên cứu hơn để khẳng định Vũ trụ hai chiều có khả năng hỗ trợ những yếu tố phức tạp, ví dụ như cơ thể sinh vật sống.

Nhưng đây vẫn là bằng chứng cho thấy không thể khẳng định Vũ trụ 2+1 không thể hỗ trợ sự sống. Những người tuyên bố ngược lại sẽ phải có một nghiên cứu khác bác bỏ những phát hiện mới, hoặc phải chấp nhận sự thật thôi.

Tham khảo MIT Technology Review, và bạn có thể tìm hiểu thêm về nghiên cứu về vấn đề hóc búa trên theo đường link này: bài báo cáo nghiên cứu có tên“Liệu sự sống có thể tồn tại trong chiều không thời gian 2+1”.

Theo GenK

Các bác sĩ khoa Phụ sản, bệnh viện (BV) E vừa thực hiện ca mổ lấy thai hết sức hy hữu cho một sản phụ mắc bệnh tim rất nặng.

Thai phụ là Nguyễn Thị Quảng (30 tuổi, Tĩnh Gia, Thanh Hóa), nhập viện cấp cứu do bị ngất khi mang thai 11 tuần.

Các bác sĩ phát hiện chị mắc hội chứng Marfan, thương tổn nặng nề khi động mạch chủ ngực giãn to tới 5,5cm (bình thường không quá 3cm), hở van tim động mạch chủ nặng, suy tim...

Ca mổ lấy thai diễn ra ngày 19/1 vừa qua

Các bác sĩ chỉ định phải phẫu thuật sớm, chấp nhận “hy sinh” thai nhi để cứu mẹ.

Do khó khăn lắm mới có thai nên quyết định “hy sinh” con đã khiến vợ chồng chị Quảng day dứt nhiều ngày. “Cảm giác đó thật khó diễn tả. Một quyết định ích kỷ” - giọng chị nghẹn lại.

Đến đúng ngày thực hiện ca mổ cứu mẹ, vợ chồng chị có một bức thư đẫm nước mắt gửi giám đốc BV và bác sĩ tim mạch. Trong đó chị tha thiết xin được giữ lại đứa con dù cơ hội rất mong manh.

Quyết định này thực sự khó cho các bác sĩ, việc sử dụng thuốc, phẫu thuật cho mẹ sẽ ảnh hưởng đến thai nhi. Dù vậy, theo đúng tâm nguyện của gia đình, trực tiếp GS.TS Lê Ngọc Thành, giám đốc BV E và các BS trung tâm tim mạch đều đến khám, hội chẩn liên tục cho thai phụ, cố giữ thai.

Nhưng đến tuần thứ 16, sức khoẻ của mẹ quá yếu, các bác sĩ bắt buộc phải phẫu thuật để thay van tim và thay đoạn động mạch chủ bị giãn to cho sản phụ, chấp nhận nguy cơ sẩy thai cao.

Các bác sĩ vui mừng trao bé trai khoẻ mạnh cho gia đình

May mắn, sau 6 giờ, ca mổ cho mẹ diễn ra thành công. Kíp mổ tính toán lượng thuốc mê vừa đủ để ảnh hưởng ít nhất đến thai nhi.

Sau khi tỉnh lại, phản xạ đầu tiên của chị Quảng là sờ vào bụng. Chị bảo thấy con vẫn còn đó là động lực để chị sống tiếp. Thai phụ được chuyển xuống khoa Sản, tiếp tục theo dõi.

Đến tháng 8/2016, chị Quảng được xuất viện sau 1 tháng phẫu thuật, rồi đều đặn quay lại bệnh viện tái khám mỗi tháng 1 lần. Để giữ được con, gia đình chị đã vay mượn hết hơn 200 triệu đồng.

Bé trai bụ bẫm trong vòng tay của bố mẹ

Đến tuần thai 37, sản phụ lại bắt đầu khó thở, mệt mỏi, được chỉ định mổ lấy thai vào sáng 19/1. Bé trai chào đời khoẻ mạnh, được gia đình đặt tên là Lê Doãn Núi với hy vọng sẽ khoẻ mạnh và hiểu được ý nghĩa “công cha, nghĩa mẹ cao tựa như núi Thái Sơn”.

GS Thành cho biết, bé trai ra đời với sự phối hợp nhịp nhàng giữa 2 chuyên khoa tim mạch và sản. Bé trai chào đời thành công đã xóa bỏ hoàn quan điểm: phụ nữ bị bệnh tim thì không nên lấy chồng, nếu lấy chồng thì không nên mang thai.

Thúy Hạnh

Trong số những cái tên kể trên, được biết đến nhiều nhất là phimmoi.net. Ở thời điểm trước khi bị chặn, trang web này từng lọt top 20 website có lượt truy cập lớn nhất Việt Nam với traffic ước tính khoảng từ 60-100 triệu lượt visit (truy cập) mỗi tháng. 

Kể từ thời điểm bị chặn, chủ các trang web này đã liên tục đối phó bằng cách thay đổi tên miền nhằm qua mặt phía cơ quan quản lý. Tuy vậy, lượng truy cập của các trang web này sau đó vẫn bị sụt giảm nghiêm trọng. 

Thống kê cho thấy, lượng truy cập vào phimmoi trong tháng 6 chỉ còn giữ ở mức 38 triệu lượt, giảm tới 37.5% so với chỉ một tháng trước đó (60 triệu lượt).

Lượng truy cập của phimmoi giảm mạnh sau khi bị chặn truy cập.

Với một trang web khác là dongphim, từ mức 5.9 triệu lượt truy cập trong tháng 5, website này chỉ còn 400.000 lượt truy cập trong tháng 6 (giảm 93.2%).

VTV16 cũng trong tình trạng tụt view thê thảm khi lượng truy cập giảm tới 71.9%, chỉ còn 2,5 triệu lượt so với 9.1 triệu lượt của tháng trước. 

Một web phim lậu phổ biến khác là dongphim cũng trong tình trạng tụt view tương tự như phimmoi.

Thực tế cho thấy, việc chặn các web phim lậu, kể cả với các tên miền mới thành lập sau đã ít nhiều mang lại kết quả trong thời gian đầu. Tuy vậy, để xử lý triệt để tình trạng phim lậu tại Việt Nam không hề đơn giản. 

Nan giải khi xử lý web phim lậu

Vi phạm bản quyền nội dung số là một vấn nạn phức tạp và khó xử lý tại Việt Nam. Điều này gây ra nhiều hậu quả nặng nề về kinh tế cho đơn vị sở hữu bản quyền và các nhà sản xuất.

Lý do dẫn đến sự phổ biến của các trang phim lậu là do lợi nhuận cực lớn mà chúng mang lại. Các nhà phát triển cũng dễ dàng câu kéo người xem do nhu cầu rất lớn từ thói quen xem phim miễn phí của người dùng. 

Bên cạnh việc không mất chi phí từ nội dung do người khác sản xuất, các trang phim lậu còn được hưởng lợi từ việc đặt quảng cáo cá độ trực tuyến và các dịch vụ bất hợp pháp. Giá thành của các quảng cáo có nội dung này thường cao hơn hẳn so với thông thường bởi đây đều là các nội dung bị cấm. 

Các trang phim lậu có thể mang tới nguồn thu khổng lồ cho những người sở hữu chúng. Vậy nên, rất khó để ngăn các nhà phát triển đầu tư vào lĩnh vực này. 

Do lợi nhuận trong mảng khai thác nội dung vi phạm bản quyền quá lớn, đơn vị phát triển web phim lậu luôn chuẩn bị sẵn các tên miền thay thế trong trường hợp tên miền chính bị chặn.

Thực tế cho thấy, cứ mỗi khi có một trang web phim lậu “chết” đi, sẽ ngay lập tức xuất hiện một website khác thay thế. Lượng người xem của các web phim lậu đã tụt giảm khá nhiều, thế nhưng với một lượng đông đảo người xem trung thành, các website này sẽ rất dễ khôi phục vị thế của mình với một lớp vỏ (tên miền) khác. 

Nếu thực hiện ngăn chặn bằng biện pháp kĩ thuật ở các server trong nước, đối tượng vi phạm bản quyền có thể chuyển server ra nước ngoài. Một biện pháp khác là sử dụng các dịch vụ điện toán đám mây của Facebook, Google cung cấp. 

Nếu chặn tất các cả website, đối tượng vi phạm có thể chuyển sang dùng giao thức Peer to Peer (P2P), giống với trường hợp của các website bóng đá. P2P là giao thức cho phép nhiều người cùng kết nối với nhau để chia sẻ file. 

Nếu đối tượng vi phạm bản quyền sử dụng các phương thức này, cơ quan chức năng sẽ rất khó để ngăn chặn. Do vậy, việc xử lý triệt để các web xem phim lậu gặp rất nhiều khó khăn. 

Để dứt điểm tình trạng phim lậu, cần tới sự tham gia của cả các cơ quan quản lý, nhà cung cấp dịch vụ mạng và giới truyền thông. Điều quan trọng nhất là phải thay đổi thói quen của người dùng và hướng họ đến các dịch vụ bản quyền trả phí. 

Trọng Đạt

Nguồn tin của The Guardian cho biết TikToktạm dừng đàm phán xây dựng trụ sở tại Anh do lo ngại chiến tranh thương mại giữa Luân Đôn và Bắc Kinh. Trụ sở ByteDance, công ty mẹ của TikTok, đặt tại Bắc Kinh. ByteDance đã mất nhiều tháng thương thuyết với Bộ Thương mại Quốc tế Anh để mở rộng hoạt động. Hiện tại, TikTk có gần 800 nhân viên tại đây. Nếu mở trụ sở mới thì sẽ có thêm 3.000 việc làm được tạo ra.

Tuy nhiên, kế hoạch của TikTok bị đình chỉ do quan chức ByteDance nhắc tới “bối cảnh địa chính trị lớn hơn” sau quyết định cấm Huaweitrong mạng 5G của chính phủ Anh. Công ty từng hi vọng sẽ xây trụ sở tại Luân Đôn nhưng nay đang xem xét các lựa chọn khác, chẳng hạn Dublin, thủ đô Ireland.

TikTok là ứng dụng chia sẻ video, cho phép người dùng tạo và đăng video từ 15 tới 60 giây. Ước tính, TikTok có khoảng 1 tỷ người dùng toàn cầu. Giới phê bình cảnh báo Bắc Kinh có thể dùng TikTok để theo dõi người dùng và nên bị cấm tại Anh, tương tự Huawei. Ấn Độ đã cấm TikTok sau vụ đụng độ tại biên giới với Trung Quốc khiến ít nhất 20 binh sỹ Ấn Độ thiệt mạng. Chính quyền Tổng thống Donald Trump cũng đang cân nhắc cấm TikTok.

Tuần trước, cố vấn kinh tế của ông Trump cho biết TikTok có thể cắt liên hệ với công ty chủ quản Trung Quốc để tránh bị cấm tại Mỹ.

Du Lam (Theo The Guardian)

Anh thẳng thừng loại Huawei, TikTok và WeChat sắp nhận 'đòn trừng phạt'

Twitter các "ông trùm" thế giới bị hack; Anh thằng thừng loại Huawei; TikTok và WeChat có thể sớm nhận trừng phạt từ Mỹ,... là những thông tin nổi bật trong bản tin Công nghệ thứ 7 tuần này.