Ngay sau khi nhận được tin báo từ trạm không lưu, đội cứu trợ đã lập tức đến hiện trường nhưng khi họ đến nơi, chiếc máy bay đã chìm trong biển lửa và những mảnh vỡ còn lại nằm rải rác khắp nơi. Ngoài ra, phi công và hành khách đi cùng được phát hiện đã tử vong tại hiện trường. Trong khi đó, người đàn ông lớn tuổi - tài xế chiếc SUV may mắn sống sót và hiện đang dần hồi phục.

Được biết vụ va chạm này đã khiến đường cao tốc State Road 200 bị đóng cửa trong vòng bảy giờ đồng hồ. Hiện cả Cục Hàng không Liên bang và Ủy ban An toàn Giao thông Quốc gia đều đã bắt tay vào điều tra và làm rõ nguyên nhân dẫn đến vụ tai nạn này.
Mai Lý (Theo ABC News)

Những vụ xe sang Lexus gây tai nạn kinh hoàng

Vụ Lexus biển tứ quý 7 tông chết một phụ nữ ở Hà Nội đang gây xôn xao dư luận. Trước đó, cũng có nhiều vụ xe sang Lexus gây tai nạn nghiêm trọng, thiệt hại nặng cả về người và của.

Khi những cơn gió lạnh lẽo buổi tối buộc người đi bộ phải quấn chặt áo khoác, hàng chục người vội vã quẹt thẻ để trốn cái lạnh mùa đông trên lối vào tòa nhà công ty. Họ cười nói và trêu đùa nhau, nhưng khi bước chân vào thang máy, tất cả đều im bặt. Một người đàn ông trẻ cố gắng tiếp tục một trò đùa, nhưng bị chặn lại bởi cái nhìn nghiêm khắc của đồng nghiệp.  

“Camera của thang máy được kết nối với hệ thống OA (tự động hóa văn phòng) và có thiết bị ghi âm”, một kỹ sư cấp cao thì thầm sau khi bước ra khỏi thang máy. “Đáng lẽ nó phải được bảo mật, nhưng một người bạn từng làm việc tại bộ phận nhân sự đã nói với tôi”.

Lý do nhóm người này đến công ty vào lúc gần nửa đêm một ngày cuối tháng 12 lạnh giá cũng là do hệ thống OA. Họ không tự nguyện đến, cũng như không được ban lãnh đạo công ty yêu cầu đến.

“Chúng tôi có deadline, đó là thời hạn mà hệ thống đưa ra cho chúng tôi”, kỹ sư cấp cao, người yêu cầu giấu tên cho biết. “Nó bất ngờ đưa ra một hạng mục công việc vào ngày 14 và yêu cầu hoàn thành vào ngày 16, đó là lý do tại sao chúng tôi phải hoàn thành gấp rút”.

Không có ai tham gia vào quyết định này, mà do hệ thống đã chỉ đạo trực tiếp cho nhân viên. “Nếu không hoàn thành hạng mục công việc đúng hạn, phần hiệu suất trong tiền lương hàng tháng của nhân viên “sẽ bị giảm từ 30% trở lên”.

Một công nhân đi bộ trong nhà xưởng công ty ở tỉnh Quảng Đông năm 2015.

Theo nhà phát triển hệ thống này - một công ty công nghệ thông tin ở Thượng Hải, hệ thống có khả năng học máy mạnh mẽ, có thể tự động phân công nhiệm vụ cho các nhóm phù hợp với các giai đoạn khác nhau của dự án và thậm chí “nâng cao hiệu quả của nhân viên” thông qua sự kết hợp của camera giám sát.

Tuy nhiên, các nhân viên nói rằng việc được quản lý bởi hệ thống không tốt cho lắm, thậm chí họ thường nhận xét là “vô nhân đạo”.

“Đôi khi chúng tôi buộc phải làm thêm giờ khi không cần thiết, đến mức khi không có việc gì chúng tôi vẫn phải đến làm việc vào cuối tuần - nếu không chúng tôi sẽ bị trừ hiệu suất”, kỹ sư cao cấp này nói. Lúc đầu, anh không hiểu thuật toán “ngu ngốc” này, nhưng sau đó, anh tin rằng mình đã hiểu được điều gì đang xảy ra.

“Có lẽ ban quản lý đang khuyến khích chúng tôi làm thêm giờ? Họ không muốn nói điều đó trực tiếp, vì vậy họ đang sử dụng máy để nói với chúng tôi”.

Vì sự phân công công việc “vô lý” như vậy, một số đồng nghiệp của kỹ sư cấp cao đã tiếp cận với ban giám đốc để nói về tình huống này. Phản hồi của ban giám đốc là, thực sự hệ thống có vấn đề, nhưng họ cũng không thể làm gì ngay lập tức để giải quyết vấn đề đó. Ban giám đốc đề nghị các nhân viên hoàn thành nhiệm vụ được giao.

Quy trình giám sát nhân viên

Công ty này không phải là một ngoại lệ.

Cùng với xu hướng tương tự ở nước ngoài, phần mềm quản lý đang ngày càng chiếm lĩnh các nơi làm việc ở Trung Quốc. Chính phủ, thường là những người tin tưởng vào các giải pháp kỹ thuật số, thậm chí đã trợ cấp cho các công ty để thực hiện chuyển đổi. Khảo sát vào năm 2020 của công ty nghiên cứu thị trường iResearch cho thấy thị trường công cụ quản lý kỹ thuật số đã tăng từ 7,08 tỷ nhân dân tệ (gần 1 tỷ USD) vào năm 2017 lên 11,24 tỷ nhân dân tệ vào năm 2019 và dự kiến ​​sẽ vượt 20 tỷ nhân dân tệ vào năm tới.

Các công ty thường sử dụng phần mềm như vậy để theo dõi sự có mặt của nhân viên, quản lý khối lượng công việc của họ và giảm chi phí quản lý. Nhưng những hệ thống này khiến nhân viên không có khả năng đưa ra sáng kiến ​​của riêng mình và không có quyền góp ý khi họ không đồng tình với các quyết định của hệ thống. Họ chỉ có thể làm theo yêu cầu của hệ thống, hoặc bị trừ lương. Bởi vì nhân viên chỉ có thể làm việc theo yêu cầu của hệ thống máy tính, nên quan hệ giữa con người với nhau trở nên căng thẳng hơn.

“Những thứ chúng tôi quen thuộc đang dần trở nên xa lạ”, một nhân viên văn phòng than thở.

Người quản lý bị lãng quên

Trong quản trị doanh nghiệp truyền thống, khi nhiệm vụ mới được giao cho một bộ phận, trưởng bộ phận sẽ chia nó thành các đầu mục riêng lẻ để nhân viên hoàn thành. Ngoài ra, trưởng bộ phận có tiếng nói cuối cùng trong việc tuyển dụng, lên lịch và đánh giá hiệu suất. Tuy nhiên, các công cụ quản lý kỹ thuật số không có thẩm quyền này.

Trong vài năm trở lại đây, một giám sát phân xưởng ở một nhà sản xuất điện tử thuộc sở hữu của Mỹ đã thấy sự nghiệp của mình có một hướng đi kỳ lạ.

Làm việc trong nhà máy ở thành phố Vô Tích, tỉnh Giang Tô, miền đông Trung Quốc, anh đã quen với nhịp điệu 12 giờ. Những ngày làm việc của anh bắt đầu từ 7h30 sáng, nghỉ vào buổi trưa và kết thúc lúc 8 giờ tối khi anh giao trách nhiệm cho người giám sát ca đêm. Sau đó, anh được xe của công ty đưa về nhà, lịch trình chuẩn “như kim đồng hồ”.

Hàng năm, vào mùa tuyển dụng tháng 4, người giám sát sẽ có tiếng nói cuối cùng về những nhân viên được giao cho phân xưởng của mình. Anh ấy cũng chịu trách nhiệm quản lý, hướng dẫn, đào tạo và đánh giá các nhân viên phân xưởng hàng ngày.

Trước đây, anh thường xuyên được bà con ở quê tìm đến năn nỉ nhận con họ vào xưởng, cũng như các công nhân, kỹ thuật viên nhờ anh đánh giá hiệu quả công việc và xin nghỉ việc. Nhưng vào năm 2019, vị trí giám sát viên phân xưởng tại nơi làm việc đột nhiên sụp đổ. Công ty bắt đầu giới thiệu hệ thống quản lý nhân viên “thông minh”.

“Đây được cho là một mệnh lệnh từ trụ sở chính ở Mỹ, vì vậy nó phải được thực hiện”, giám sát phân xưởng nói. “Bộ phận kỹ thuật đã tìm thấy một công ty công nghệ có trụ sở tại Tô Châu để triển khai. Sáu tháng sau, chúng tôi phải sử dụng hệ thống khi nó được lắp đặt vào nhà máy”.

Camera giám sát nhân viên ngày càng được sử dụng nhiều ở Trung Quốc.

Hệ thống mới bao gồm hơn 20 camera trong toàn bộ phân xưởng, hệ thống OA theo dõi thông tin của công nhân và hệ thống chấm công điện tử. Camera ghi lại sự hiện diện của tất cả công nhân và theo dõi hiệu quả công việc của họ. Ví dụ: mỗi công việc có thời gian xử lý cụ thể và camera có thể xác định hành động của nhân viên. Nếu nhiệm vụ diễn ra quá lâu, nó sẽ được phản ánh trong đánh giá thành tích của công nhân vào cuối tháng, và sẽ có một khoản khấu trừ lương tương ứng. Người chấm công cũng sẽ xem xét thủ công các dữ liệu từ hệ thống.

Hệ thống chấm công và chấm công điện tử đã cải tiến quy trình đục lỗ thẻ, di chuyển nó từ cửa chính của công ty đến lối vào xưởng. Ví dụ, nếu một công nhân rời xưởng để đi vệ sinh, họ phải quẹt thẻ. Nếu bất kỳ sự vắng mặt nào kéo dài hơn 15 phút, một bản ghi sẽ được lập trong hệ thống OA.

Hệ thống OA theo dõi công việc và sự vắng mặt của từng nhân viên trong tháng, đồng thời lưu trữ cảnh quay camera. Người nào vượt khối lượng công việc được giao sẽ được khen thưởng, người nào vắng mặt hoặc làm việc kém hiệu quả sẽ bị trừ lương. Mặc dù công ty quy định rằng “quản đốc phân xưởng có tiếng nói cuối cùng về đánh giá hiệu suất”, nhưng người này tin rằng anh ta đã hoàn toàn mất quyền kiểm soát đối với nhân viên của mình.

Hệ thống đã hoạt động hơn 1 năm nay, và ngày càng ít người quan tâm đến người giám sát phân xưởng. Mối quan hệ thân thiết một thời của anh với công nhân đang bắt đầu phai nhạt. Trước đây, anh luôn chăm sóc những người lao động trong trường hợp họ có việc khẩn cấp, có thể cho họ nghỉ nửa ngày mà không cần làm thủ tục thông thường để tiết kiệm ngày nghỉ phép. Anh cũng sẽ thưởng thêm điểm đánh giá hiệu suất cho những công nhân tháo vát đã tìm ra cách cải thiện dây chuyền lắp ráp.

Nhưng khi mọi thứ chạy theo đúng quy trình thuật toán, người giám sát không còn là chất keo kết dính mọi thứ với nhau nữa. “Ngay cả khi một nhân viên thực sự phản đối kết quả đánh giá, cấp trên thường sẽ thông qua quyết định của hệ thống. Họ tin rằng máy móc không mắc lỗi, còn tôi thì có thể bị thiên vị vì cảm xúc của chính mình”.

Một sự cố từ mùa hè năm 2019 vẫn còn lưu lại trong tâm trí của người giám sát phân xưởng: Một công nhân vào phòng vệ sinh lâu hơn thời gian quy định 3 giây và hệ thống trừ 50 nhân dân tệ vào lương của anh ta. Sau đó công nhân đã nộp đơn khiếu nại. Quản lý phân xưởng gọi điện cho bộ phận nhân sự thì nhận được câu trả lời lạnh lùng: “Chậm một giây vẫn là trễ; các quy tắc và quy định cần phải được tuân thủ”.

Tin đồn về vụ việc nhanh chóng lan truyền khắp xưởng. Giám sát phân xưởng đang ăn trong căng-tin thì nghe ai đó nói: “Anh ấy (giám sát phân xưởng) không còn hữu dụng nữa, những người cấp trên chỉ tham khảo ý kiến ​​của máy tính”.

“Mọi người đều phó mặc cho các thiết bị. Các mối quan hệ trong công việc không được vun đắp,” giám sát phân xưởng nói. Anh ta tin rằng khi người giám sát “vô dụng” với công nhân, anh ta và người lao động sẽ mất đi mối quan hệ hợp tác tốt đẹp từng có. “Phá hủy sức mạnh tổng hợp giữa cấp trên và cấp dưới của phân xưởng chỉ vì một vài giây hiệu quả thực sự không có lợi” – anh nói.

Bài toán thuật toán

Nhân viên được yêu cầu quẹt thẻ khi làm việc.

Phó giám đốc tiếp thị của một công ty hàng tiêu dùng nhanh hàng đầu ở thành phố phía Nam Quảng Châu chia sẻ lời than thở của người giám sát phân xưởng. Cô đã làm việc tại công ty trong hơn 1 thập kỷ. Trước đây, cô cần xem xét và phê duyệt mọi biểu đồ và kế hoạch dự án do nhân viên đệ trình, đưa ra đề xuất và phát triển kế hoạch đào tạo.

Tình hình đó đã thay đổi 3 năm trước, khi công ty giới thiệu “hệ thống ra quyết định tự động” từ Ý để giảm bớt khối lượng công việc của các nhà quản lý tuyến đầu.

Nội quy công ty quy định rằng các trưởng bộ phận vẫn có quyền quyết định cuối cùng, nhưng cô tin rằng trên thực tế, cô có rất ít quyền quyết định.

Phó giám đốc tiếp thị nhớ lại rằng để có được giá nhà cung cấp tốt nhất, một trong những nhân viên của cô đã sắp xếp hợp lý và sáng tạo quy trình, hoàn thành nhiệm vụ sớm hơn nửa tháng so với kế hoạch ban đầu. Tuy nhiên, đề xuất dự án quan trọng và chữ ký điện tử của khách hàng chưa được tải lên, vì vậy theo hệ thống, đó là "một hạng mục hành động không được hoàn thành đúng hạn" và hàng trăm nhân dân tệ sẽ được khấu trừ vào lương của nhân viên.

Phó giám đốc tiếp thị đã đến gặp cấp quản lý cấp trên để nói về điều đó, nhưng họ nói rằng để sửa đổi thuật toán cần phải họp với quản lý bộ phận kỹ thuật số, sau đó cấp quản lý cao nhất sẽ phải thông qua quyết định của họ và cuối cùng sẽ liên hệ với công ty phát triển hệ thống để sửa đổi hệ thống. Toàn bộ quá trình này sẽ mất nửa tháng.

“Với vài trăm nhân dân tệ tiền phạt, nó không đáng là bao”, người giám sát kết luận.

“Nhưng cô ấy đã tiết kiệm cho công ty ít nhất 80.000 nhân dân tệ”, phó giám đốc tiếp thị vặn lại.

"Nhưng chưa là gì so với hàng trăm nghìn chi phí để sửa đổi thuật toán?", người giám sát đáp.

Cuối cùng, người giám sát đã đồng ý thưởng cho nhân viên một khoản tiền thưởng hàng quý để bù vào khoản tiền phạt.

Sau khi sự việc xảy ra, phó giám đốc tiếp thị nhận thấy rằng mọi người có thể làm việc theo ý mình, họ không còn tìm kiếm cô ấy khi cần hỗ trợ nữa. "Hệ thống phục vụ chúng ta hay chúng ta phục vụ hệ thống?" - cô tự hỏi.

Yao Jianming, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Phát triển và Đổi mới Doanh nghiệp Trung Quốc tại Đại học Renmin, nói với phóng viên rằng bản thân thuật toán chỉ là một công cụ, vì vậy cách nó quản lý và ràng buộc mọi người là do con người quyết định. Nếu thuật toán không hợp lý, thì gốc rễ của vấn đề là con người chứ không phải bản thân thuật toán.

Yao tin rằng có những quy trình của công ty tốt nhất không bị ảnh hưởng bởi trí tuệ nhân tạo. “Ở cấp độ quản lý thấp, tính khả thi của việc ra quyết định với sự trợ giúp của máy móc và thuật toán là cao hơn, nhưng nếu bạn tăng lên cấp độ chiến lược, liên quan đến chiến lược doanh nghiệp, văn hóa, trách nhiệm, đạo đức và các vấn đề khác, thì khả năng sử dụng máy móc để đưa ra quyết định không phải là thứ tuyệt vời”.

Ông nhấn mạnh rằng các hệ thống cần được sử dụng một cách linh hoạt và ngay cả ở cấp độ thấp, việc ra quyết định bằng máy móc phải được định hướng bởi một văn hóa doanh nghiệp và các quyết định chiến lược đúng đắn.

Phần 2: Khi chuyển đổi số không vì mục đích hiệu quả

Vĩnh Tường(Theo Sixth Tone)

Doanh nghiệp chuyển đổi số: Không lo AI thế chỗ, chỉ sợ khoảng cách thế hệ

Chỉ 15% doanh nghiệp lo ngại máy móc sẽ thay thế con người. Thay vào đó, điều mà nhiều doanh nghiệp quan tâm là những khác biệt về thế hệ người lao động trong thời chuyển đổi số. 

CiHMS là giải pháp quản trị khách sạn được xây dựng trên nền tảng điện toán đám mây do một công ty công nghệ Việt Nam thiết kế và xây dựng. Giải pháp có khả năng “số hóa thông tin”, thống nhất dữ liệu từ tất cả các hoạt động quản lý và vận hành trong khách sạn.

Ưu điểm của CiHMS là hóa giải sự không tương thích trong vận hành khách sạn, khi các hệ thống quản trị quan trọng như Quản lý đặt phòng, Quản lý nhà hàng, Hệ thống ghi nhận yêu cầu khách, Hệ thống phân ca, Hệ thống bảo trì thiết bị…. do từ nhiều công ty khác nhau xây dựng.

Bên cạnh đó, CiHMS cũng ưu việt về an toàn thông tin, mọi giao dịch và dữ liệu trên hệ thống đều được mã hoá khi lưu trữ. Tất cả các thông tin và dữ liệu hành khách đều được đảm bảo an toàn với chứng nhận đạt chuẩn bảo mật PCI/DSS (tương đương với chuẩn bảo mật dữ liệu của ngân hàng).

Giải pháp “số hóa” khách sạn CiHMS được cung cấp dưới hình thức dịch vụ (Software-As-A-Service). Theo đó, các khách sạn thay vì đầu tư hạ tầng thiết bị máy móc như các hệ thống truyền thống, chỉ phải trả một khoản phí hàng tháng để sử dụng. Mô hình cho phép các khách sạn tiến hành chuyển đổi số với chi phí thấp, phù hợp với giai đoạn kinh doanh khó khăn hiện nay. Hệ thống CiHMS với công nghệ điện toán đám mây cũng luôn cập nhật được những kỹ thuật mới nhất để đáp ứng các nhu cầu thay đổi liên tục trong vận hành và kinh doanh.

“CiHMS áp dụng những công nghệ hiện đại sẽ giúp các khách sạn vận hành hiệu quả hơn, giảm chi phí hoạt động và cung cấp trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng. Đặc biệt, CiHMS có khả năng kết nối với hàng trăm OTA (Đại lý du lịch trực tuyến - Online Travel Agency) trong nước và quốc tế sẽ tạo thêm cơ hội mở rộng thị trường và tăng doanh thu. Chúng tôi tin tưởng với việc tạo thêm nhiều cơ hội và giá trị mới trong vận hành, CiHMS sẽ góp phần nâng cao khả năng cạnh tranh cho các doanh nghiệp" - ông Nguyễn Văn Hoàng - Tổng Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Kinh doanh phần mềm VinHMS (Tập đoàn Vingroup) khẳng định.

CiHMS đã được Công ty TNHH Sản xuất và Kinh doanh phần mềm VinHMS triển khai thành công tại toàn bộ hệ thống khách sạn Vinpearl (bao gồm hơn 30 cơ sở), hiện đang xử lý hàng triệu giao dịch mỗi ngày. Hệ thống quản lý giá và quỹ phòng của CiHMS đã giúp việc triển khai chính sách giá của hệ thống Vinpearl hiệu quả hơn 30 lần.

Với kết quả thực tế tích cực, VinHMS đã sẵn sàng thương mại hóa rộng rãi bộ giải pháp CiHMS cho các doanh nghiệp trên thị trường. Trong năm 2021, VinHMS sẽ giới thiệu đến các khách hàng trong nước và khu vực 3 gói dịch vụ: Essential, Plus, Premium. Trong đó, Essential dành cho phân khúc khách sạn nhỏ, Plus dành cho khách sạn 3 - 4 sao, Boutique và Premium dành cho khách sạn và khu nghỉ dưỡng 5 sao, chuỗi khách sạn lớn.

Minh Tuấn

Tất cả các tin đồn trước đây đều cho rằng iPhone 9 sẽ có thiết kế giống với iPhone 8. Nhưng sẽ có 1 số chi tiết thiết kế từ các thiết bị ra mắt gần đây. Vì vậy, có lý do để tin rằng, iPhone 9 sẽ kế thừa một số chi tiết từ iPhone 11 và iPhone 11 Pro.

Hình ảnh render của SvetApple cho thấy, iPhone 9 có thiết kế giống với iPhone 8, với màn hình LCD có độ phân giải 1334 × 750 pixel. Điều này có nghĩa là mật độ điểm ảnh sẽ là 326ppi, tương đương với màn hình 6,1 inch của iPhone 11.

Dự đoán cấu hình của iPhone 9

Ở mặt trước, Apple vẫn sẽ trang bị các cảm biến như iPhone SE và nút Home với Touch ID. Tuy nhiên, Apple sẽ sử dụng công nghệ quét quang giá rẻ như trên MacBook Pro 16.

Nếu các tin đồn là chính xác, iPhone 9 sẽ có 3 màu đen, trắng và đỏ. Thiết kế khung nhôm và dải băng ăng-ten nhựa để truyền tín hiệu tốt hơn.

iPhone 9 phiên bản màu đen

Tuy nhiên, thay đổi chính có lẽ sẽ ở camera. Mặc dù cảm biến camera và đèn flash được đặt theo chiều ngang như iPhone 8, nhưng có thể dùng cảm biến máy ảnh chính như trên iPhone 11. Ngoài ra, iPhone 9 được cho là sẽ có chip A13 Bionic.

iPhone 9 phiên bản màu trắng

Một số nguồn tin còn cho rằng, iPhone 9 sẽ có 2 biến thể với bộ nhớ trong 64 GB và 128 GB, đi kèm mức giá lần lượt là 399 USD và 499 USD.

Hải Phong (theo Gizchina)

Ngắm mẫu iPhone 9 giá rẻ có thể ra mắt mùa xuân này

Chiếc iPhone kế nhiệm iPhone SE đang rất được mong đợi có thể ra mắt mùa xuân này. Video dưới đây có thể giúp các iFan phần nào hình dung ra chiếc iPhone 9 giá rẻ.

Ngành công nghiệp bán dẫn được tạo nên từ hàng trăm loại chip khác nhau, có loại lên tới hơn 1.000 USD/đơn vị. Chúng dùng để điều khiển máy tính hay smartphone mà bạn đang sử dụng. Ngược lại, driver màn hình chỉ có mục đích duy nhất là truyền đạt hướng dẫn cơ bản để phát sáng màn hình điện thoại, màn hình máy tính hay hệ thống điều hướng.

Vấn đề với ngành chip – và ngày càng nhiều hãng khác, không chỉ thuộc lĩnh vực công nghệ mà cả xe hơi, điện máy – là không có đủ driver màn hình. Các nhà sản xuất không thể đáp ứng nhu cầu tăng vọt, vì thế giá cũng đội lên.

Theo nhà phân tích Stacy Rasgon, thiếu driver màn hình, không thể làm ra sản phẩm.

Giờ đây, sự sụp đổ của hàng loạt linh kiện dường như kém quan trọng, chẳng hạn chip quản lý năng lượng, đang phá hủy nền kinh tế toàn cầu. Những hãng xe như Ford Motor, Nissan Motor, Volkswagen đều phải thu hẹp quy mô sản xuất, dẫn tới tổn thất ước tính 60 tỷ USD trong năm nay.

Tình hình tệ hơn trước khi kịp tốt lên. Cơn bão mùa đông hiếm có tại Texas đánh gục hoạt động sản xuất tại Mỹ. Đám cháy tại nhà máy lớn của Nhật Bản khiến cơ sở phải đóng cửa một tháng. Samsung Electronics cảnh báo “mất cân bằng nghiêm trọng” trong ngành, còn TSMC thừa nhận không thể theo kịp nhu cầu dù chạy hơn 100% công suất.

Jordan Wu, nhà sáng lập kiêm CEO Himax Technologies – công ty dẫn đầu về cung ứng driver màn hình – chia sẻ chưa bao giờ chứng kiến điều gì như vậy trong 20 năm qua kể từ khi mở công ty.

Khủng hoảng chip phát sinh từ tính toán sai lầm đầu mùa dịch. Khi Covid-19 khởi phát từ Trung Quốc lan ra toàn cầu, nhiều công ty dự đoán mọi người sẽ cắt giảm chi tiêu do thời gian trước mắt khó khăn hơn. Ông Rasgon đưa ra dự báo dựa trên mô hình khủng hoảng tài chính, song thực tế hoàn toàn ngược lại.

Những người mắc kẹt ở nhà bắt đầu mua sắm công nghệ và không ngừng nghỉ. Họ mua máy tính tốt hơn, màn hình đẹp hơn để làm việc từ xa. Họ mua laptop mới cho con để học trực tuyến. Họ mua tivi 4K, game console, máy tạo bọt sữa, nồi chiên không dầu, máy xay sinh tố để phục vụ cuộc sống tại gia. Dịch bệnh bỗng biến thành ngày hội mua sắm bất tận.

Các hãng xe hơi cũng là nạn nhân của phán đoán sai lầm. Họ đóng cửa nhà máy trong thời gian phong tỏa khi nhu cầu giảm vì không ai có thể tới showroom xem xe. Họ thông báo nhà cung ứng ngừng vận chuyển linh kiện, bao gồm cả những con chip ngày càng cần thiết với ô tô.

Đến cuối năm 2020, nhu cầu khởi sắc trở lại. Mọi người muốn ra ngoài và không muốn sử dụng phương tiện công cộng. Hãng xe mở lại nhà máy và yêu cầu Samsung, TSMC hỗ trợ. Phản hồi của họ là gì? “Xếp hàng đi”. Các công ty không thể sản xuất đủ nhanh cho những khách hàng của mình.

Jordan Wu đang mắc kẹt trong “cơn thịnh nộ” của ngành bán dẫn. Ông thành lập Himax năm 2001 với người anh Biing Seng, nay là Chủ tịch công ty. Họ khởi đầu từ sản xuất vi mạch driver cho notebook và màn hình. Họ lên sàn chứng khoán năm 2006 và lớn mạnh cùng với sự phát triển của ngành, mở rộng sang cả smartphone, tablet, màn hình cảm ứng. Chip của Himax đang được dùng trong nhiều sản phẩm, từ điện thoại, tivi tới ô tô.

Theo vị CEO 61 tuổi, ông không thể sản xuất thêm driver màn hình chỉ bằng cách yêu cầu nhân viên chăm chỉ hơn. Himax thiết kế driver màn hình rồi sản xuất tại công ty gia công như TSMC, United Microelectronics. Chip của ông được sản xuất bằng công nghệ “mature-node” cũ. Điểm nghẽn nằm ở các dây chuyền này đều đang kiệt sức. Dịch bệnh phát sinh nhu cầu mạnh mẽ tới mức đối tác của Himax không thể sản xuất đủ driver màn hình cho tất cả tấm nền dùng cho máy tính, tivi, game console; chưa kể nhiều sản phẩm khác như tủ lạnh, bộ ổn nhiệt thông minh, hệ thống giải trí xe hơi.

Đặc biệt, driver IC cho hệ thống xe hơi khan hiếm trầm trọng vì chúng thường được sản xuất trên tấm silicon (wafer) 8 inch thay vì 12 inch tiên tiến hơn. Công suất dây chuyền 8 inch của Sumco, một trong các nhà sản xuất wafer hàng đầu thế giới, chỉ là 5.000 wafer/tháng trong năm 2020, thấp hơn năm 2017. Sở dĩ như vậy vì mọi người không đầu tư vào dây chuyền mature-node do không có ý nghĩa kinh tế.

Các dây chuyền hiện tại đã được khấu hao hết và tinh chỉnh để đạt sản lượng gần như hoàn hảo, đồng nghĩa các driver màn hình cơ bản có thể được sản xuất với giá dưới 1 USD và chi phí sản xuất những phiên bản cao cấp cũng không quá đắt. Mua thiết bị mới và bắt đầu từ sản lượng thấp hơn đồng nghĩa với chi phí cao hơn nhiều.

Khan hiếm chip khiến giá LCD tăng mạnh. Tấm nền LCD 50 inch cho tivi đã tăng giá gấp đối từ tháng 1/2020 đến tháng 3/2021. Theo Bloomberg, giá linh kiện này tiếp tục tăng ít nhất đến quý III.

Tình hình càng thêm trầm trọng do thiếu kính. Các nhà sản xuất kính lớn ghi nhận nhiều sự cố tại các xưởng sản xuất, bao gồm mất điện tại nhà máy Nippon Electric Glass vào tháng 12/2020 và vụ nổ tại nhà máy AGC Fine Techno Korea tháng 1. Sản xuất vẫn căng thẳng ít nhất tới mùa hè năm nay, theo nhà sáng lập hãng tư vấn màn hình DSCC Yoshio Tamura.

Ngày 1/4, I-O Data Device, nhà sản xuất thiết bị ngoại vi máy tính lớn của Nhật Bản, nâng giá 26 màn hình LCD trung bình 5.000 yên, mức tăng mạnh nhất từ khi họ bán màn hình 20 năm trước. Người phát ngôn cho biết họ không thể có lãi nếu không tăng giá do giá linh kiện tăng.

Tất cả những điều này lại tạo thuận lợi cho việc làm ăn của Himax. Doanh số tăng, giá cổ phiếu tăng gấp ba từ tháng 11/2020. Dù vậy, CEO không vui mừng. Doanh nghiệp của ông hoạt động nhờ mang lại cho khách hàng những gì họ muốn, vì vậy việc không thể đáp ứng yêu cầu của họ vào thời điểm cấp bách vô cùng phiền toái. Ông không tin rằng cơn khát chip, đặc biệt đối với ngành xe hơi, sẽ sớm kết thúc. “Chúng ta vẫn chưa đi tới điểm có thể nhìn thấy ánh sáng cuối đường hầm”, ông Wu chia sẻ.

Du Lam (Theo Bloomberg)

Khan hiếm chip có thể kéo dài đến 2022

Tình trạng khan hiếm chip đang diễn ra trên toàn cầu không thể giải quyết trong một sớm một chiều.