Chúng ta thường biết đến một nguyên tắc trong thi đua khen thưởng là thành tích đến đâu khen thưởng đến đó. Chỉ có những ai không hiểu gì về nghệ thuật, hoặc cố tình không muốn hiểu về nghệ thuật mới không biết nghệ thuật có hai loại: sáng tác và biểu diễn. Đối với biểu diễn, chúng ta có danh hiệu NSND, NSƯT cho tài năng biểu diễn của nghệ sĩ. Còn đối với sáng tác, đó là giải thưởng Hồ Chí Minh, giải thưởng nhà nước cho thành tựu sáng tạo của tác giả.

Nghệ sĩ là một danh hiệu danh giá. Xã hội tôn vinh nghệ sĩ bằng nhiều hình thức. Không ai mong muốn nghệ sĩ tìm mọi cách để chạy chọt kiếm cái danh cho chính mình. Làm cách đó chính là hạ thấp hình ảnh, vị trí của người nghệ sĩ trong lòng công chúng. Tuy nhiên, bất kỳ ai làm việc trong ngành văn hóa đều hiểu rõ, mỗi đợt đến dịp xét tặng danh hiệu NSND, NSƯT là một đợt cao trào của kiện tụng. Nhiều hội thi, hội diễn chủ yếu phục vụ mục đích “mưa” huy chương tạo điều kiện phong tặng nghệ sĩ.

Trong hồi ký Đi tìm một vì sao của ông Phạm Quang Nghị, Nguyên Bộ trưởng Bộ Văn hóa – Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch), trang 476 có đưa ra những trăn trở : “Qua các lần bình xét, trao giải, trong đội ngũ văn nghệ sĩ luôn có những ồn ào, so bì, thắc mắc? Có một điều chắc chắn, việc bình xét, dù là có các cấp hội đồng, nhưng kết quả không bao giờ cũng là khách quan, kịp thời, đúng đắn. Tốt hơn nên để cho công chúng và thời gian đánh giá, tôn vinh những giá trị trường tồn, đích thực của các tác giả và tác phẩm. Những người thực tài sẽ có thực danh”.

Nhiều nghệ sĩ nói với tôi rằng, họ rất ngạc nhiên khi các nghệ sĩ sáng tác lại mong muốn danh hiệu NSND, NSƯT cho mình. Nếu nghệ sĩ biểu diễn cần có tài năng, thời gian để kết tinh thì nghệ sĩ sáng tác được đánh giá qua công trình, tác phẩm và như thế tài năng không đợi tuổi. Một bức ảnh đẹp, một cuốn chuyện, một công trình kiến trúc đẹp hay không ai xét người chụp ảnh hay tác giả có bao nhiêu năm cống hiến trong nghề!

Nhiều nghệ sĩ được phong tặng danh hiệu nhưng công chúng không biết họ là ai và có đóng góp gì cho xã hội liệu việc vinh danh có hợp lý không? Vì thế, chúng ta cần có những đánh giá tác động xã hội với việc phong tặng NSND, NSƯT cho các lĩnh vực mới này.

Tôi nghĩ rằng, hầu hết nghệ sĩ trong lĩnh vực sáng tác nói chung, nhiếp ảnh, kiến trúc, văn học không phải là những người đề cao danh hiệu. Với họ, những công trình, tác phẩm có ý nghĩa, giá trị, được xã hội và công chúng đánh giá cao, khiến họ tự hào, có ý nghĩa hơn rất nhiều so với danh hiệu này hay danh hiệu khác.

Đúng là, trong quá trình xét giải thưởng những năm vừa qua, có thể có những trường hợp không đúng, nhưng đó không phải là lý do để thay đổi bản chất của sự việc. Tôi tán thành việc trao danh hiệu cho nghệ sĩ vì khác với nhiều quốc gia khác, nghệ sĩ Việt Nam có những trách nhiệm xã hội nặng nề. Việc tuyên dương, trao thưởng là cách chúng ta khuyến khích nghệ sĩ truyền cảm hứng tốt đẹp, tích cực nhiều hơn cho xã hội, phụng sự nhiều hơn cho đất nước. Tuy nhiên, việc trao giải cần đúng người, đúng việc, xứng đáng với tài năng thì danh hiệu sẽ giúp cho xã hội hình thành nên những tấm gương tốt, tạo điều kiện phát triển văn hóa, đạo đức cho con người.

TS. Bùi Hoài Sơn - Ủy viên Thường trực Ủy ban Văn hóa, Giáo dục 

Một người phụ nữ tên là Mary sống trong một ngôi nhà nhỏ. Cô chưa bao giờ rời khỏi nhà. Khi cô ấy nhìn xung quanh nơi ở của mình và ra ngoài cửa sổ, mọi thứ đều xuất hiện màu đen, trắng hoặc một số màu xám. Mary không thể nhìn thấy màu sắc khác, nhưng cô ấy thường tự hỏi: "Những người trên TV đen trắng của tôi muốn biểu đạt gì khi họ nói về hoa hồng đỏ?"

Giả sử phòng của Mary có một thư viện ma thuật. Nơi giả định này chứa các cuốn sách với mọi đoạn thông tin về màu đỏ. Và để làm dịu cơn khát kiến thức của mình, Mary đọc tất cả chúng.

Cô ấy tìm hiểu về các bước sóng điện từ màu đỏ, hay việc màu đỏ thẫm khiến mọi người cảm thấy như thế nào, những mô tả rõ ràng nhất về màu đỏ tươi, các phép loại suy về quả anh đào và bất cứ điều gì khác mà bạn có thể nghĩ đến. Có thể nói, không ai biết nhiều hơn về màu đỏ hơn Mary. Sau đó, khi cô ấy đọc xong… Mary quyết định bước ra khỏi nhà.

Và wow.

Trước sự ngạc nhiên của Mary, cô ấy nhìn thấy màu sắc. Cô ấy chưa bao giờ mù màu. Ngôi nhà, đồ nội thất và các thiết bị điện tử của cô hóa ra chỉ đơn giản là đã được xây dựng bằng màu đen và trắng, và cửa sổ của cô lọc thế giới bên ngoài bằng hệ màu đơn sắc.

Sau đó, một bất ngờ lớn xảy ra. Mary nhìn thấy một quả táo đỏ, màu sắc nằm trong chuyên môn kiến thức của cô ấy. Cô ấy há hốc mồm. Cô ấy học được điều gì đó mới về màu đỏ. Nhưng... thật kỳ lạ. Tại sao kiến thức này lại không có ở đâu đó trong thư viện của cô ấy? Thư viện có mọi thứ mà người ta có thể tìm hiểu về màu đỏ, phải không?

Câu chuyện này kể về thí nghiệm suy luận nổi tiếng từ năm 1986, mang tên "Điều Mary không biết" của nhà triết học Frank Jackson. Và phần kiến thức vô hình về màu đỏ mà Mary vừa thu thập được có tên là Qualia.

Qualia là gì?

Qualia là trải nghiệm chủ quan của mỗi người. Nói một cách đơn giản, đó là những định nghĩa kiến thức chỉ có thể đạt được thông qua trải nghiệm có ý thức.

Nó giống như thông tin chủ quan mà bạn nhận được trong lần đầu tiên nghe bài hát yêu thích của mình. Bạn có thể cảm thấy rùng mình dọc sống lưng và nói với bạn bè rằng: "Bạn phải nghe nó để hiểu cảm giác đó."

Nó như làm nổ tung bộ não của bạn một cách kỳ diệu, theo cái cách mà sự am hiểu dù rất sâu về lý thuyết âm nhạc và khoa học âm thanh cũng sẽ không thể làm được. Và trước khi bạn bè của bạn nghe nó, họ sẽ không biết bài hát đó có thể mang lại cảm giác gì.

Qualia có thể là lý do tại sao ngay cả những nhà khoa học thần kinh, nhà tâm lý học và nhà thơ giỏi nhất cũng không thể giải thích được nỗi đau của sự tan vỡ, bởi mọi ca từ và ngôn ngữ sẽ không đủ để khiến một người chưa bao giờ trải qua nỗi đau thực sự hiểu được nó.

Và, trở lại với Mary, tất cả thông tin kiến thức trên thế giới về màu đỏ không đủ để dạy cô ấy khi nhìn vào màu sắc thực sự sẽ như thế nào. “Khi cô ấy được đưa ra khỏi căn phòng đen trắng hoặc được đưa cho một chiếc tivi màu, cô ấy sẽ học được cảm giác như thế nào khi nhìn thấy một thứ gì đó màu đỏ", nhà triết học Jackson viết. "Điều này được mô tả một cách chính xác là học".

Mặc dù lý thuyết này đã được tung ra trong nhiều năm, nó vẫn là một lập luận khá phổ biến về cách một số kiến thức không thể diễn tả được bằng ngôn ngữ và là duy nhất đối với ý thức của con người. Điều đó có nghĩa là, nếu Qualia là một lực lượng thực sự, thì hoạt động bên trong của nó sẽ cực kỳ khó viết ra, ít nhất là qua những dòng mã. Và nó cũng có thể là rào cản giữa con người và AI.

Mặt khác, cũng có thể là không thể. Có lẽ chúng ta sẽ giải mã nó bằng cách nào đó, như cách mà các nhà khoa học đang dần tìm hiểu về động lực bám của vân tay.

Nhưng, chúng ta có thể làm điều đó không?

Câu trả lời hiện tại vẫn là: Chúng ta không biết. Các chuyên gia đã tranh luận theo cả hai hướng, và một số đã đưa ra những góc nhìn mới. Nhưng hầu hết đều bị mắc kẹt sau những bức tường giả thuyết, và sự thật là chưa thể có lời giải thích khoa học nào được đưa ra.

Chế tạo một robot có Qualia

Bây giờ, quay lại với câu chuyện của Mary, bạn có thể đã nghĩ đến một số quan điểm phản bác. Rõ ràng, các thí nghiệm về tư tưởng thường có nhiều sơ hở và căn phòng của Mary cũng không ngoại lệ.

Một số lập luận phản bác đưa ra rằng bóng tối trong phòng có thể mang sắc tố màu. Những người khác thì nói rằng "thư viện ma thuật" sẽ cung cấp cho Mary kiến thức theo cách mà chúng ta không thể hiểu được.

Nhà triết học Daniel Dennett, cũng đã đưa ra một quan điểm phản bác dựa theo luận điểm thứ hai. Dennett gợi ý rằng nếu Mary thực sự có tất cả thông tin về màu đỏ, thì cô ấy có phải là người toàn tri không? Cô ấy sẽ không chỉ đơn thuần biết về màu sắc như một con người bình thường. Về mặt lý thuyết, cô ấy sẽ học về các "tiêu chuẩn" của màu đỏ, và nếu nó tồn tại, cô ấy sẽ nhận ra nó như một phần trong khái niệm màu đỏ của chính mình. Và từ cách suy nghĩ này, chúng ta có thể ngoại suy rằng Qualia thực sự đã sẵn sàng để nâng cấp cho các hệ thống AI, chỉ là chúng ta vẫn chưa tìm ra cách để khai thác nó mà thôi.

Quan điểm này dường như có thể, nhưng nó cũng giống như việc đi vào một ngõ cụt. Chúng ta không thể biết chắc liệu Mary sẽ có sức mạnh như vậy hay không. Chúng ta không phải người toàn tri, vì vậy chúng ta thậm chí không biết những sức mạnh đó trông như thế nào. Do đó, theo Dennett, chúng ta hãy quên việc Mary là con người để loại bỏ những ràng buộc này.

Và giờ, hãy đón chào RoboMary.

"Suy nghĩ về robot là một bài tập hữu ích, vì nó loại bỏ lý do rằng chúng ta chưa biết đủ về bộ não để nói những gì đang diễn ra có thể có liên quan, cho phép một loại chủ nghĩa lãng mạn về sức mạnh bí ẩn của bộ não len lỏi vào và làm mờ đi sự phán xét của chúng ta", Dennett viết.

Chào mừng bạn đến với thử nghiệm tư duy số hai.

RoboMary là một phiên bản của một dòng robot có tên Mark 19, nhưng thật không may, nó được chế tạo không có khả năng nhìn màu và đang chờ nâng cấp. Cho đến lúc đó, "mắt" hay camera của RoboMary chỉ truyền tải thông tin bằng hai màu đen và trắng.

"Hệ thống camera đen trắng của RoboMary rất phù hợp để cô lập nó như Mary con người, và chúng ta có thể để cô ấy đọc qua các tạp chí tâm sinh lý học và khoa học thần kinh bằng đôi mắt camera đen trắng của mình”, Dennett đưa ra quan điểm.

Tại thời điểm này, RoboMary biết mọi màu được đưa vào hệ thống là gì và phản ứng với chúng theo cách chính xác như bất kỳ Mark 19 nào khác.

Và ngày trọng đại đã đến. Cảm biến màu của RoboMary được kích hoạt.

"Cuối cùng, khi cô ấy được cài đặt camera màu, tắt phần mềm chỉnh màu và mở mắt ra, cô ấy nhận ra... không có gì thay đổi. Thực tế, cô ấy phải kiểm tra lại để đảm bảo rằng mình đã cài đặt camera màu", Dennett viết. "Cô ấy đã biết chính xác cô ấy sẽ như thế nào khi nhìn màu sắc giống như cách những Mark 19 khác làm."

Bằng cách thay đổi cài đặt của mình, RoboMary dường như đã mô phỏng Qualia cho chính mình. Nhưng, tạm dừng một chút để tưởng tượng ra một tình huống đáng sợ hơn nhiều. Điều gì sẽ xảy ra nếu RoboMary mở mắt… và mọi thứ đã khác?

Là con người, chúng ta bị hạn chế

Câu chuyện về Mary không dừng lại ở đây.

Bất chấp hàng tấn sửa đổi khác nhau - một số trong số đó đến từ chính triết gia Jackson để cải tiến lập luận ban đầu - công việc của triết gia Dennett cũng vô cùng tỉ mỉ.

Ông giải quyết vô số phản bác mà bạn có thể cảm thấy khi nghĩ về Mary, và RoboMary, và sau đó đưa vào một kịch bản phức tạp không cho phép RoboMary can thiệp vào cài đặt của cô ấy, để xem liệu Qualia có còn được bảo tồn hay không. Thậm chí có một phần tiếp theo báo cáo của Dennett có tựa đề "RoboDennett vẫn chưa biết điều gì. "

Nhưng, như với tất cả các thí nghiệm về tư tưởng triết học, mục đích của Mary và RoboMary không phải là nói cho bạn biết một sự thật. Nó buộc bạn phải suy nghĩ về các lựa chọn và tự mình tìm ra sự thật.

Có lẽ AI phải được xây dựng giống như RoboMary để đạt được cái gọi là Qualia. Hoặc có lẽ robot có thể được lập trình là có ý thức theo nghĩa rộng hơn, nếu chúng ta có thể tìm ra cách giải thích toàn bộ ý thức một cách toán học thông qua các đoạn mã. Một robot "có ý thức" có thể khám phá thế giới như chúng ta và do đó đạt được trình độ như chúng ta.

Hoặc có thể Qualia không phải là thứ như chúng ta vẫn nghĩ. Câu chuyện của Jackson đưa ra một lập luận thuyết phục rằng một khi Mary nhìn vào màu đỏ, điều gì đó chắc chắn sẽ xảy ra. Nó được đặt cho cái tên Qualia và được coi là học được một điều gì đó mới. Nhưng nếu nó là sự kết hợp của nhiều thứ với nhiều tên gọi, và không liên quan gì đến việc học thì sao?

Hoặc… có thể, Qualia thực sự là một rào cản không thể chạm tới, không thể lập trình được giữa ý thức con người và AI.

Những quan điểm này chỉ là phần nổi của tảng băng chìm, và có thể bị bác bỏ một ngày nào đó. Nhưng hãy nhớ lại lý do RoboMary được xây dựng từ ban đầu, đó là một thực thể vượt qua giới hạn của con người.

Và bởi vì là con người, chúng ta có những hạn chế của riêng mình. Nên tất cả những gì chúng ta có thể làm là suy đoán.

(Theo Cnet, Tri Thức Trẻ)

Trí tuệ nhân tạo có thể ứng dụng để giải quyết các mục tiêu xã hội

Hơn 10 năm trước, ít người có thể nghĩ ý tưởng về dịch máy, nhưng đến nay, người Việt Nam có thể học trực tiếp, xem video tiếng Anh nhưng dịch tiếng Việt tự động, đó là ứng dụng của AI.

Tối 28/5, đêm liveshow đầu tiên của Quang Hà - Hà show diễn ra tại Nhà hát Lớn Hà Nội. Quang Hà và nhóm múa có phần mở màn show diễn đầy ấn tượng khi có sự kết hợp hài hòa và đầy sáng tạo giữa âm thanh, ánh sáng, bối cảnh qua liên khúc Dấu chân địa đàng – Cát bụi – Nếu điều đó xảy ra.Nam ca sĩ hóa thành hoàng tử trong khu vườn địa đàng với hoa lá, các bức tượng, trang phục… đều màu trắng. Đặc biệt hiệu ứng trình chiếu bươm bướm đa màu sắc phủ kín toàn bộ sân khấu, phản chiếu lên các trang phục cánh trắng tạo nên tổng thể hoành tráng, lạ mắt. 

Sau đó Quang Hà có màn thể hiện nhẹ nhàng, sâu lắng qua 2 ca khúc Màu mắt nhung, Vì anh thương em. “Tôi rất nhớ khán giả và sân khấu. Tôi và ê-kíp gửi lời xin lỗi đến khán giả vì liveshow bị hoãn 2 lần do dịch bệnh. Nếu khán giả không yêu thương, các đơn vị luôn đồng hành, tin tưởng thì mọi người sẽ không chờ đợi chương trình hơn 2 năm qua. Tôi biết ơn trước sự cảm thông của tất cả mọi người đã dành cho ê-kíp. Tôi cảm ơn những con người tài năng trong ê-kíp đã gắn kết, biến những điều không thể thành có thể”, Quang Hà tâm sự.

Tiếp đến, Quang Hà thể hiện ca khúc làm nên tên tuổi và đưa anh đến gần khán giả - Ngỡ, sáng tác của Khắc Việt. Khán giả cùng bật đèn flash điện thoại tạo hiệu ứng bầu trời sao và cùng hòa giọng với nam ca sĩ sinh năm 1981.

Không gian âm nhạc được tiếp nối mạch cảm xúc với các bản ballad Mùa thu yêu thương, liên khúc Bên em là biển rộng – Một ngày mùa đông, Mình xa nhau mùa đông. Dù là các ca khúc quen thuộc nhưng Quang Hà đã mới bằng bản phối tinh tế, kết hợp kể chuyện bằng vũ đạo, ánh sáng hiện đại trong không gian khu vườn địa đàng. Nam ca sĩ cho hay, trong cuộc sống, tình yêu rất quan trọng đối với mỗi người. Riêng nghệ sĩ, tình yêu giúp làm mới tinh thần, thăng hoa hơn với âm nhạc. Anh thừa nhận đã từng yêu rất nhiều nhưng chưa có cái kết viên mãn. Song hiện anh vẫn mở lòng và sẵn sàng hết mình với tình yêu.

Đêm nhạc trở nên bùng nổ hơn khi có sự xuất hiện của khách mời Bằng Kiều. Nam danh ca hài hước cho biết, anh hạnh phúc vì sau 2 năm cũng được mặc được bộ vest Quang Hà may tặng. Đồng thời, anh thể hiện niềm vui khi đây là lần thứ 2 được góp giọng trong liveshow lớn của đàn em. 

Bằng Kiều đàn guitar và song ca với Quang Hà hai ca khúc: Chiếc lá mùa đông, Người đứng sau hạnh phúc.Nếu Quang Hà ngày càng chín muồi trong giọng hát, xử lý tròn trịa những nốt cao thì Bằng Kiều cũng ngày càng thăng hoa với âm nhạc bằng những trải nghiệm và kinh nghiệm sống.  

Trong phần giao lưu, Bằng Kiều gửi đến Quang Hà nhiều lời động viên cũng như hết lời khen ngợi sự cống hiến của đàn em với nghề. “Quang Hà mất ngủ cả tuần nay vì chuyện gia đình, hồi hộp khi được gặp lại khán giả sau thời gian dài nghỉ dịch. Tôi phải thừa nhận rằng mình nể phục Quang Hà vô cùng và người đi trước như tôi cũng phải học hỏi ở em ấy rất nhiều điều, nhất là tinh thần làm nghề và tình yêu dành cho âm nhạc”, Bằng Kiều tâm sự. 

Trước chia sẻ của đàn anh, Quang Hà hài hước: “Em hồi hộp là làm show cứ xảy ra sự cố, hết cháy rồi bị hoãn. Hy vọng hôm nay mọi thứ sẽ được diễn ra suôn sẻ”. Ngoài ra, Quang Hà cũng bày tỏ sự kính trọng Bằng Kiều khi đàn anh luôn sẵn sàng giúp đỡ mình vô điều kiện khi cần mà không hề phiền hà.  

Sau khi trình diễn hơn 10 tiết mục, Quang Hà thể hiện phong độ khi tiếp tục hát các ca khúcĐường xa ướt mưa, Có khi nào rời xa, Mình yêu nhau từ kiếp nào,liên khúc Lạc nhau có phải muôn đời – Nàng thơ,liên khúc Định mệnh – Hứa thật nhiều thất hứa thật nhiều, Sợ yêu.Tất cả các tiết mục đều được đầu tư chỉn chu về vũ đạo, bối cảnh…  

Bước sang phần 2 của liveshow là sự xuất hiện của khách mời Lệ Quyên. Cô cho biết rất hạnh phúc khi trong những dịp quan trọng của Quang Hà, chàng “Ngỡ” luôn nhớ đến cô đầu tiên. Không chỉ gắn bó trên sân khấu, ngoài đời Quang Hà và Lệ Quyên là đôi bạn thân thiết, luôn chia sẻ với nhau mọi buồn vui trong cuộc sống.

Trên sâu khấu, nữ ca sĩ nắm chặt tay Quang Hà dành nhiều lời động viên vì nhiều ngày qua anh mất ngủ triền miên. “Đứng ở cánh gà sân khấu, tôi thấy tình cảm nồng nàn của khán giả dành cho Quang Hà. Tình cảm của mọi người chính là liều thuốc giúp Quang Hà hát tốt 2 đêm liveshow”, Lệ Quyên tâm sự.

Quang Hà, Lệ Quyên song ca hai ca khúcVì sao em ơi, Vì sao không thể. Trên sân khấu lãng mạn, đôi bạn thân hòa giọng hài hòa, xử lý tinh tế từng câu chữ khiến khán giả say sưa. Sau đó Quang Hà có tiết mục hòa giọng với Bằng Kiều, Lệ Quyên qua ca khúc có giai điệu vui tươi – Thương nhau ngày mưa. 

Tiếp đến, Quang Hà hát nhạc phẩm Khúc thụy dudành tặng cho người bố quá cố – nhạc sĩ Vũ Cẩm. Kết hợp với màn trình diễn đu dây của 2 nghệ sĩ múa, Quang Hà đã đẩy cảm xúc khán giả lên cao trào, nhiều người đã rơi nước mắt. Trên sân khấu Quang Hà hát Mẹ yêu ơiđể dành tặng mẹ. Nam ca sĩ xúc động, gửi nhiều lời tri ân đến mẹ khi bà ngồi phía dưới xem con trai biểu diễn. Ngoài bố mẹ, Quang Hà cũng gửi lời tri ân anh trai kiêm quản lý Quang Cường, người đã gắn bó hơn 25 năm, lo từng miếng ăn, giấc ngủ cho anh.  

Quang Hà kết đêm liveshow đầu tiên bằng các ca khúc remix sôi độngTrăm năm không quên, liên khúc Một tình yêu – Yêu em dài lâu – Và tôi cũng yêu em. Các vũ công diện trang phục trình diễn nhiều màu sắc hóa sân khấu như một lễ hội âm nhạc đường phố thu nhỏ. Toàn bộ khán giả ở Nhà hát lớn Hà Nội đã cùng đứng dậy hòa không khí vui tươi cùng Quang Hà và vũ đoàn bước nhảy. Suốt hơn 3 tiếng đồng hồ, khán giả chăm chú xem hơn 30 tiết mục liên tiếp của Quang Hà. 

Hà showđêm thứ 2 được diễn ra vào tối 29/5 tại Nhà hát lớn Hà Nội. Ngày 30/5, Quang Hà tiếp tục thực hiện đêm nhạc mang tên Bài hát anh dành tặng riêng em 3để chiều lòng khán giả không mua được vé Hà show.Ngoài Quang Hà, Bằng Kiều, Lệ Quyên, còn có thêm khách mời đặc biệt là Quang Dũng.  

Quang Hà song ca với Lệ Quyên 

Mai Linh 

Ảnh: Tiến Duy Lương

Các cuộc tấn công Phishing có thể bắt nguồn, lợi dụng uy tín của nhiều loại hình tổ chức khác nhau: một tổ chức từ thiện, ngân hàng, chứng khoán hay những sự kiện lớn như các cuộc bầu cử chính trị, sự lo ngại về kinh tế, dịch bệnh và thiên tai... Theo ghi nhận của NCSC, từ đầu năm 2022 đến nay, có hơn 2.624 các cuộc tấn công Phishing được người dùng cảnh báo tới trang canhbao.ncsc.gov.vn

Vishing là hình thức tấn công Social engineering sử dụng giọng nói, kết hợp với các hình thức khác nhằm đánh lừa nạn nhân gọi đến một số điện thoại đã cung cấp sẵn để tiết lộ thông tin cá nhân. Nhóm tấn công lợi dụng sự tin tưởng của người dùng và lỗ hổng trong tính năng bảo mật của điện thoại để thực hiện các cuộc tấn công. Tấn công Vishing nâng cao có thể thực hiện thông qua các cuộc gọi Internet Protocol (VoIP) cho phép đối tượng dễ dàng mạo danh người gọi.

Với Smishing, đây là hình thức tấn công Social engineering thông qua SMS. Tin nhắn văn bản có thể chứa các liên kết như trang web độc hại, địa chỉ, email hoặc số điện thoại. Khi người dùng nhấn vào liên kết có thể tự động mở cửa sổ trình duyệt. Việc kết hợp cuộc gọi, email, SMS và website làm tăng khả năng người dùng trở thành nạn nhân của các hoạt động lừa đảo.

Cách nhận biết thư điện tử, tin nhắn lừa đảo

Để giúp người dùng phòng tránh các hình thức tấn công Social engineering, nhất là tấn công Phishing, các chuyên gia NCSC đã có hướng dẫn cách thức nhận biết thư điện tử và tin nhắn lừa đảo.

Với thư điện tử lừa đảo, đối tượng thường sử dụng địa chỉ email gần giống với email của cơ quan, tổ chức hợp pháp bằng cách bỏ qua hoặc thay đổi một vài ký tự trong địa chỉ email. 

Bên cạnh đó, nhóm tấn công thường sử dụng những lời chào chung như “Kính gửi Quý khách hàng” hoặc “Thưa Ông/Bà”, việc thiếu thông tin liên hệ là một trong những dấu hiệu giúp nhận biết một email lừa đảo. Một cơ quan, tổ chức đáng tin cậy sẽ gọi cụ thể bằng tên và cung cấp thông tin liên hệ của họ. 

Người dùng có thể nhận biết thư điện điện tử lừa đảo qua liên kết giả mạo. Các email có liên kết và liên kết đính kèm không khớp với nội dung trong email buộc người dùng phải nhấn vào link để cung cấp thông tin nhiều khả năng là dấu hiệu của một trang web giả mạo. Đối tượng có thể sử dụng dịch vụ rút ngắn URL hoặc thay đổi ký tự có trong liên kết đó. 

Về file đính kèm, email chứa file đính kèm yêu cầu người dùng tải xuống và mở file có thể chứa phần mềm độc hại. Đối tượng lợi dụng cảm giác hoang mang để thuyết phục người dùng tải xuống file đính kèm mà không kiểm tra trước. Lỗi chính tả, cấu trúc ngữ pháp và định dạng không nhất quán là một dấu hiệu khác cho thấy một email lừa đảo.

Một mẫu thư điện lừa đảo thu thập thông tin cá nhân của người dùng.

Tương tự như thư điện tử giả mạo, các tin nhắn lừa đảo cũng gây ra cho người dùng nhiều phiền toái. Các đối tượng sẽ gửi tin nhắn SMS đến người dùng với các nội dung như: thông báo trúng thưởng, hoặc thông báo tài khoản ngân hàng của người dùng gặp sự cố và cần giải quyết trong thời gian ngắn.

Một số tin nhắn lừa đảo người dùng.

Đối tượng có thể sử dụng tên thương hiệu, tên ngân hàng (SMS brandname) và gắn kèm liên kết dẫn đến trang web giả mạo, liên kết này có tên gần giống với trang web chính thức của các thương hiệu, ngân hàng. 

Không những thế, đối tượng tấn công có thể giả mạo công an gửi tin nhắn truy nã, lệnh bắt giữ để yêu cầu người dùng cung cấp căn cước công dân, số điện thoại…và thực hiện theo hướng dẫn của chúng.

Chuyên gia NCSC lưu ý: Các cơ quan chức năng khi liên hệ làm việc sẽ không thông qua tin nhắn, cuộc gọi hay bất kỳ hình thức làm việc online nào.

Vân Anh

5 thủ đoạn lừa đảo chiếm đoạt tài sản người dân đang được nhiều đối tượng sử dụng

Tổng hợp từ phản ánh của người dân qua hệ thống tiếp nhận, phản ánh tin nhắn và cuộc gọi rác, VNCERT/CC vừa đưa ra cảnh báo 5 thủ đoạn lừa đảo gần đây được các đối tượng sử dụng phổ biến để chiếm đoạt tài sản người dùng.

Hồ sơ đăng ký xét tuyển bao gồm: Phiếu đăng ký xét tuyển ghi rõ đợt xét tuyển (theo mẫu của Bộ GD-ĐT); 1 bản photo giấy chứng nhận kết quả thi THPT quốc gia; Giấy chứng nhận ưu tiên (nếu thí sinh bổ sung/thay đổi chế độ ưu tiên – bản photo công chứng) và 1 phong bì ghi rõ họ tên, địa chỉ, số điện thoại thí sinh.

Đối tượng ưu tiên xét tuyển, phải nộp thêm: Phiếu đăng ký ưu tiên xét tuyển; 1 bản photo Giấy chứng nhận đạt giải học sinh giỏi quốc gia môn Sinh, Toán, Hóa.

Nếu thay đổi đối tượng/khu vực ưu tiên, phải nộp thêm (1 bản photo có công chứng): Giấy khai sinh; Học bạ THPT; Hộ khẩu; Giấy tờ chứng nhận ưu tiên khác như: con của người có công với cách mạng,...

Thí sinh nộp hồ sơ và lệ phí xét tuyển (30.000 đồng/hồ sơ) tại trường hoặc theo đường bưu điện hoặc nộp online trên hệ thống thi THPT quốc gia. 

Thời gian nộp từ ngày 1/8 đến ngày 12/8/2016.

Nhà trường không xét tuyển hồ sơ của các thí sinh không nộp lệ phí đăng ký xét tuyển và nộp muộn sau thời gian kết thúc việc đăng ký xét tuyển theo qui định của Bộ GD-ĐT.

Việc đăng ký xét tuyển trực tuyến sẽ kết thúc sớm hơn 1 ngày (11/8) so với quy định của đợt xét tuyển. Kết thúc đăng ký trực tuyến, thí sinh phải đăng ký theo đường bưu điện hoặc nộp tại trường.

Thí sinh trúng tuyển phải nộp bản chính giấy chứng nhận kết quả thi THPT quốc gia về trường trước ngày 17/8.

• Thanh Hùng

Biến động của giá Bitcoin trong một tháng qua (Ảnh chụp màn hình).

Hiện tượng này được gọi với cái tên "sự đầu hàng của các thợ đào". Tình trạng trên cho thấy các thợ đào đang chuẩn bị bán những đồng tiền điện tử mà họ khai thác được để trang trải cho những loại chi phí khác.

Bitcoin đang được giao dịch quanh mức 21.600 USD, tăng khoảng 3% trong 24 giờ qua. Dù vậy, đồng tiền điện tử này đã giảm 70% so với mức giá đỉnh 69.000 USD đạt được vào tháng 11/2021. Trong khi đó, các thợ đào đang phải đối mặt với hàng loạt nguy cơ như tình trạng lạm phát, chi phí năng lượng tăng cao kỷ lục.

Giá Bitcoin giảm mạnh trong khi chi phí năng lượng tăng cao đã khiến cho biên lợi nhuận của các thợ đào bị thu hẹp. Đó là một phần nguyên nhân khiến cho không ít thợ đào buộc phải bán Bitcoin với mức giá hiện tại để có thể tiếp tục duy trì hoạt động trong lĩnh vực khai thác tiền điện tử đầy rủi ro này.

"Do chi phí điện tăng cao, trong khi giá Bitcoin lại giảm mạnh, chi phí khai thác Bitcoin có thể cao hơn giá bán của đồng tiền này. Thời gian gần đây, rất nhiều công ty khai thác tiền điện tử tạm ngừng hoạt động. Trong khi đó, không ít thợ đào phải sử dụng thiết bị của họ làm tài sản thế chấp để vay tiền. Ngành công nghiệp khai thác Bitcoin đang phải chịu áp lực ngày càng lớn", Joseph Ayoub, chuyên gia phân tích tại Citi, nhận định.

Core Scientific, một trong những công ty khai thác tiền điện tử lớn nhất ở Mỹ, đã bán gần như tất cả số Bitcoin của họ vào tháng 6. Trao đổi với CNBC, Giám đốc điều hành Mike Levitt nói rằng giống như bất cứ doanh nghiệp nào, những người khai thác Bitcoin cũng cần phải thanh toán các hóa đơn của họ.

"Chúng tôi khai thác và thu về Bitcoin, nhưng những khoản chi phí và nợ của chúng tôi được tính bằng USD", Levitt nói.

Tháng trước, Core Scientific đã bán 7.202 Bitcoin với giá trung bình là 23.000 USD.

"Chúng tôi sẽ rất vui nếu Bitcoin quay trở lại mốc 35.000 USD hoặc 40.000 USD. Không có nghi ngờ gì về điều đó", ông nói.

Dù vậy, năng suất khai thác trên mỗi đơn vị điện cũng rất quan trọng. Khi giá thấp, những công ty lớn như Core Scientific ít phải đối mặt với sự cạnh tranh từ các thợ đào hoạt động với quy mô nhỏ hơn.

"Khi giá giảm, tỷ lệ băm (Hashrate) trên toàn cầu cũng giảm xuống, do các thợ đào kém hiệu quả rời khỏi mạng lưới", Levitt giải thích.

Tỷ lệ băm là một thuật ngữ được sử dụng để mô tả sức mạnh tính toán của tất cả các thợ đào trong mạng Bitcoin. Tỷ lệ này đã giảm 15% trong tháng trước. Đây được xem là tín hiệu tốt cho các công ty khai thác Bitcoin quy mô lớn, những đối tượng có đủ khả năng vượt qua thời kỳ suy thoái như hiện nay.

(Theo Dân trí)

Bitcoin lại mất mốc 20.000 USD, kéo thị trường đi xuống

Sự tăng giảm thất thường của Bitcoin và thị trường tiền số khiến một số người chơi trở nên thận trọng hơn.