Tổng thống Mỹ Donald Trump.

Vậy ý định thực sự của Iran là gì khi đáp trả công khai như vậy?

Báo Business Insider chỉ ra rằng Tổng thống Trump bắt đầu xoáy mũi dùi vào Iran ngay khi lên nắm quyền. Ông lên án gay gắt JCPOA, thỏa thuận buộc Iran hạn chế các hoạt động hạt nhân trong khoảng 15 năm để đổi lấy được dỡ bỏ cấm vận kinh tế.

Sau khi rút khỏi thỏa thuận, chính quyền Trump bắt tay ngay vào chiến dịch gây sức ép tối đa, liệt Lực lượng Vệ binh Cách mạng Hồi giáo (IRGC) tinh nhuệ của Iran vào danh sách khủng bố và trừng phạt các quan chức cấp cao của Tehran, trong đó có lãnh tụ tối cao Ali Khamenei.

Mới đây, Washington bắt đầu hủy bỏ các miễn trừ cho phép Iran tiếp tục xuất khẩu dầu, đồng thời cảnh báo sẽ đánh giá lại các miễn trừ cho phép các quốc gia khác hợp tác trong các dự án hạt nhân dân sự ở Iran.

Ban đầu, Tehran phản ứng một cách thận trọng nhưng sau đó đã thay đổi chiến thuật. Khi Thủ tướng Nhật Bản Shinzo Abe thăm Tehran hồi tháng 6 vừa qua, mang theo thông điệp từ ông Trump muốn đàm phán, một số tàu dầu trong đó có tàu dầu Nhật, đã bị tấn công ở Eo biển Hormuz.

Tehran khẳng định không liên quan, nhưng sự nghi ngờ và cáo buộc đổ đồn vào IRGC. Sau đó, Iran công khai thừa nhận bắn hạ một máy bay do thám không người lái Mỹ trên bầu trời Vùng Vịnh, hành động khiến ông Trump hạ lệnh oanh kích Iran nhưng hủy vào phút chót.  

Giới phân tích cho rằng, ý định của Iran là kích động Mỹ phản ứng một cách thái quá. Mục đích muốn chứng minh nước này là nạn nhân sự xâm lược của Mỹ, từ đó được cộng đồng quốc tế cảm thông và ủng hộ.

Đầu tiên, Iran tuyên bố cho châu Âu thời gian để đưa ra chiến lược giúp nước này tránh được trừng phạt của Mỹ. Sau đó, Tehran thông báo sẽ từ bỏ các cam kết trong thỏa thuận theo từng giai đoạn. Thay vì thỏa hiệp hoặc nhượng bộ trước người Mỹ, nước Cộng hòa Hồi giáo quyết "tăng nhiệt " bằng cách nâng giá dầu, gợi lên nguy cơ một cuộc xung đột lớn hơn ở Trung Đông và dọa từ bỏ các giới hạn hạt nhân.

Theo giới quan sát, người Iran dường như hy vọng tất cả những hành động kể trên sẽ gây áp lực quốc tế đủ lớn để buộc ông Trump phải lùi bước.  

Michael Doran, một cựu quan chức chính quyền George W. Bush và là người chỉ trích mạnh mẽ JCPOA, nhận định chiến lược của Iran chuyển từ "kiên nhẫn chiến lược" sang "sức ép chiến lược" đánh vào nỗi lo ngại của châu Âu về tính cách khó đoán của Tổng thống Trump, với ba mục tiêu chính: Được nới lỏng trừng phạt về dầu lửa và ngân hàng, vẽ ra ông Trump như một tác nhân gây hỗn loạn; và giữ được các miễn trừ hạt nhân dân sự.

Theo Michael Doran, mục tiêu thứ 3 là quan trọng nhất, bởi nó cho phép Iran tiếp tục phát triển chương trình vũ khí hạt nhân.

Và bằng cách gia tăng căng thẳng như bắn hạ máy bay do thám Mỹ và dọa cắt đứt dòng chảy dầu lửa qua Vịnh Ba Tư, Iran muốn nói với người Mỹ rằng họ sẽ phải đối mặt với một cuộc chiến tàn khốc khác ở Trung Đông nếu ông Trump không dừng lại.

Theo nhà bình luận Frida Ghitis, chiến lược của Iran đến nay chứng tỏ rất hiệu quả.

Tổng thống Trump, vốn không có ý định khởi sự chiến tranh với Iran, tin vào những người đưa ra cảnh báo rằng đối đầu thêm nữa, trong đó có tấn công quân sự, để trả đũa vụ bắn hạ máy bay do thám, có thể làm bùng nổ một cuộc chiến toàn diện. Đó có thể chính là lý do ông đã rút lại quyết định oanh kích Iran vào phút chót.

Người Iran dường như đã đọc vị được vị Tổng tư lệnh Mỹ.

Thanh Hảo

Cựu cố vấn An ninh quốc gia Mỹ John Bolton dự một cuộc gặp với Tổng thống Donald Trump ở Phòng Bầu Dục hồi tháng 9/2018. (Ảnh: Washington Post)

Khi Bolton gia nhập chính quyền Trump hồi tháng 4/2018, nhiều người lo lắng nhân vật diều hâu này sẽ thuyết phục được Tổng thống nhìn nhận thế giới theo cách của mình. Ông này từng công khai kêu gọi đánh bom Triều Tiên và Iran, muốn thực thi quyền lực đơn phương của Mỹ trên khắp thế giới và cắt giảm các tổ chức quốc tế.

John Bolton thực sự đã có một thế giới quan mà theo nhiều cách phản ánh suy nghĩ của ông Trump. Câu hỏi đặt ra là liệu vị trợ lý hàng đầu có thể hướng Tổng thống vào những hành động mà bản thân mình từ lâu đã mong chờ chính quyền thực hiện.

Trong một số trường hợp, Bolton đã thành công. Năm ngoái, Tổng thống Trump đã rút Mỹ khỏi thỏa thuận hạt nhân Iran, một thỏa thuận mà Bolton phản đối và muốn khai tử ngay từ khi Barack Obama đặt bút ký. Và năm nay, Tổng thống Trump cũng ủng hộ nỗ lực hạ bệ Tổng thống Venezuela Nicolás Maduro.

Nhưng Bolton nổi tiếng là người công khai và nhiệt huyết kêu gọi Mỹ đánh bom các nước mà ông này cho là cực kỳ nguy hiểm. Triều Tiên và Iran nằm trong danh sách đó, và vị cố vấn muốn Mỹ tấn công hai nước này với lý do theo đuổi vũ khí hạt nhân, thậm chí ủng hộ thay đổi chế độ. Phe "bồ câu" từng bày tỏ lo ngại các tên lửa sẽ sớm xuất kích sau khi Bolton đặt chân vào Phòng bầu Dục.

Nhưng bất chấp nỗ lực không ngừng nghỉ của Bolton, Tổng thống Trump vẫn quyết tâm theo đuổi đối thoại ngoại giao với Triều Tiên và từ chối leo thang căng thẳng mặc dù Bình Nhưỡng quay trở lại với các vụ thử tên lửa. Và ngay cả sau khi tái áp đặt các biện pháp trừng phạt mạnh tay với Iran, ông Trump vẫn khẳng định sẵn sàng đàm phán một thỏa thuận hạt nhân tốt hơn với giới chức nước Cộng hòa Hồi giáo.

Có rất ít dấu hiệu cho thấy Tổng thống Trump muốn khởi xướng một cuộc chiến nữa ở Trung Đông dù lập trường của ông về Iran rất cứng rắn. Báo Washington Post đưa tin Bolton đã bị tàn phá khi ông Trump không tấn công Iran sau vụ Tehran bắn hạ một máy bay do thám không người lái Mỹ hồi tháng 6.

Tất cả cho thấy, dù hướng được Tổng thống vào một số vấn đề nhưng vị cố vấn an ninh quốc gia Mỹ không thể thuyết phục được ông Trump tham chiến.

"Tôi rất bất bình với nhiều gợi ý của ông ấy, và nhiều người khác trong chính quyền cũng vậy", ông Trump viết trên Twitter ngày 10/9 khi thông báo về sự ra đi của vị trợ tá cấp cao. Lời giải thích này nhắc lại những bình luận từ 4 tháng qua của Tổng thống Mỹ khi ông nói với các phóng viên "Tôi mới chính là người kiềm chế ông ấy. Không sao. Tôi có những mặt khắc biệt. Tôi có John Bolton và những người khác ôn hòa hơn ông ấy một chút". Điều này cho thấy Tổng thống Trump đang kiểm soát khía cạnh quan trọng nhất trong chính sách đối ngoại của ông: có hay không tham chiến. 

Nhà lãnh đạo Mỹ đã từng đe dọa xung đột, đến mức có nguy cơ gây chiến tranh hạt nhân với Triều Tiên để thúc ép Kim Jong Un ngồi vào bàn đàm phán. Ông cũng tỏ ra sẵn sàng sử dụng vũ lực hơn so với người tiền nhiệm Barack Obama, hai lần đánh bom Syria và leo thang không kích nhằm vào tổ chức Nhà nước Hồi giáo (IS) tự xưng cùng các nhóm khủng bố khác trên toàn cầu. Ông thậm chí tiếp tục và tăng cường ủng hộ cuộc chiến của Ảrập Xêút ở Yemen.

Thế nhưng, vị Tổng tư lệnh Mỹ vẫn lùi bước mỗi khi phải leo thang căng thẳng lên mức cao nhất với kẻ thù. Do vậy, luôn có mâu thuẫn giữa chủ trương "Nước Mỹ trước tiên" của ông Trump và "Nước Mỹ khắp nơi" của Bolton. 

Thanh Hảo

World Cup 2022 là phiên bản 32 đội cuối cùng của giải đấu trước khi chuyển sang 48 đội từ năm 2026. Theo thể thức gồm vòng bảng và vòng loại trực tiếp, người hâm mộ được theo dõi tổng cộng 64 trận đấu tại giải.

Toàn bộ 64 trận đấu của FIFA World Cup 2022 được Đài Truyền hình Việt Nam tường thuật trực tiếptrên các kênh VTV2, VTV3, VTV5, VTV Cần Thơ và ứng dụng VTVGo.

Trận khai màn là cuộc chạm trán giữa đội chủ nhà Qatar và Ecuador trên sân Al Bayt (Al Khor) vào lúc 23 giờ ngày 20/11 (theo giờ Việt Nam).

Trận chung kết World Cup 2022 được tổ chức trên sân Lusail Iconic (Lusail) vào lúc 2 giờ sáng ngày 18/12.

Để phục vụ quý độc giả, VietNamNet cũng sẽ tường thuật trực tiếptoàn bộ 64 trận đấu tại World Cup 2022.

Lịch phát sóng trực tiếp World Cup 2022 trên VTV:

Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Mark Esper được tặng ngựa khi thăm Mông Cổ. (Ảnh: Reuters)

Những chú chiến mã nhỏ là một phần không thể thiếu trong văn hóa Mông Cổ và là món quà phổ biến dành cho các quan chức và khách quý nước ngoài. Trong tháng 7, Tổng thống Mông Cổ Battulga Khaltmaa đã tặng cho Barron, con trai của Tổng thống Mỹ Donald Trump, một con ngựa giống như vậy, và nó được Nhà Trắng đặt tên là Chiến thắng.

Một số thành viên của các chính quyền Mỹ trước đây cũng từng được Mông Cổ tặng ngựa. Bộ trưởng Quốc phòng Chuck Hagel nhận được một con trong chuyến đi năm 2014 tới Mông Cổ, đặt tên là Shamrock. Donald Rumsfeld cũng vậy, với tên con ngựa là Montana. Cựu phó Tổng thống Joe Biden được tặng ngựa năm 2011, đặt tên là Celtic, theo NBC News. 

Reuters đưa tin, vị tân Bộ trưởng Mỹ tới Mông Cổ hôm 7/8 và thảo luận về các cơ hội đưa hai nước xích lại gần nhau hơn, trong bối cảnh Mông Cổ cố gắng giảm bớt sự phụ thuộc kinh tế vào nước láng giềng Trung Quốc.

"Đó là đặc ân của tôi khi có mặt tại đây, ở cùng các bạn và có cơ hội tìm kiếm các cách thức khác nhau để chúng ta có thể tăng cường quan hệ song phương", ông Esper bày tỏ.

Đây là chuyến công du đầu tiên của ông Esper trên cương vị mới, cũng là chuyến đi đầu tiên của một vị bộ trưởng quốc phòng Mỹ tới quốc gia châu Á nằm giữa Nga và Trung Quốc này kể từ sau chuyến thăm của ông Hagel năm 2014.

Mông Cổ hợp tác với Mỹ trong một số sứ mệnh ở Afghanistan và Iraq, đồng thời có quan hệ thân thiết với Triều Tiên. Đây là những điểm mà Mỹ có thể coi là một lợi thế ngoại giao.

Một quan chức quốc phòng Mỹ nói với hãng tin Reuters rằng, tuy không có nghị trình cụ thể cho chuyến công du của Bộ trưởng Esper nhưng đây có thể là cơ hội tốt để tăng cường các mối quan hệ, đặc biệt là cơ hội huấn luyện quân sự nhờ khí hậu lạnh của Mông Cổ.

Báo Business Insider cho biết đã liên lạc với Lầu Năm Góc để hỏi thêm thông tin về chuyến công du của Bộ trưởng Esper nhưng chưa nhận được hồi đáp.

Thanh Hảo

Mất phương hướng vì xung quanh nhiều người giỏi giang

Từng theo học tại Trường THPT Chuyên Ngoại ngữ và Trường ĐH Ngoại thương, Lan Nhi cho biết, những môi trường cô trải qua luôn có nhiều người giỏi giang, năng động.

“Có những bạn là quán quân, á quân nhiều cuộc thi lớn trong nước và quốc tế; có bạn tham gia thị trường chứng khoán, bất động sản hay startup, kiếm hàng chục, thậm chí hàng trăm triệu đồng/tháng… Câu chuyện của những người xung quanh khiến em cảm thấy áp lực và mất phương hướng”, Lan Nhi chia sẻ.

Nhi cho biết, bản thân là người bình thường, “mỗi thứ biết một chút, nhưng thực tế không giỏi cái gì”.

“Em từng học đàn, python (ngôn ngữ lập trình máy tính bậc cao), tâm lý học, thiết kế, thậm chí lấn sân sang làm sales trong vòng vài tháng vì thấy một người bạn đang rất thuận lợi trong lĩnh vực này”.

Trong suốt 2 năm đầu đại học, Nhi thừa nhận, chỉ luôn chạy theo cái bóng của bạn bè, cuối cùng đều không đi đến đâu.

Mất phương hướng, không biết sẽ làm gì sau khi ra trường, Lan Nhi luôn tự trách bản thân kém cỏi.

Năm thứ 3 đại học, mong muốn thoát khỏi sự dằn vặt của bản thân khiến Lan Nhi quyết tâm “làm quen” lại với chính mình.

“Em dành nhiều thời gian suy nghĩ đâu là cuộc sống mình mong muốn. Khi trò chuyện với những người đi trước, xin họ những lời khuyên, em tự vạch ra mục tiêu mình cần hướng tới. Thay vì trượt dài trong stress, em vực dậy tinh thần và bắt đầu công cuộc cải tạo bản thân”.

Đầu tiên Nhi tìm kiếm các khóa học. Nữ sinh lựa chọn học thêm tiếng Nhật, theo đuổi một số lớp để hoàn thiện kỹ năng giao tiếp, marketing… Cô bắt đầu tập luyện thể dục như một cách giải tỏa năng lượng. Hơn 3 tháng quyết tâm thay đổi, Lan Nhi thấy tâm lý dần trở nên ổn định hơn.

Khởi nghiệp khi còn trên giảng đường

Trong một lần tình cờ nói chuyện với bạn cùng học tại Trường ĐH Ngoại thương, nghe bạn chia sẻ về dự án kinh doanh thiết kế quần áo và cần tìm người đồng hành, Lan Nhi đề xuất tham gia.

“Chuyện khởi nghiệp là điều em chưa từng nghĩ tới trước đó. Mục tiêu của em đơn giản là học hành chăm chỉ, đạt điểm GPA cao, ra trường tìm kiếm được một công ty liên quan đến xuất nhập khẩu hoặc mảng tài chính kinh doanh”.

Nhưng cuộc trò chuyện tình cờ với người bạn học khiến Nhi quyết tâm thử sức.

Hiện tại, lĩnh vực Nhi đang tham gia là POD - in ấn theo yêu cầu cho thị trường Mỹ và bán các sản phẩm này (ví dụ như áo thun, túi tote, cốc…) trên sàn thương mại điện tử của Mỹ.

“Thực tế, sức mua của thị trường Mỹ và châu Âu khá lớn. Khách hàng thường sẵn sàng bỏ ra chi phí mua sắm quần áo, đồ dùng theo từng mùa, từng ngày lễ hay sự kiện nào đó. Vì vậy, đồ POD in ấn, thiết kế theo chủ đề luôn có lượng bán khá cao”, Nhi nói.

Khi mới bắt đầu, nhóm của Nhi tràn đầy kỳ vọng “sẽ thu về kha khá và kiếm tiền thụ động ngay cả khi đang ngủ”. Tuy nhiên, thực tế “không giống như mơ” ngay từ những tháng đầu tiên.

“Bán hàng trên các sàn thương mại điện tử của Mỹ rất nhiều rủi ro, trong đó rủi ro lớn nhất liên quan đến tài khoản bán hàng. Có những khi tài khoản đột nhiên bị khóa khi tiền chưa về kịp là nguyên nhân gây nên thua lỗ. Ngoài ra, khi hàng không bán được sẽ lỗ tiền sản xuất, vận chuyển…”.

6 tháng bán hàng không thu về lợi nhuận, thậm chí thua lỗ đến hơn 500 triệu đồng, cả nhóm từng nghĩ tới việc dừng lại.

Tuy nhiên, trong suy nghĩ của Nhi khi ấy, nếu dừng lại, sẽ phải làm việc liên tục trong vòng 2 năm và không chi tiêu gì khác mới đủ tiền trả nợ và bù lỗ. Vì thế, Nhi quyết tâm làm tới cùng, tiếp tục đi vay tiền duy trì công việc kinh doanh.

May mắn quãng thời gian đó là cuối năm, tại Mỹ có rất nhiều dịp lễ. Nhóm của Nhi lên phương án, xây dựng kế hoạch bài bản và “chạy hết công suất” trong suốt mùa Halloween, Giáng sinh… 3 tháng cuối năm giúp cả nhóm “gỡ nợ” và hòa vốn.

“Em nghĩ rằng, dù kinh doanh bất kỳ lĩnh vực gì, ở bất kỳ đâu, việc quản trị rủi ro là yếu tố quan trọng. Cần phải xác định được giới hạn chịu đựng tránh rơi vào bẫy và không có khả năng chi trả các khoản lỗ”. Ngoài ra, kiên trì là bài học Nhi nhận ra được sau 2 năm startup.

“Em từng “nhảy” khá nhiều việc, nhưng không công việc nào đạt kết quả tốt do thiếu tính kiên trì. Sau đó, em quyết tâm làm đến cùng dù giai đoạn 1 năm trước, cả nhóm gặp vô vàn khó khăn: không có nhiều kinh nghiệm, cộng sự rời khỏi nhóm, lỗ đến 9 chữ số trong vòng 6 tháng…

Em cho rằng, có lên bao nhiêu kế hoạch chăng nữa, mình vẫn gặp vô số các biến số bất ngờ. Vì thế, cứ đi sẽ có đường, cơ hội đến dù tốt hay xấu cứ nắm lấy, dù thất bại mình cũng thu được vô vàn bài học quý giá”.

Hiện tại, nhóm kinh doanh của Nhi gồm 12 người. Thị trường kinh doanh POD, theo Nhi, đang khó khăn hơn, đặc biệt với các nhóm kinh doanh POD nhỏ lẻ. Vì thế, nhóm vẫn đang tiếp tục lên kế hoạch mở rộng thị trường, nghiên cứu nhu cầu để đa dạng hóa sản phẩm kinh doanh.

Theo Nhi, với sinh viên, đạt mức lương nghìn USD khi chưa ra trường không khó. Tuy vậy, nữ sinh cho rằng, để đạt mức lương ấy chắc chắn cần phải hy sinh nhiều thời gian, công sức và tâm huyết để vừa học, vừa nghiên cứu và áp dụng vào thực tiễn.

Đại sứ Thụy Sĩ tại Iran Markus Leitner gặp Tổng thống Iran Hassan Rouhani năm 2017. (Ảnh: Đại sứ quán Thụy Sĩ ở Iran)

Tạp chí Phố Wall dẫn lời các nhà chức trách Mỹ tiết lộ, thông điệp fax được mã hóa và gửi qua đại sứ quán Thụy Sĩ ở Tehran, một trong những kênh liên lạc trực tiếp và tin cậy giữa Washington và Tehran.

Những ngày sau đó, Nhà Trắng và các lãnh đạo Iran đã trao đổi thêm nhiều tin nhắn nữa, trong đó hai bên dùng ngôn từ mềm mỏng và kiềm chế hơn so với những phát ngôn cứng rắn công khai của các chính trị gia.

Một tuần sau, và sau đòn không kích trả đũa của Iran nhằm vào hai căn cứ quân sự có lính Mỹ đồn trú ở Iraq, Washington và Tehran dường như đã lùi xa thêm khỏi vực thẳm thù địch, và tinh thần này được giữ vững cho đến nay.

"Chúng tôi không liên lạc với phía Iran nhiều như vậy, nhưng khi chúng tôi liên lạc thì Thụy Sĩ đã đóng một vai trò chính trong truyền tải thông tin và tránh hiểu lầm", Tạp chí Phố Wall dẫn lời một quan chức cấp cao Mỹ cho biết.

Phát ngôn viên của phái bộ Iran tại Liên Hợp Quốc từ chối bình luận về thông tin trên, nhưng nhấn mạnh "chúng tôi đánh giá cao [Thụy Sĩ] về bất kỳ nỗ lực nào mà họ đã thực hiện để cung cấp một kênh hiệu quả giúp trao đổi thư từ khi và nếu cần thiết".

Một quan chức Iran tiết lộ, kênh trung gian đã cung cấp một cầu nối khi tất cả các bên đều căng thẳng. "Ở sa mạc, chỉ một giọt nước thôi cũng vô cùng quý giá", người này bình luận.

Bức điện mã hóa đầu tiên của Mỹ đã được gửi đi ngay sau khi Washington xác nhận cái chết của tướng Soleimani - một nhân vật quyền lực đứng đầu lực lượng tinh nhuệ Quds thuộc Vệ binh Cách mạng Hồi giáo Iran (IRGC). Tin được gửi tới một máy fax trong phòng kín thuộc tòa sứ quán Thụy Sĩ - phương pháp kể từ cuộc Cách mạng Hồi giáo năm 1979 để Nhà Trắng trao đổi liên lạc với ban lãnh đạo cấp cao Iran.

Theo các nhà ngoại giao, thiết bị này hoạt động dựa trên một mạng lưới an toàn của chính phủ Thụy Sĩ, kết nối đại sứ quán Tehran tới Bộ Ngoại giao ở Bern và đại sứ quán Thụy Sĩ ở Washington. Chỉ có những quan chức cấp cao nhất mới có thẻ khóa sử dụng máy fax này.

Đại sứ Thụy Sĩ Markus Leitner - một nhà ngoại giao 53 tuổi - tận tay trao tin nhắn của Mỹ cho Ngoại trưởng Iran Javad Zarif vào sớm thứ Sáu (3/1), theo giới chức Mỹ và Thụy Sĩ. Tạp chí Phố Wall cho biết, ông Leitner không đưa ra bình luận nhưng Bộ Ngoại giao Thụy Sĩ xác nhận có sự trao đổi tin nhắn giữa Mỹ và Iran. Một quan chức thạo tin tiết lộ, Ngoại trưởng Iran Zarif đã rất tức giận và cho rằng "Mỹ là nguồn cơn của mọi vấn đề". 

Các quan chức tình báo và ngoại giao Mỹ cho biết, đại sứ Thụy Sĩ thường xuyên tới Washington họp kín với Lầu Năm Góc. Ông Leitner đã dành nhiều ngày sau vụ Mỹ giết tướng Soleimani để thiết lập một kênh liên lạc cho hai bên nói thẳng quan điểm của mình. Những gì diễn ra bí mật trái ngược với những phát ngôn thẳng thừng mà Tổng thống Trump và ngoại trưởng Zarif đưa lên Twitter.

"Khi căng thẳng với Iran tăng cao, người Thụy Sĩ đóng một vai trò tin cậy và hữu ích mà cả hai bên đều đánh giá cao", một quan chức chính quyền Trump bình luận. "Hệ thống của họ giống như một tia sáng không bao giờ tắt".

Thanh Hảo