Quản lý dược là một lĩnh vực lớn và phức tạp trong ngành y tế. Với quy mô 5,2 tỷ USD/năm và có mức tăng trưởng gần 12% mỗi năm, Việt Nam là thị trường dược phẩm lớn thứ 2 Đông Nam Á. Hệ thống Dược Việt Nam hiện đang quản lý trên 61.000 cơ sở kinh doanh thuốc, 1.400 bệnh viện. Mỗi năm ngành dược xử lý và cấp phép khoảng 3.600 số đăng ký thuốc.Với sự phát triển không ngừng của công nghệ và đòi hỏi ngày càng cao từ người dân, chuyển đổi số là xu hướng bắt buộc với mọi lĩnh vực, trong đó có ngành dược.
Triển khai Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2014 của Bộ Chính trị về một số chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư và Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt “Chương trình chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030”, Bộ Y tế và Cục Quản lý Dược nói riêng đã triển khai nhiều giải pháp ứng dụng công nghệ thông tin trong hoạt động quản lý dược.
Trong 4 năm qua, Cục Quản lý Dược đã triển khai 7 hệ thống ứng dụng CNTT trên phạm vi toàn quốc, bao phủ 5 lĩnh vực lớn của ngành dược, bao gồm dịch vụ công trực tuyến, quản lý thuốc, quản lý cơ sở cung ứng thuốc và quản lý chứng chỉ hành nghề, có tác động tới toàn bộ hơn 60.000 cơ sở cung ứng thuốc và doanh nghiệp dược trên toàn quốc nhằm đưa chuyển đổi số ngành dược từ chủ trương đi vào cuộc sống.
 |
| Ngân hàng dữ liệu ngành dược - Drugbank là dấu ấn tiên phong trong việc số hoá dữ liệu thốc và các dữ liệu liên quan |
Với hệ thống dịch vụ công trực tuyến, 100% thủ tục hành chính của Cục đã đạt dịch vụ công trực tuyến cấp độ 4 phục vụ người dân và doanh nghiệp. Hệ thống này cũng được tích hợp lên cổng dịch vụ Bộ Y tế.
Ngoài ra Cục Quản lý Dược đã có 24 dịch vụ công trực tuyến tham gia cơ chế một cửa quốc gia trong lĩnh vực xuất, nhập khẩu thuốc, công bố mỹ phẩm, quảng cáo thuốc, kê khai/kê khai lại giá thuốc, quản lý chất lượng thuốc, quản lý kinh doanh dược…
Việc hoàn thành, cung cấp 100% các dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 đã tạo điều kiện thuận lợi tối đa cho cá nhân, doanh nghiệp thực hiện thủ tục hành chính tại Cục Quản lý Dược: giảm thời gian gửi/nhận hồ sơ, tăng tính công khai, minh bạch, tránh được sự phiền hà, nhũng nhiễu trong việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính, giúp doanh nghiệp dễ dàng theo dõi tiến độ xử lý hồ sơ.
Qua đó, đã đem lại hiệu quả kinh tế do cắt giảm được nhiều chi phí: Chi phí đi lại, chi phí lưu trữ, bảo quản, chi phí văn phòng phẩm, chi phí nhân công... Đồng thời, việc quản lý, lưu trữ, bảo quản và truy xuất hồ sơ khi cần thiết tại Cục Quản lý Dược được thực hiện một cách thuận tiện.
Về kết nối, liên thông các cơ sở cung ứng thuốc, từ tháng 8/2018, sau 12 tháng xây dựng, ngành dược đã hoàn thành kết nối 63/63 tỉnh, thành phố, gần 100% trên tổng số gần 61.000 cơ sở cung ứng thuốc đã có phần mềm, hơn 60% đã liên thông dữ liệu, quản lý hơn 7,2 triệu đơn thuốc, gần 27 triệu hoá đơn bán hàng…
Việc kết nối, liên thông các cơ sở cung ứng thuốc đã tạo điều kiện thuận lợi cho việc quản lý, truy xuất nguồn gốc, xuất xứ, quản lý giá thuốc và tăng cường kiểm soát thuốc kê đơn và bán thuốc kê đơn trên địa bàn cả nước, góp phần quan trọng trong việc thực hiện mục tiêu quốc gia về chống kháng thuốc.
Cục Quản lý Dược cũng đã xây dựng và cập nhật xong ngân hàng dữ liệu ngành dược (drugbank,vn) với thông tin, dữ liệu trên 15.000 thuốc đang được cấp phép lưu hành còn hiệu lực tại Việt Nam, phục vụ người dân và doanh nghiệp trong việc tra cứu thông tin về thuốc.
Với sự ra mắt của Drugbank.vn, Cục Quản lý Dược đã trở thành một trong số ít những cơ quan quản lý cấp quốc gia xây dựng hệ thống dữ liệu về thuốc và cung cấp công cụ tra cứu cho cộng đồng.
Từ tháng 1/2020, Cục Quản lý Dược tiếp tục phối hợp xây dựng hệ thống phần mềm khởi tạo mã định danh cho từng loại thuốc, là khối dữ liệu dùng chung cho toàn ngành y tế với trên 23.000 thuốc được cấp phép lưu hành. Đây là tiền đề quan trọng để triển khai đơn thuốc điện tử, bệnh án điện tử, y bạ điện tử, giám định bảo hiểm thanh toán y tế…
Trong lĩnh vực cấp chứng chỉ hành nghề dược và cơ sở kinh doanh dược, Cục đã xây dựng phần mềm quản lý bao gồm toàn bộ thông tin về các cơ sở kinh doanh dược trên cả nước (trên 65.000 cơ sở sản xuất, nhập khẩu, bán buôn, bán lẻ) và trên 115.000 chứng chỉ hành nghề.
Với cơ sở dữ liệu trên, Cục Quản lý Dược đã quản lý được quy mô của hệ thống sản xuất, kinh doanh dược trên toàn quốc và có đầy đủ thông tin về chứng chỉ hành nghề, tránh tình trạng cấp trùng ở các địa phương.
Lãnh đạo Cục Quản lý Dược nhìn nhận, chuyển đổi số đã giúp chuyển đổi môi trường làm việc trong ngành dược lên môi trường số, thân thiện hơn với doanh nghiệp và người dân, tiết kiệm thời gian, công sức, tăng tính công khai, minh bạch, tiết kiệm chi phí trung bình mỗi năm 2-3 tỷ đồng.
Minh Thư
" alt=""/>Ngành dược chuyển mình số hoá
Vừa phạt lại tái phạmCó lẽ chưa bao giờ thị trường sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ (thực phẩm chức năng) lại nở rộ như hiện nay. Người tiêu dùng như bước vào ma trận với hàng loạt quảng cáo “lên mây” trên các website, nền tảng mạng xã hội.
Đáng lưu ý, nhiều sản phẩm thực phẩm chức năng sử dụng bác sĩ, nhân viên y tế hay người nổi tiếng để quảng cáo các nội dung thổi phồng công dụng.
Qua phản ánh của người tiêu dùng, qua công tác hậu kiểm và báo chí, Cục An toàn thực phẩm đã phối hợp với Bộ Công thương, Bộ Thông tin và Truyền thông xử phạt hàng trăm trường hợp vi phạm pháp luật về quảng cáo, song có nghịch lý phạt vài hôm trước, hôm sau lại vi phạm.
Riêng trong 2 ngày 8/12 và 10/12, Cục An toàn thực phẩm đã phát đi hơn 10 thông cáo, cảnh báo các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ vi phạm quảng cáo. Trong đó công ty Phát Đạt (địa chỉ: Tầng 4, Tòa nhà Viet Tower, số 01 phố Thái Hà, phường Trung Liệt, quận Đống Đa, TP. Hà Nội) vừa bị phạt 25 triệu đồng vi vi phạm quảng cáo sản phẩm Trường Xuân Vương hôm 24/11, lại tiếp tục tái phạm.
Bộ Y tế khẳng định, nội dung quảng cáo sản phẩm Trường Xuân Vương không phù hợp với giấy xác nhận nội dung quảng cáo số 1022/2020/XNQC-ATTP ngày 2/3/2020.
Hay sản phẩm Đường huyết hoàn Halifa, chỉ trong vòng hơn 4 tháng, Cục An toàn thực phẩm phát đi 3 thông báo sản phẩm này vi phạm quảng cáo khi thổi phồng công dụng như thuốc chữa bệnh
Hàng loạt sản phẩm khác khi phát hiện vi phạm, cơ quan chức năng làm việc với doanh nghiệp chịu trách nhiệm công bố, phân phối sản phẩm nhưng các đơn vị này phủ nhận sạch trơn rằng không có liên quan đến các website Cục An toàn thực phẩm đưa và không chịu trách nhiệm nội dung trên các trang này.
Đơn cử như công ty công ty TNHH Phân phối Phát Việt chối bỏ việc quảng cáo 2 sản phẩm Sapril Collagen 2G và MR.Z210MG trên các website; Công ty cổ phần sản xuất và thương mại Altai Sibiri không thừa nhận là chủ sở hữu website quảng cáo không đúng sản phẩm Cao ban long Sibiri…
Ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng An toàn thực phẩm cho biết, tình trạng này rất phổ biến, khiến các cơ quan chức năng mất nhiều thời gian trong việc truy tìm, xác minh và xử phạt.
Hiện nay, nhiều sản phẩm dù là một nhưng trên thị trường có tới 4-5 đơn vị sản xuất, phân phối, đến khi sản phẩm quảng cáo “láo”, có tình trạng các bên đều đổ lỗi vòng quanh khiến cơ quan chức năng khó xử phạt hoặc hoặc bị phạt “vòi” này vẫn còn “vòi” khác để tiếp tục rao bán.
 |
| Cục trưởng An toàn thực phẩm Nguyễn Thanh Phong từng được gọi mời mua thực phẩm giảm cân không phép ngay trong cuộc họp. Ảnh: T.Hạnh |
Theo ông Phong, các sản phẩm thực phẩm chức năng bị quảng cáo thổi phồng như thuốc chữa bệnh thường xuất hiện nhiều trong các sản phẩm hỗ trợ điều trị ung thư, tai biến mạch máu não, bệnh thận, gan, bệnh xương khớp, giảm cân, nam khoa....
Ông Phong cho rằng có hơn 90% quảng cáo thực phẩm chức năng qua mạng xã hội không đúng sự thật.
"Qua thanh tra, kiểm tra thực tế và qua báo chí phản ánh, Cục ATTP đã làm việc với cơ quan chức năng, Bộ thông tin - Truyền thông, đại diện Facebook để xử lý những sai phạm này, song thực trạng này vẫn diễn biến hết sức phức tạp”, ông Phong nêu.
Có sản phẩm quảng cáo ghi dược sĩ, bác sĩ tư vấn nhưng thực tế qua thanh tra, kiểm tra, nhiều dược sĩ, bác sĩ đó không có kiến thức về dinh dưỡng, thậm chí chỉ là sinh viên mới ra trường, chưa nhận bằng tốt nghiệp đại học.
Cần nâng mức phạt để dẹp quảng cáo ‘láo’
Hiện nay, việc xử phạt vi phạm hành chính với các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ vi phạm quảng cáo áp dụng theo Nghị định 115/2018/NĐ-CP, có hiệu lực từ 20/10/2018.
Theo đó Điều 23 của Nghị định 115 ghi rõ, phạt tiền từ 5 triệu đến 10 triệu đồng với hành vi quảng cáo thực phẩm bảo vệ sức khỏe không có nội dung khuyến cáo: “Thực phẩm này không phải là thuốc, không có tác dụng thay thế thuốc chữa bệnh”.
Phạt tiền từ 10 đến 15 triệu đồng đối với hành vi không cung cấp thông tin về an toàn thực phẩm theo yêu cầu của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.
Phạt tiền từ 20-30 triệu đồng đối với hành vi quảng cáo thực phẩm có nội dung đăng tải, dẫn, trích dẫn hoặc nêu ý kiến người bệnh mô tả thực phẩm có tác dụng điều trị bệnh.
Phạt tiền từ 50-70 triệu đồng đối với một trong các hành vi sau đây:
- Phát hành tài liệu, ấn phẩm thông tin, giáo dục, truyền thông về an toàn thực phẩm không chính xác, không đúng sự thật;
- Đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng thông tin về an toàn thực phẩm không chính xác, không đúng sự thật.
Ngoài xử phạt hành chính, các đơn vị vi phạm sẽ phải buộc thu hồi, tiêu hủy tài liệu, ấn phẩm đã phát hành; buộc tháo gỡ, tháo dỡ hoặc xóa quảng cáo và buộc cải chính thông tin.
Sau hơn 3 năm Nghị định 115 đi vào thực tiễn, Cục An toàn thực phẩm đã phối hợp với các cơ quan chức năng xử phạt hàng trăm trường hợp vi phạm, trong đó hầu hết các cơ sở vi phạm đều bị phạt tiền từ 25-50 triệu đồng.
Tuy nhiên, thực tế nhiều trường hợp vừa nhận trát phạt đã tiếp tục tái phạm. Do đó nhiều ý kiến cho rằng, mức xử phạt từ 5-70 triệu đồng vẫn ở mức thấp, cần có chế tài mạnh tay hơn để dẹp nạn quảng cáo “quá đà” công dụng của các sản phẩm thực phẩm bảo vệ sức khoẻ.
Cục trưởng An toàn thực phẩm cho biết, từ nay đến cuối năm và trong năm 2022, bên cạnh việc đẩy mạnh thanh tra, kiểm tra định kỳ và đột xuất, các địa phương sẽ đẩy mạnh xử lý các vi phạm quảng cáo, đặc biệt quảng cáo thực phẩm năng.
Để nhận diện vi phạm quảng cáo, ông Phong cho hay nếu thấy bất cứ một trong những dấu hiệu sau, người tiêu dùng có quyền nghi ngờ về sai phạm quảng cáo, như: Dùng cán bộ y tế, danh nghĩa cán bộ y tế để quảng cáo; lấy danh nghĩa bài thuốc đông y, lang y để quảng cáo sai hoặc quá sự thật; dùng thư, lời cảm ơn, phát biểu của bệnh nhân để quảng cáo thực phẩm chức năng; quảng cáo thực phẩm chức năng khẳng định chữa dứt điểm bệnh…
Thúy Hạnh
" alt=""/>Báo động tình trạng thực phẩm chức năng vi phạm quảng cáo
