“Bạn bè mình 10 người theo con đường này thì 7 người đã bỏ ”

Năm 2018, Đào Trọng Nghĩa gia nhập VCS sau khi chiến thắng cuộc thi Sinh viên với An toàn thông tin. Cậu sinh viên năm thứ 3 trường ĐH FPT mang theo khát vọng cháy bỏng: muốn tìm hiểu tận cùng về máy móc. Nghĩa chọn mục tiêu nghiên cứu là hệ điều hành (HĐH) Windows, sản phẩm lâu đời nhất trong các phần mềm hiện nay.

Nhưng Nghĩa không ngờ rằng, phải mất hơn 3 năm, cậu mới phát hiện ra lỗ hổng đầu tiên.

“Làm mãi duy nhất một công việc lâu như thế vẫn chưa có thành quả, lắm lúc muốn trầm cảm. Nhiều khi mình thấy bản thân không đủ năng lực để đi tiếp”.

Bạn bè của Nghĩa có hơn 10 người cũng theo đuổi mục tiêu như cậu, đến nay rơi rụng gần hết. Rất may trong lúc Nghĩa tuyệt vọng, một người đàn anh ở VCS kịp động viên. “Anh Ngô Anh Huy - người đã báo cáo rất nhiều lỗ hổng cho Google, Oracle… nói với mình: Cái này là hên xui, nhưng kiểu gì nó vẫn còn lỗi thôi nên là cứ làm đi”.

Một câu nói đơn giản như thế lại khiến Nghĩa bừng tỉnh. Nhìn lại những báo cáo hàng tháng của Microsoft, cậu thấy đúng là luôn có chi chít lỗi lớn, nhỏ được các cá nhân, công ty bảo mật trên toàn cầu phát hiện.

Một ngày cuối thu 2021, Nghĩa vừa dắt xe từ cơ quan ra thì bị chân chống đập làm bật móng chân. Cậu xin nghỉ 2 hôm. Trong những ngày nghỉ, tình cờ Nghĩa phát hiện lỗ hổng quan trọng của Windows.

Thực tế, thứ Nghĩa phát hiện ra còn hơn cả một lỗ hổng đơn lẻ. Chuyên gia trẻ của VCS đã tìm ra một số cơ chế hoạt động của HĐH Windows có thể dẫn đến hàng loạt lỗi bảo mật. Liên tiếp sau đó, Nghĩa ghi tên với nhiều lỗi bảo mật lớn nhỏ ở mức sâu nhất của HĐH này.

“Nếu không phải ở Viettel, mình đã không thể tìm thấy lỗ hổng nào!”

Khi mới vào Viettel, Nghĩa có 50% thời gian nghiên cứu, phát hiện lỗ hổng. 50% thời gian còn lại để làm các dự án của VCS. Lạ ở chỗ, không có nơi nào lại hết lòng để mặc cho nhân viên được tự do làm việc theo sở thích như VCS. Các dự án Nghĩa tham gia đều là công việc phân tích những lỗi đã được Microsoft công bố hàng tháng. Sau đó, cậu tái lập lỗi đó trên phiên bản cũ với mục đích học hỏi. Qua những nhiệm vụ như vậy, tay nghề, kỹ năng của Nghĩa dần cải thiện.

Tất cả các lỗ hổng đều rất khó, không có một tài liệu nào trên thế giới để tham khảo mà hoàn toàn dựa vào chính mình. Công việc khó nhưng đổi lại môi trường làm việc ở VCS khá thoải mái. Lãnh đạo công ty cho phép san sẻ bớt công việc cho mọi người trong team để các bạn toàn tâm toàn ý nghiên cứu.

Công ty cũng thường tổ chức kết nối giữa nhân viên và các tổ chức, chuyên gia uy tín thế giới về bảo mật để chia sẻ tri thức, trau dồi kỹ năng. Thậm chí khi các bạn có nhu cầu nghiên cứu về các thiết bị công nghệ trên thế giới, công ty cũng đảm bảo đủ cơ sở vật chất, thiết bị.

“Mình nghĩ chính sự thoải mái đó đã giúp cho bọn mình có động lực sáng tạo. Nếu không làm ở Viettel, có thể mình đã không phát hiện ra bất cứ lỗ hổng 0-day nào hết”, Nghĩa chia sẻ.

Người giúp Việt Nam lần đầu đoạt thứ hạng cao trong cuộc thi an ninh mạng lớn nhất thế giới

Nếu là dân công nghệ, đặc biệt làm trong ngành an ninh mạng, ai cũng sẽ biết đến cuộc thi đình đám Pwn2Own Vancouver, cuộc thi uy tín nhất toàn cầu về an ninh mạng. Tại đây, những hãng công nghệ sừng sỏ nhất thế giới: Microsoft, Google, VMWare... sẽ mang tới các sản phẩm tối tân nhất, thách thức những nhà nghiên cứu bảo mật hàng đầu thế giới tấn công.

Các chuyên gia không chỉ cần xâm nhập thành công. Điều quan trọng nhất là họ phải khai thác lỗ hổng, chỉ ra rõ ràng sai sót “chết người” của các “ông lớn” công nghệ. Lỗi sai càng lớn, điểm số càng cao và phần thưởng cũng tương xứng.

Năm 2021, VCS có 2 đại diện tham dự cuộc thi là Đào Trọng Nghĩa và Phạm Văn Khánh, top 100 cao thủ bảo mật thế giới năm 2021 do Microsoft công bố. Vượt qua hàng nghìn đối thủ đến từ nhiều quốc gia, bao gồm cả các nước đứng đầu về an ninh mạng như Trung Quốc, Mỹ, Nga, Anh, Pháp… Nghĩa chiến thắng 2 hạng mục Windows Kernel. Cùng với người bạn đồng nghiệp Phạm Văn Khánh, Nghĩa góp sức giúp VCS xếp hạng thứ 5 trên thế giới.

Lần đầu tiên, tên của một công ty Việt Nam được xướng danh ở vị trí cao như vậy. Thương hiệu VCS một lần nữa khẳng định vị trí dẫn đầu Việt Nam trong chuyên môn sâu về bảo mật, củng cố niềm tin của khách hàng khi lựa chọn sản phẩm dịch vụ của VCS.

24 tuổi đã có nhiều thành tích nổi bật, được bạn bè, giới chuyên môn trong và ngoài nước đánh giá cao nhưng khi nói về tất cả cột mốc đã qua, Nghĩa tỏ ra rất khiêm tốn. “Điều vui nhất với mình khi thắng giải cuộc thi Pwn2Own Vancouver chỉ đơn giản là cuộc ăn nhậu giữa đêm (cười)”.

Nghĩa nói, cậu không hề cảm thấy hơn thua bất cứ ai trong cuộc thi này. “Chiến thắng hay đoạt thứ hạng cao trong một cuộc thi cũng chưa đủ để khẳng định mình giỏi hơn ai cả. So với đồng nghiệp ở các nước hàng đầu về công nghệ thì mình thấy bản thân vẫn còn phải học hỏi họ nhiều lắm”.

Phương Dung

Báo cáo Phát triển Thế giới 2016: Lợi ích công nghệ sốcủa Ngân hàng Thế giới cho biết, Internet, điện thoại di động và các công nghệ số khác đang phát triển với tốc độ cao tại các nước đang phát triển nhưng lợi ích được kỳ vọng để hỗ trợ tăng trưởng, tạo việc làm và nâng cao dịch vụ công đã không đạt được như mong đợi.

Theo báo cáo, tuy đã có nhiều câu chuyện thành công nhưng nhìn chung trên quy mô toàn thế giới, tác động của công nghệ trong việc nâng cao năng suất lao động, tạo thêm cơ hội cho nhóm nghèo và nhóm trung lưu và hỗ trợ phát triển một nền quản trị có trách nhiệm vẫn chưa được như mong đợi.

Nhóm được hưởng lợi từ công nghệ số chủ yếu vẫn là nhóm người giàu, có kỹ năng và ảnh hưởng trên thế giới vì họ có khả năng khai thác lợi thế của công nghệ tốt hơn. Hơn 60% dân số thế giới (hơn 4 tỉ người) vẫn đang đứng ngoài lề nền kinh tế số đang phát triển như vũ bão này, báo cáo cho hay.

“Công nghệ số đang phát triển mạnh mẽ, nhưng lợi ích của nó – tăng trưởng, việc làm và dịch vụ – vẫn chưa bắt kịp tốc độ đó”, báo cáo cho hay.

“Hiện nay đã có 40% dân số thế giới kết nối với internet. Đây là một kết quả đáng mừng, nhưng đồng thời nó cũng nhắc ta phải làm sao tránh tạo ra một giai cấp mới bị đẩy xuống dưới đáy xã hội”, ông Kaushik Basu, Chuyên gia Kinh tế trưởng, Ngân hàng Thế giới nói.

Từ đây, báo cáo của Ngân hàng Thế giới đề xuất hai hành động chính nhằm thực hiện đầy đủ các cam kết về phát triển trong thời đại công nghệ số: Xóa bỏ khoảng cách công nghệ số và tăng cường quy định nhằm đảm bảo thúc đẩy cạnh tranh giữa các doanh nghiệp.

Đây là những biện pháp mà Ngân hàng Thế giới cho là biện pháp bổ trợ tương tự cho các khoản đầu tư công nghệ mới.

Các biện pháp cụ thể gồm đầu tư vào hạ tầng cơ bản, giảm chi phí kinh doanh, giảm rào cản thương mại, khuyến khích các công ty khởi nghiệp gia nhập thị trường, tăng cường năng lực cơ quan quản lý cạnh tranh và khuyến khích cạnh tranh giữa các nền tảng số nhằm giúp doanh nghiệp nâng cao năng suất và đổi mới sáng tạo.

“Muốn đạt được lợi ích tối đa, các nước phải tạo được môi trường công nghệ thích hợp. Đổi lại, công nghệ số sẽ giúp tăng tốc quá trình phát triển”, báo cáo viết.

“Công nghệ số đã làm thay đổi thế giới của kinh doanh, việc làm và chính phủ,” ông Jim Yong Kim, Chủ tịch Nhóm Ngân hàng Thế giới nói. “Nhưng nếu muốn chia sẻ lợi ích do công nghệ số mang lại cho mọi đối tượng trong xã hội thì các quốc gia cũng phải cải thiện môi trường kinh doanh, tăng cường đầu tư vào giáo dục và y tế, và thúc đẩy một nền quản trị tốt.”

Lê Văn

TIN LIÊN QUAN

Việt Nam có bước tiến khá nhanh trong cuộc đua sản xuất vắc xin, trong đó vắc xin Nanocovax của Công ty CP công nghệ sinh học dược Nanogen hiện là 1 trong 15 vắc xin ngừa Covid-19 đang thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3.

TS. Hồ Nhân - Tổng giám đốc Công ty cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen cho biết, vào thời điểm tháng 4/2020, việc lựa chọn công nghệ sản xuất vắc xin trong giai đoạn đầu gần như “ném đá dò đường”. Tuy nhiên Nanogen chỉ mất 1 tuần để để lên ý tưởng thiết kế.

Tiêm vắc xin Nanocovax cho người tình nguyện tham gia thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 3 - Ảnh Nguyễn Hưng

Với thế mạnh gần 20 năm chuyên sản xuất nguyên liệu dược và các thuốc đặc trị viêm gan B, C, thiếu máu, ung thư… bằng công nghệ DNA/protein tái tổ hợp, Nanogen quyết định chế tạo vắc xin Covid-19 từ công nghệ mình đã làm chủ.

Thời điểm đó, các hãng dược lớn trên thế giới lựa chọn công nghệ mRNA hay virus bất hoạt. Tuy nhiên Nanogen nhất quán chọn công nghệ protein tái tổ hợp cho vắc xin Nanocovax.

Các nhà khoa học của Nanogen dùng đoạn gene của virus mã hóa, tạo ra protein gai S giống hệt gai trên SARS-CoV-2, sau đó thu hoạch, tinh sạch, trộn cùng tá dược để tạo nên vắc xin thành phẩm.

Do không dùng bất kì thành phần sống nào của virus nên Nanocovax có tính an toàn cao, ít tác dụng phụ.

“Mục tiêu mà Nanogen hướng tới là tạo nên vắc xin an toàn, có thể bảo vệ cơ thể 100%”, ông Hồ Nhân chia sẻ.

Đảm bảo an toàn, chính xác cao cho pha 3

Từ ngày 17/12/2020 - 7/2/2021, Học viện Quân y tiêm thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 1 vắc xin Nanocovax trên 60 tình nguyện viên với 3 nhóm liều 25mcg, 50mcg và 75mcg để đánh giá tính an toàn.

Kết quả, vắc xin có độ an toàn đạt 100%, hiệu quả bảo vệ người tiêm không bị nhiễm virus SARS-CoV-2 lên đến 90% và tất cả đều sinh miễn dịch tốt. Hầu hết các tình nguyện viên đều có sức khỏe ổn định sau tiêm. Một số ít trường hợp có biểu hiện đau tại vị trí tiêm, sốt nhẹ, nhưng đều hết sau 1-2 ngày.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính thăm Công ty cổ phần công nghệ sinh học dược Nanogen hôm 25/6 - Ảnh: Nguyễn Hưng

Đến ngày 26/2/2021, Nanocovax bắt đầu được thử nghiệm lâm sàng giai đoạn 2 tại Học viện Quân y và Trung tâm y tế huyện Bến Lức, Long An do Viện Pasteur TP.HCM đảm trách.

554 tình nguyện viên tham gia giai đoạn 2 từ 18-76 tuổi, trong đó có 109 người trên 60 tuổi, nhiều người có bệnh lý nền đã được điều trị. Người nặng cân nhất tham gia là 98kg, BMI 31. Ngày 8/4, các tình nguyện viên hoàn tất tiêm mũi 2.

Giai đoạn 2, nhóm nghiên cứu tiêm 4 nhóm, gồm 3 nhóm tiêm liều 25mcg, 50mcg, 75mcg và 1 nhóm tiêm giả dược để đánh giá tính an toàn, sinh miễn dịch của vắc xin và chọn liều tối ưu.

Kết quả, vắc xin an toàn, 100% tình nguyện viên đều sinh miễn dịch. Đặc biệt tỉ lệ chuyển đổi huyết thanh của Nanocovax đạt đến 99,4% và kháng thể sinh ra có thể chống lại virus chủng phát hiện tại Vũ Hán và các biến chủng mới.

Các phản ứng phụ của Nanocovax thậm chí còn thấp hơn nhiều vắc xin hàng đầu đang được sử dụng trên thế giới và chưa ghi nhận trường hợp nào sốc phản vệ. Ngoài ra chỉ có 1 trường hợp sốt sau tiêm mũi 1, 6 trường hợp sốt sau mũi 2 song đều sốt nhẹ 37,5-38 độ C và tự hết.

Hiệu quả của vắc xin được đánh giá tại ngày thứ 35 và 42 sau tiêm mũi 1 (tức 7 ngày và 14 ngày sau mũi 2).

Kết quả cho thấy, ở ngày thứ 35, liều 75mcg sinh miễn dịch cao nhất (53), liều 25mcg và 50mcg tương đương nhau (lần lượt 29 và 36). Tuy nhiên đến ngày thứ 42, liều 25mcg lại sinh miễn dịch tốt nhất (105), liều 50cmg (79) và 75mcg (92). Do đó Hội đồng Đạo đức, Bộ Y tế quyết định chọn duy nhất nhóm liều 25mcg cho nghiên cứu giai đoạn 3.

Ngày 11/6, Bộ Y tế chính thức phê duyệt đề cương thử nghiệm giai đoạn 3 vắc xin Nanocovax trên quy mô 13.000 người, trong đó giai đoạn 3a tiêm 1.000 người, giai đoạn 3b tiêm 12.000 còn lại. Pha 3 là giai đoạn quan trọng nhất để đánh giá hiệu quả, độ an toàn của vắc xin.

Ban đầu, Bộ Y tế dự định triển khai thử nghiệm pha 3a, khi có kết quả sẽ đánh giá trước khi tiêm giai đoạn 3b. Tuy nhiên sau khi có ý kiến chỉ đạo của Thủ tướng, ngày 25/6, Hội đồng Đạo đức đã đồng ý đẩy nhanh tiến độ thử nghiệm, tiêm vắc xin cho 12.000 tình nguyện viên còn lại. Bộ Y tế cho biết, dù đẩy nhanh nhưng không bỏ sót giai đoạn, ưu tiên cao nhất việc đảm bảo an toàn và chính xác trong nghiên cứu.

Hiện tại, 1.000 pha 3a đã tiêm xong mũi 2, các tình nguyện viên pha 3b dự kiến tiêm xong mũi 1 trước ngày 15/7 và hoàn tất mũi 2 trước ngày 15/8 (trong đó Hà Nội 2.000 tình nguyện viên, Hưng Yên 4.000, Long An 2.000 và An Giang 4.000).

Hiện tại, Nanogen có 4 nhà máy, công suất từ nay đến cuối năm có thể đạt 50-100 triệu liều vắc xin phục vụ nhu cầu trong nước - Ảnh: Nguyễn Hưng

Nanogen kỳ vọng trong giai đoạn 3, vắc xin Nanocovax có thể đạt hiệu quả bảo vệ khoảng 90%, tương đương với các vắc xin trên thế giới. Hiệu quả trước biến thể Delta cũng được thử nghiệm trong pha 3.

Đến khoảng tháng 9, nhóm nghiên cứu sẽ có dữ liệu báo cáo về kết quả ban đầu thử nghiệm pha 3.

Phía Nanogen cho biết, nếu kết quả pha 3 tốt, công ty sẽ tiếp tục kiểm định kết quả với các cơ quan độc lập, sau đó mới bắt đầu quy trình xin Bộ Y tế và Hội đồng Đạo đức cấp phép khẩn có điều kiện cho phép lưu hành Nanocovax.

Trong thử nghiệm pha 3, sẽ có thêm chuyên gia thế giới hỗ trợ, đánh giá chất lượng vắc xin Nanocovax.

Hiện tại, Nanogen có 4 nhà máy, công suất từ nay đến cuối năm có thể đạt 50-100 triệu liều vắc xin phục vụ nhu cầu trong nước.

Nguyễn Hưng